Już czwarty rok z kolei tj. od momentu wejścia Polski do UE realizowany jest w kraju finansowany z budżetu Unii Europejskiej mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych”. Ponadto trzeci rok z rzędu program unijny dodatkowo dofinansowany jest ze środków Funduszu Promocji Mleczarstwa, które pochodzą z wpłat dokonywanych przez podmioty skupujące w wysokości 0,1 grosza od każdego skupionego kilograma mleka.”
Efektem działania Programu jest obniżenie cen mleka i przetworów mlecznych płaconych przez uczniów uczestniczących w programie. Celem Programu jest zwiększenie dostępności przetworów mlecznych wśród dzieci i młodzieży, a tym samym wzrost poziomu spożycia mleka i jego przetworów w kraju.
Od września 2007 r.Szklanka mleka w szkole”, poza dopłatami unijnymi oraz środkami Funduszu Promocji Mleczarstwa jest dofinansowana z budżetu krajowego (zgodnie z art. 46 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych). Oznacza to, że dzieci w przedszkolach i uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów w roku szkolnym 2007/2008, będą mogli otrzymać bezpłatnie mleko bez dodatków smakowych oraz mleko bez dodatków smakowych w opakowaniach 0,25l lub mniejszych (w przypadku dostaw do przedszkoli i gimnazjów), zaś mleko smakowe, jogurt naturalny, twarogi, twarożki lub sery – po znacznie obniżonych cenach.
W tym roku szkolnym poziom dofinansowania ze środków Funduszu jest wyższy niż w latach ubiegłych i wynosi 0,84 zł/l mleka lub przetworów mlecznych spożywanych w przedszkolach i gimnazjach. Maksymalne ceny mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szkół w roku szkolnym 2007/2008 reguluje obowiązujące z dniem 1 września 2007r. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 czerwca 2007r. (Dz. U. z 2007r. nr 102, poz. 692).
Z każdym rokiem zainteresowanie programem “Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych” rośnie. W roku szkolnym 2005/2006 liczba uczestniczących w nim placówek oświatowych zwiększyła się w porównaniu do poprzedniego roku o ok. 28 %, a liczba uczniów o ok. 22 %. Od początku realizacji programu dzieci spożyły ok. 34 tys. ton mleka i przetworów mlecznych, tj. ponad 132 miliony “szklanek mleka”. Program cieszy się dużym zainteresowaniem zwłaszcza w szkołach podstawowych, bo aż ok. 54 % dzieci korzystających z programu to uczniowie tych szkół, lecz jest to zaledwie ok. 15 % wszystkich uczniów szkół podstawowych. Mimo, że zaledwie 1/4 wszystkich przedszkolaków była objęta Programem, to wraz z wiekiem obserwujemy coraz mniejszy udział procentowy dzieci pijących mleko w szkole. Największym zainteresowaniem wśród uczniów cieszy się mleko smakowe – średnio ok. 65 % dostaw, mleko bez dodatków smakowych stanowiło ok. 32%, jogurt naturalny, twarogi i sery – ok. 0,4 % dostaw ogółem.
W roku szkolnym 2005/2006 w mechanizmie uczestniczyło ok. 5,5 tys. placówek oświatowych, tj. ok. 9 % ogólnej liczby placówek oświatowych w Polsce, co oznacza wzrost o ok. 28% w porównaniu do poprzedniego roku szkolnego. Mleko przetwory mleczne spożywane były przez ok. 772 tys. uczniów tj. 11 % ogólnej liczby uczniów w Polsce. Jest to ok. 22 % wzrost w stosunku do ubiegłego roku szkolnego. W kolejnym roku szkolnym 2006/2007 w mechanizmie uczestniczyło już nieco więcej placówek oświatowych – ok. 5,9 tys., ale mleko i przetwory mleczne spożywane było przez mniejszą liczbę uczniów – 758 tys. dzieci.
Największy udział w programie wśród placówek oświatowych obserwowany jest w województwie mazowieckim, śląskim oraz wielkopolskim i najwięcej dzieci spożywało mleko w szkołach na terenie tych województw. Najmniej placówek oświatowych uczestniczy w programie w województwie świętokrzyskim i zachodniopomorskim i lubuskim, tam też oraz w szkołach na terenie województwa podlaskiego najmniejsza liczba uczniów pije mleko.
Branża mleczarska stara się o podtrzymanie zainteresowania udziałem w programie “Szklanka mleka w szkole”, w czym pomocne byłoby zwiększenie cen maksymalnych za dostawy mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do placówek oświatowych w roku 2007/08 w stosunku do cen zapisanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 czerwca 2007r. Obowiązujące ceny za mleko dostarczane w ramach programu nie są w stanie zapewnić podmiotom przychodów skłaniających je do uczestnictwa w Programie, a wręcz przeciwnie, narażają firmy na poważne straty finansowe. Zapisane w ww. rozporządzeniu ceny są zdecydowanie poniżej poziomu opłacalności i cen rynkowych, zważywszy iż od dłuższego czasu obserwowany jest wzrost rentowności eksportu niektórych produktów mleczarskich oraz wzrost cen surowca. Do uczestnictwa w programie nie zachęca zakładów mleczarskich także kilkumiesięczne zamrożenie funduszy związanych z obsługą dostaw mleka i jego przetworów do szkół. Niemniej jednak, największe firmy mleczarskie o ugruntowanej pozycji na rynku, w tym wielu Członków Związku, pomimo niesprzyjających warunków finansowych uczestnictwa w programie, decydują się dostarczać mleko i jego przetwory do placówek oświatowych w roku szkolnym 2007/2008 . Czy na podobne działania, mimo realnej groźby poniesienia strat finansowych, będą mogły pozwolić sobie mniejsze firmy mleczarskie, małe spółdzielnie mleczarskie?
Elżbieta Nitecka
Dyrektor Biura Zarządu
ZPPM
“
