Zdaniem części światowych organizacji – „(…)ziemniak jest bardzo perspektywiczną rośliną. Między innymi najłatwiej ze wszystkich przetrwa kryzys klimatyczny. Zawiera dużo więcej witaminy C w 100 g produktu niż jabłko. Jest też wartościowy pod względem niskiej kaloryczności…”
Światowy popyt na bulwy tej rośliny, w większości krajów uznawanej za warzywo, rośnie z roku na rok. Aby sprostać zapotrzebowaniu na wysokiej jakości technologicznej bulwy – do spożycia czy na przemysł, staramy się pomóc w największej mierze producentom, dlatego przygotowaliśmy „Program Ochrony Ziemniaka na 2020 r.” uwzględniający dopuszczone w Polsce środki ochrony roślin, za których pomocą można wytworzyć towar spełniający nawet bardzo wygórowane normy.
„Program…” powstał w oparciu o dostępną wiedzę odnośnie do stanu rejestracji środków ochrony roślin uwzględniającego nowelizację na 6 marca br. Opieraliśmy się oczywiście na informacjach zawartych w treści etykiet rejestracyjnych, które są i powinny być zawsze główną, najważniejszą i zgłębianą lekturą przez wszystkich użytkowników środków ochrony roślin, bez względu na zaawansowanie, intensyfikację i kierunki produkcji roślinnej.
Nasze autorskie zalecenia i wskazówki również zawarte w tej publikacji są efektem wieloletnich obserwacji stanu fitosanitarnego roślin ziemniaka uprawianego w różnych warunkach. Część z porad jest wynikiem rozmów z rolnikami specjalizującymi się od lat w wielkotowarowej produkcji ziemniaka, ale również z takimi, którzy mimo uprawy tej rośliny na znacznych powierzchniach, są wciąż zaskakiwani przez agrofagi i zadają pytania. I wcale nie wynika to z braku wiedzy.
Łagodny klimat ostatnich lat, anomalie pogodowe na obszarze Polski, które dziwią „nawet najstarszych Górali”, są przyczyną zmian zachodzących w przyrodzie. Wieloletnie przyzwyczajenia i doświadczenia, chociażby dotyczące okresów rozpoczęcia czy wzmożenia ochrony przed agrofagami, w takim sezonie, jak właśnie się zaczynający, nie będą przydatne, a mogą zaszkodzić. Dlatego też świadomi, przypominamy w jakich okresach stonka ziemniaczana pojawia się na plantacjach, kiedy rozwijają się jej poszczególne stadia, i aby tego nie przeoczyć podpowiadamy jakie „zjawiska” w środowisku są ściśle powiązane z wystąpieniem stadiów stonki. Te „zjawiska” to przede wszystkim fazy fenologiczne roślin, które pojawiają się w tym samym czasie. Dla przykładu urywek zaczerpnięty z „Programu…”: „(…) Chrząszcze stonki opuszczają miejsca zimowania, gdy temperatura gleby osiągnie 14°C. Mam oczywiście świadomość, że rolnicy niekoniecznie monitorują ten parametr gleby, dlatego takim wskaźnikowym okresem, z którym można utożsamiać moment początku pojawiania się chrząszczy jest kwitnienie: lilaka pospolitego (Syringa vulgaris), jarzębiny pospolitej (Sorbus aucupparia), bzu czarnego (Sambucus nigra), kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hipocastanum) lub jaśminowca wonnego (Philadelphus coronarium).(…)”. Tym informacjom towarzyszą liczne zdjęcia stadiów rozwojowych, w tym jaj po złożeniu i tuż przed wylęgiem larw, która to faza często jest powoływana jako okres rozpoczęcia zwalczania larw.
Zestawienia środków ochrony
Fungicydy, zoocydy, herbicydy i regulatory wzrostu dopuszczone w Polsce do traktowania ziemniaka prezentujemy w formie tabelarycznej. Podajemy nazwę handlową, skład i zawartość substancji czynnych, informujemy przeciwko jakiemu czynnikowi zostały zarejestrowane (tj. chorobie, szkodnikowi, chwastom, czy też reakcjom wzrostowym). Ponadto w sytuacji, gdy racjonalna ochrona roślin wymaga doboru środków następczych „z głową”, aby przeciwdziałać uodpornieniu się agrofagów, wszystkie substancje czynne klasyfikujemy do grup określonych wg FRAC, IRAC, HRAC. Te dane coraz powszechniej występują także w etykietach rejestracyjnych, stąd ułatwiamy ogarnięcie i usystematyzowanie wiedzy. Zdarza się bowiem, że wybrane środki różnią się składem (nazwą substancji czynnych) i przynależnością do grup chemicznych, ale wg np. FRAC mimo to działają na agrofag identycznie, o czym świadczy zebranie ich w jednej grupie FRAC. Używanie ich więc w zabiegach następczych byłoby błędem prowadzącym do szybkiego uodpornienia krzyżowego (na kilka substancji) agrofagu. Warto więc zapoznać się z tymi informacjami, aby obrana przez nas strategia antyodpornościowa była prawidłowa i jak najbardziej efektywna.
Szczegółowe zalecenia
Poza zestawieniem w „Programie…” i scharakteryzowaniem dostępnych fungicydów, zoocydów, herbicydów, regulatorów wzrostu, podajemy także szczegółowe zalecenia dawkowania oraz optymalne terminy (najczęściej w skali BBCH – wyjaśniając opisowo jaka faza rośliny kryje się pod symbolem literowym i liczbowym) stosowania, włącznie z warunkami termicznymi, w których środki są najskuteczniejsze. Ponadto informujemy o specyfice działania substancji na poszczególne stadia agrofagów, ale także wskazujemy na specyfikę działania w/na roślinie oraz wobec agrofaga. Środki zebrane wg specyfiki działania na/w roślinie, np. powierzchniowe, wgłębne, układowe, itd., grupujemy jeszcze dodatkowo wg zawartości substancji czynnej lub mieszanin substancji (nazwy substancji również podajemy, aby uświadomić podobieństwo składu). W ten sposób spośród wielu środków umożliwiony jest wybór jednego – gdyż cała reszta w ramach grupy to identyczne odpowiedniki różniące się nazwą handlową.
Program szczegółowy rozpoczynamy od przygotowania stanowiska pod uprawę, polegającego na zniszczeniu za pomocą zarejestrowanych doglebowych środków: szkodników glebowych, patogenów wywołujących choroby odglebowe, czy chwastów (właściwie banku nasion i kiełkujących roślin).
Kolejny etap uwzględnia możliwość zaprawiania bulw przygotowanych do sadzenia. Podajemy środki, którymi i w jaki sposób można traktować bulwy przed sadzeniem, na podajnikach taśmowych sadzarki czy podczas sadzenia wprowadzając środek ochrony do redliny w sąsiedztwo umieszczanej bulwy.
Aby nie doszło do konkurencji roślina uprawna – chwasty, prezentujemy herbicydy, których należy użyć począwszy od fazy bezpośrednio po sadzeniu bulw i obredleniu, poprzez następne krytyczne okresy dla roślin ziemniaka. Kompleksowo prowadzimy przez arkana odchwaszczania plantacji ziemniaka. Wskazujemy również, które gatunki chwastów są wrażliwe na poszczególne substancje czynne herbicydów, i przez które organy chwastów (korzenie, liście, hipokotyl, itp.) substancje czynne wnikają do zwalczanej rośliny.
Podpowiadamy, jak wybierać insektycydy i fungicydy, którymi należy chronić ziemniaka przed szkodnikami i chorobami. Podkreślamy mechanizm działania na/w roślinie oraz wobec agrofaga. W przypadku szkodników informujemy także, które ze stadiów jest najwrażliwsze na dany insektycyd, w jakiej temperaturze otoczenia środek działa najskuteczniej, itp.
Nie zabrakło także w „Programie…” informacji o możliwości desykacji roślin w celu przeciwdziałania przedostania się groźnych patogenów pod koniec wegetacji ziemniaka z naci (łętów) do bulw, co zawsze wiąże się ze zmniejszeniem plonowania i pogorszeniem jakości konsumpcyjnej oraz parametrów przetwórczych bulw.
Ostatni etap w produkcji bulw, czym także kończymy nasz „Program…”, to wykorzystanie regulatorów wzrostu w celu zapobiegania kiełkowaniu bulw podczas ich przechowywania.
Autorskie programy każdego gospodarstwa ZAMÓW TERAZ
Liczymy, że zalecenia w formie „Programu Ochrony Ziemniaka na 2020 r.”, opublikowane przez nasze wydawnictwo, będą pomocne w konstruowaniu przez rolników autorskich programów. Dostarczą wiedzy, jak dobierać środki do następczych zastosowań, aby przeciwdziałać uodpornieniu się agrofagów, jak ma wyglądać właśnie racjonalna, świadoma rotacja środków w kolejnych zabiegach.
Autor: Katarzyna Kupczak
