W ostatnich latach wśród chorób, które dotykają plantacje ziemniaka, coraz większego znaczenia nabiera alternarioza. Choroba wywoływana jest przez dwa grzyby z rodzaju Alternaria spp.: Alternaria solani – sprawcę suchej plamistości liści i Alternaria alternata – sprawcę brunatnej plamistości liści.
Pierwsze objawy choroby wywoływane przez A. solani występują na starszych liściach dolnego piętra roślin ziemniaka. Na powierzchni liścia tworzą się ciemnobrunatne, suche plamy z koncentrycznie ułożonymi kręgami przypominającymi słoje drzew. Porażenie roślin przez A. alternata objawia się na liściach licznymi drobnymi suchymi plamami, nieregularnie rozmieszczonymi na całej powierzchni. Wokół plam występuje żółta obwódka. Przy dużym nasileniu choroby następuje zamieranie liści a gromadzenie plonu jest utrudnione. Straty plonu wynikające z porażenia roślin alternariozą mogą sięgnąć 30%.
Pierwsze symptomy infekcji obserwowane są na roślinach od początku czerwca do połowy lipca. Rozwojowi alternariozy sprzyja podwyższona temperatura powietrza, okresy suszy przerywane krótkotrwałymi, ale dość intensywnymi opadami deszczu, lekkie gleby ubogie w składniki pokarmowe oraz niedożywienie roślin. Źródłem choroby są zainfekowane bulwy, resztki pożniwne i sąsiednie uprawy. Rozwój choroby ograniczają nalistne zabiegi chemiczne, zawierające w swym składzie np. mankozeb. Wiele fungicydów dostępnych na rynku jest zalecanych do jednoczesnego zwalczania zarazy ziemniaka i alternariozy. Istnieje również szereg zabiegów agrotechnicznych o charakterze profilaktycznym ograniczających występowanie patogena: stosowanie zdrowych sadzeniaków, właściwe zmianowanie, nawożenie dostosowane do potrzeb rośliny uwzględniające zarówno makro- jak i mikroskładniki, zbiór w pełni dojrzałych bulw, niszczenie resztek pożniwnych, uprawa odmian o niskiej skłonności do porażenia przez patogena.
O ile odporność odmian ziemniaka na zarazę jest cechą dobrze poznaną, to wciąż niewiele wiadomo na temat odporności odmian na alternariozę. Przez ostatnich 5 lat w IHAR-PIB oddział w Jadwisinie w doświadczeniach polowych oceniano zróżnicowanie porażenia wybranych odmian ziemniaka przez Alternaria spp. Nasilenie infekcji określano na niechronionych roślinach 17 odmian ziemniaka jadalnego, z różnych grup wczesności. Ocenę porażenia roślin przez patogena określano za pomocą stopnia porażenia w skali dziewięciostopniowej, w której 9 oznacza brak objawów choroby, a 1 – całkowite zniszczenie naci. Najniższą skłonnością na porażenie przez Alternaria spp. charakteryzowały się odmiany Ametyst, Jelly, Malaga, Stasia i Oberon – średni stopień porażenia pod koniec lipca równy 7,5. Najsilniej porażonymi alternariozą były rośliny odmian Vineta i Legenda – średni stopnień porażenia pod koniec lipca równy 4,8. Zakres porażenia roślin pozostałych odmian: Lord, Viviana, Bursztyn, Michalina, Gustaw, Etola, Jurata, Zenia, Gawin i Ignacy, określany pod koniec lipca wynosił od 5,7 do 7,3.
Pierwsze objawy porażenia wystąpiły najwcześniej na roślinach odmiany Legenda, już po 50 dniach od daty sadzenia. Najpóźniej objawy infekcji stwierdzono na roślinach odmiany Jelly – po 78 dniach po sadzeniu. Odmiany z grupy średnio późnych wykazywały największą tolerancję wobec patogena, a najbardziej wrażliwe na porażenie były odmiany z grupy bardzo wczesnych i wczesnych. Uzyskane wyniki potwierdziły, że odmiany o krótkim okresie wegetacji, szybciej starzejące się są bardziej podatne na alternariozę. Warunki pogodowe lat badań różnicowały porażenie roślin.
Późne wystąpienie pierwszych objawów wywołanych przez Alternaria spp. i niewielkie nasilenie porażenia roślin chorobą stwierdzono w 2013 roku. Natomiast rozwojowi infekcji najbardziej sprzyjały warunki w 2014 roku, o podwyższonej temperaturze powietrza oraz naprzemiennych okresach suszy i dobrego uwilgotnienia podczas wegetacji roślin.
Rosnące w ostatnich latach znaczenie alternariozy związane jest głównie ze zmianami w klimacie, który charakteryzują łagodne zimy oraz ciepłe i umiarkowanie wilgotne lata – sprzyjające rozwojowi choroby oraz obserwowany wzrost wielkości strat w plonie spowodowany porażeniem roślin przez patogena. W takich okolicznościach, niewątpliwie skłonność odmian ziemniaka na porażenie przez alternariozę będzie cechą coraz częściej określaną przez hodowców, badaną przez naukowców i rozpatrywaną przez producentów ziemniaka.
