Porzucanie gruntów rolnych pozostaje ważnym wyzwaniem dla Unii Europejskiej i w różny sposób wpływa na poszczególne kraje i regiony, prowadząc do skutków nieodwracalnych pod względem społecznym i ekologicznym.
Obecnie około 30% (czyli ok. 56 milionów ha) gruntów rolnych w UE narażonych jest na ryzyko porzucenia. Szacuje się, że do 2030 roku może zostać porzuconych około 5 milionów ha ziemi rolnej, czyli 2,9% obecnej powierzchni użytków rolnych.
Z badania „Wyzwania i szanse związane z porzucaniem gruntów rolnych po 2020 r.” zleconego przez Komisje Rolnictwa ekspertom Parlamentu Europejskiego wynika, że warunki w rolnictwie mogą zostać poprawione dzięki dodatkowej edukacji i programom treningowym dla rolników oraz przez poprawę bezpieczeństwa finansowego, zmniejszenie progu finansowego dla drobnych producentów rolnych oraz poprawę warunków dostępu do gruntów rolnych. W Polsce regionem szczególnie narażonym na exodus rolny są ziemie wschodnie, m.in. region Podlasia.
– Jednym z przypadków opisywanych w badaniu jest mój region, województwo podlaskie, które zgodnie z opracowaniem jest jednym z regionów najbardziej narażonych na zaniechanie uprawy gruntów rolnych w Polsce, co powoduje tworzenie się obszarów naturalnych i zwiększa udział obszarów nieproduktywnych. Wspólna polityka rolna przewiduje różne instrumenty wynikające z rozporządzenia o krajowych planach strategicznych i to jest szansa, by ten problem rozwiązywać. Do końca czerwca Komisja Europejska ma przedstawić komunikat dotyczący rozwoju obszarów wiejskich, w którym będą zawarte propozycje rozwiązań tych tematów – mówi odnosząc się do badań Krzysztof Jurgiel, były minister rolnictwa, a obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego.
Jak zaznacza nasz eurodeputowany, w Polsce podjęliśmy działania poprzez plany miejscowe, w ramach których mają funkcjonować tzw. plany urządzeniowo-rolne będące prawem miejscowym. W tych planach przedstawione byłyby uwarunkowania przestrzenne rozwoju, uwarunkowania związane ze zmianami klimatycznymi oraz kształtowanie krajobrazu i ochrony przyrody i uwarunkowania infrastrukturalne i kulturowe.
Zdaniem Jurgiela te elementy powinny znaleźć się w przyszłym prawie dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich.
