O zagrożeniach wywołanych przez mszyce, niezmiarkę paskowaną, ploniarkę zbożówkę, pryszczarka pszenicznego i paciornicę pszeniczankę pisaliśmy w majowym wydaniu WRP. Poniżej przedstawiamy pryszczarka zbożowca i skrzypionki. (dop. red.)
Pryszczarek zbożowiec
Szkodnik należący do muchówek, długość ciała 5 mm, ciało żółtawe, owłosione, czarno-brązowy tułów, czerwony odwłok, długie odnóża. Dorosłe owady wydostają się z gleby około połowy maja. Pryszczarek zbożowiec składa jaja w ilości 120 do 200 na górnej stronie liścia, wężykiem, równolegle do nerwów liścia. Larwy wylęgają się po tygodniu, mają 5 mm długości, ciało podzielone na segmenty, bez odnóży. Wnikają do pochwy liściowej, a następnie wędrują w dół źdźbła i zaczynają żer powyżej węzła na źdźble. Wczesne objawy żerowania to nabrzmiałe pochwy liściowe uszkodzonego źdźbła, pod nimi tworzą się siodłowate narośla, w których są larwy. Następstwem uszkodzeń powodowanych przez pryszczarka zbożowca to niedorozwinięte rośliny, przedwczesna dojrzałość i niewypełnione ziarno. Szkodnik zimuje w stadium larwy, które już od końca czerwca zakopują się na głębokości od 6 do 8 cm w glebie, przepoczwarczenie następuje na wiosnę. Pryszczarek zbożowiec jest związany z rejonami o wysokiej wilgotności powietrza, także jego masowych pojawów należy się spodziewać szczególnie w latach wysokiej wilgotności.
Skrzypionki
Chrząszcze z rodziny stonkowatych, ciało wydłużone, metalicznie błyszczące, zielonkawe lub niebieskie, czułki długie, nitkowate. Zimują w ściółce i korzeniowych częściach roślin. Postacie dorosłe wiosną prowadzą żer uzupełniający na liściach zbóż i traw. W maju i czerwcu skrzypionki składają jaja na liściach zbóż. Larwy brunatno-żółte z czarną głową, z trzema parami silnych odnóży, o ciele wysklepionym, pokrytym wyrzucanymi na wierzch odchodami. Larwy odżywiają się miękiszem, zdrapując go wzdłuż nerwów liści. Prowadzi to do powstawania białych plam i podłużnych dziurek na liściach, u roślin młodych występuje nadmierne krzewienie. Chrząszcze pojawiają się w lipcu, żyją do jesieni żerując na zbożach i trawach.
Tabela 1. Metody i sposoby ochrony zbóż przed szkodnikami
Ilość składników pokarmowych potrzebnych do wytworzenia |
N |
P2O5 |
K2O |
|
kg/ha |
||
1 dt ziarna |
2 – 3 |
1,3 – 1,6 |
2,6 – 3,3 |
25 dt ziarna |
62,5* |
36,2 |
75 |
35 dt ziarna |
87,5 |
50,8 |
105 |
* obliczeń dokonano w oparciu o średnie zużycie na wytworzenie 1 dt ziarna
Należy pamiętać, że proso ma dosyć krótki okres wegetacji i dlatego źle wykorzystuje składniki pokarmowe z nawozów zielonych i obornika i w związku z tym, należy je uprawiać w dalszych latach po oborniku. Wysokość dawki nawozów mineralnych zależy od zasobności gleby, przedplonu i warunków klimatycznych (tab. 2).
Tabela 2. Dawki nawozów mineralnych (kg/ha).
Składnik pokarmowy |
Dawka nawozu |
|
|
wysoka1 |
średnia2 |
N |
80 – 140 |
40 – 50 |
P2O5 |
50 – 90 |
36 – 54 |
K2O |
60 – 100 |
40 – 60 |
Stosunek N : P : K |
1 : 0,7 : 0,8 |
1 : 1 : 1 |
1 – gleby o niskiej zawartości składników pokarmowych i słaby przedplon
2 – gleby zasobne w składniki pokarmowe i dobry przedplon