Przyczepa do ciągnika – jak dobrać?

Transport w rolnictwie, to jeden z filarów prawidłowego działania tego sektora gospodarki. Stwierdzenie to dotyczy zarówno kompleksowej logistyki przewozu towarów wytworzonych w rolnictwie, jak i pojedynczego gospodarstwa. W przypadku działalności rolniczej, najczęściej w obrębie gospodarstwa płody i inne materiały przewożone są we własnym zakresie ciągnikami rolniczymi z przyczepami.

Jeśli chcemy, by wszelkiego rodzaju przewozy w gospodarstwie działały najefektywniej, istotny jest odpowiedni dobór przyczepy (lub przyczep) do ciągnika i na odwrót. Nie można zapomnieć, że poza tym, jakie zadania ma spełniać przyczepa, przed łączeniem jej w zestaw z ciągnikiem, należy przeanalizować jego możliwości. 

Na pierwszy rzut oka sprawa odpowiedniego doboru zestawu przyczepa – ciągnik jest banalnie prosta i wystarczy zajrzeć do dowodów rejestracyjnych, aby sprawdzić maksymalne masy całkowite (F1), dopuszczalne masy całkowite pojazdu / zespołu pojazdów (F2/F3), masy własne (G), oraz maksymalną masę całkowitą przyczepy z hamulcem / bez hamulca (O1/O2). Zestaw tak zagregować oby masy pasowały i koniec tematu. Owszem taką czynność koniecznie trzeba wykonać, aby nie narazić nikogo na niebezpieczeństwo, czy też inne nieprzyjemne finansowe reperkusje, ale to tylko część przygotowań, przy doborze odpowiedniej przyczepy do ciągnika.  

Z technicznych kwestii w temacie skompletowania odpowiedniego zestawu przyczepa – ciągnik, wydaje się, że problem masy i ładowności jest chyba najbardziej istotny. Właściwie należy na ten problem spojrzeć z dwóch stron, tj. masa ciągnika oraz moc. Czasami można odpowiednio dociążyć ciągnik, aby poprawić przyczepność i jakość trakcji podczas jazdy np. z dwiema przyczepami, ale inaczej ma się sprawa w przypadku mocy ciągnika.

Odpowiednie dobranie ładowności przyczepy do mocy traktora to spraw kluczowa i czasami z pomocą mogą przyjść opracowania przygotowywane np. w wytycznych do PROW (tabela).

Zapotrzebowanie przyczep na moc ciągnika w [kW] 

Rzecz jasna, istotne są opinie użytkowników i specyfikacje techniczne sporządzane przez producentów zarówno ciągników jak i przyczep. Pozostając w obrębie efektywnego wykorzystania mocy ciągnika, ważnym czynnikiem jest także wybór odpowiedniego ogumienia do przyczepy, w tym przypadku, bardziej niż moc traktora, ważne będzie określenie rodzaju terenu, w jakim zestaw najczęściej będzie pracował. 

Innym, zagadnieniem jest odpowiednie zgranie sposobu sprzęgania oraz dostępności i rodzaju tzw. „mediów”. Zaczynając od frontu przyczepy, musimy dopasować rodzaj zaczepu na dyszlu z zaczepem, w który wyposażony jest nasz ciągnik.

O ile w nowszych traktorach najczęściej do dyspozycji mamy najróżniejsze opcje (górne, dolne, przesuwne), z kulowym włącznie to w starszych konstrukcjach zdarza się, że mamy ograniczone pole manewru. Tutaj warto przypomnieć o średnicy oka zaczepu. Podobna sytuacja jest z podłączaniem hydrauliki, hamulców i świateł, warto upewnić się czy aby na pewno złącza w naszym zestawie będą kompatybilne ze sobą.

Jeżeli chodzi o tył przyczepy, to jeśli już przebrnęliśmy przez problem mas i jest ku temu sposobność aby wykorzystać do transportu ciągnik sprzęgnięty z dwiema przyczepami, to trzeba się upewnić czy którakolwiek wyposażona jest w zaczep z tyłu i wyjście mediów do drugiej przyczepy. Wracając na moment do frontu przyczepy, generalnie sprawa zaczepu jest niemal całkowicie związana z wyborem rodzaju przyczepy. W zależności czy wybieramy typ tandem, oś skrętną itd. kwestia sprzęgania i manewrowania będzie się znacząco różnić, i warto mieć ten problem na uwadze, gdyż nie chodzi wyłącznie o umiejętności traktorzysty, ale i po części o techniczne możliwości traktora. 

Chcąc w jeszcze bardziej skomplikowany sposób spojrzeć na idealne dopasowanie przyczepy do ciągnika, można np. zabrnąć w porównanie środków ciężkości obu pojazdów. W pewnym sensie zgranie tego parametru, być może nie jakoś znacząco, ale w pewnym stopniu wpłynie na komfort prowadzenia zespołu pojazdów. Co prawda, jeżeli mówimy o znaczących różnicach gabarytów (np. stosowanie nieproporcjonalnie dużych, samorodnych nadstaw), temat wydaje się już dużo poważniejszy. 

Nie ma co ukrywać, pomimo tego, że przeważnie panuje przekonanie o bardzo krótkim okresie pracy przyczep w porównaniu do innego sprzętu w gospodarstwie, kwestia dobrego dopasowania do ciągnika, bardzo mocno wpływa na ekonomikę pracy oraz bezpieczeństwo. W zasadzie na koniec warto wspomnieć o kwestii estetyki. Być może nie jest to priorytet, ale zdarza się, że gospodarze chcą, aby zespoły pojazdów były w pewnym stopniu dopasowane kolorystycznie.

Autor: Józef Woś