18 maja w Warszawie miało miejsce spotkanie międzynarodowego zespołu ekspertów, którzy analizowali trendy na rynku sokowniczym w 5 krajach objętych kampanią „Soki i musy – witaminy w wygodnej formie”. Eksperci z Polski, Czech, Słowacji, Rumunii oraz Litwy skomentowali wyniki najnowszych badań świadomości konsumentów w zakresie spożycia oraz wartości odżywczych soków i musów, a także przedstawili rekomendacje działań edukacyjnych mających na celu propagowanie prawidłowych nawyków żywieniowych.
Tematem przewodnim dyskusji ekspertów były wyniki badań konsumenckich przeprowadzonych na zlecenie Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków w 2015 oraz 2016 roku1 . Do udziału w badaniu opinii zaproszono kobiety w wieku 25-45 lat z Polski, Czech, Słowacji, Litwy oraz Rumunii.
We wszystkich tych krajach średnie spożycie soków jest mniejsze niż w Unii Europejskiej i dużo poniżej zaleceń WHO2 . Przeciętny Polak spożywa 11,9 l rocznie, czyli zaledwie 33 ml soku każdego dnia. W pozostałych krajach konsumpcja soków jest jeszcze niższa i wynosi odpowiednio: 5,2 l w Czechach, 4,8 l na Litwie, 4,1 l na Słowacji i 1 l w Rumunii na mieszkańca kraju w skali roku. Tymczasem spożycie soków 100% w krajach UE w latach 2010-2014 wyniosło przeciętnie 13,3 l/mieszkańca, a w Niemczech nawet 29,7 l/mieszkańca3 .
Wyniki badań świadomości przeprowadzonych na zlecenie Stowarzyszenia „Krajowa Unia Producentów Soków” sugerują dużą rozbieżność pomiędzy faktycznym spożyciem soków
a deklaracjami konsumentów we wszystkich pięciu krajach.
Największe spożycie soków w 2016 roku deklarują Polacy. Ponad 66% badanych kobiet twierdzi, że w ich gospodarstwie domowym spożywa się od 3 do 8 litrów soku tygodniowo, najczęściej pomiędzy posiłkami lub w czasie wolnym, spędzanym poza domem. Prawie wszyscy respondenci twierdzą, że w ich gospodarstwach domowych spożywa się soki owocowe (99%), nieco mniejszy odsetek deklaruje spożycie soków warzywnych (71%). Głównymi konsumentami soków owocowych w naszym kraju, podobnie jak na pozostałych badanych rynkach, pozostają dzieci (85%), jednakże coraz częściej po soki owocowe sięgają wszyscy domownicy. Deklarowane spożycie soków w tej grupie wzrosło o 5% w porównaniu do badań z 2015 roku. Soki warzywne w dalszym ciągu wybierają przede wszystkim kobiety (71,5%), tendencja ta utrzymuje się na wszystkich rynkach objętych badaniem.
Coraz więcej Polaków zdaje sobie sprawę z dobroczynnych właściwości warzyw i owoców oraz ich przetworów. Zdaniem polskich respondentów, soki charakteryzują się nie tylko dobrym smakiem (85%), ale także pozytywnym wpływem na zdrowie dzieci oraz pozostałych członków rodziny (77%). Ponadto, zdecydowana większość konsumentów we wszystkich pięciu krajach zgadza się ze stwierdzeniem, że soki i musy to witaminy w wygodnej formie, na co po części mogła mieć wpływ prowadzona kampania „Soki i musy – witaminy w wygodnej formie”. W ciągu ostatniego roku o 3% wzrosła liczba osób pijących soki owocowe codziennie.
– Respondenci cenią soki nie tylko ze względu na ich smak, ale również na ich właściwości odżywcze. Zgodnie z prawem UE zakazane jest dodawanie do wszystkich soków środków konserwujących, barwiących, słodzących lub innych substancji poprawiających ich smak czy konsystencję. Co więcej, wybierając 100% soki możemy być pewni, że nie zawierają również dodatku cukru lub syropów słodzących. 100% soki owocowe mogą stanowić porcję owoców w dobrze zbilansowanej diecie. Warto więc oddziaływać na postawy konsumentów poprzez różne programy edukacyjne wpływające na zmiany ich zachowań, a nie tylko deklaracje – twierdzi dr Agnieszka Jarosz z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.
Tematem debaty ekspertów były także musy owocowo-warzywne. Musy, w przeciwieństwie do soków, nie są w Polsce elementem codziennego jadłospisu – sięgamy po nie raz lub dwa razy w tygodniu. Szacowane w 2015 roku spożycie musów w Polsce było na poziomie 28 gramów na mieszkańca rocznie4. Niskie spożycie musów może wynikać m.in. z nieznajomości właściwości produktu. Musy jako nowa kategoria wartościowych i wygodnych przekąsek owocowych oraz warzywnych weszły na polski rynek dopiero w 2013 roku i ich świadomość jest jeszcze dość niska w porównaniu do innych produktów sokowniczych dostępnych na rynku. Niemniej jednak, z ostatnich badań przeprowadzonych na zlecenie KUPS wynika, że świadomość musów jako kategorii wzrosła w stosunku do ubiegłego roku na każdym z pięciu rynków objętych badaniem: w Polsce o 6%, w Czechach o 3,5%, na Słowacji o 5,6%, w Rumunii o 10,7%, a na Litwie aż o 15,6%.
Jest to kategoria konsumowana przede wszystkim przez dzieci, jednak we wszystkich omawianych krajach wzrasta odsetek kobiet, które deklarują, że w ich gospodarstwach domowych musy spożywane są przez wszystkich domowników. W opinii polskich konsumentów musy to przede wszystkim zmiksowane bądź przetarte owoce i warzywa (13%), o gęstej konsystencji (24,3%)
i dobrym smaku (13%). Opisywane są także jako wygodna forma owoców i warzyw oraz cenne źródło błonnika pokarmowego.
– Wyniki badań wskazują, że Polacy chętniej niż w innych krajach spożywają soki i musy, zarówno owocowe, jak i warzywne. Brak istotnych zmian w częstości kupowania i spożywania soków oraz musów pomiędzy pierwszym a drugim etapem badania może być związany z bardzo dużym odsetkiem osób, które traktują te produkty jako stałe elementy ich diety. Polacy są świadomi ich walorów żywieniowych i coraz chętniej włączają je do swojego jadłospisu – mówi dr hab. inż. Dariusz Włodarek ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Celem kampanii promocyjno-informacyjnej „Soki i musy – witaminy w wygodnej formie” jest propagowanie prawidłowych nawyków żywieniowych oraz budowanie świadomości konsumentów na temat jakości oraz wartości odżywczych owocowych oraz warzywnych, pełnowartościowych soków i musów.
Kampania „Soki i musy – witaminy w wygodnej formie” jest finansowana z budżetu Unii Europejskiej, Rzeczypospolitej Polskiej oraz ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, stanowiących wkład własny KUPS.
Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS) jest organizacją branżową zrzeszającą producentów soków oraz inne podmioty bezpośrednio współpracujące z branżą sokowniczą. Już od 1993 roku reprezentuje branże w inicjatywach krajowych i unijnych. Współpracuje z instytucjami naukowymi, laboratoriami badawczymi oraz z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami branżowymi. Działa również w interesie konsumentów, poprzez powołany Dobrowolny System Kontroli soków i nektarów (DSK), dokładając wszelkich starań w celu stałego zapewnienia wysokiej jakości produktów sokowniczych. Dodatkowo w swojej działalności KUPS realizuje szereg działań promocyjno-edukacyjnych, propagując prawidłowe nawyki żywieniowe, w tym ideę 5 porcji warzyw i owoców, gdzie jedną z porcji może być szklanka soku.
1 Badanie świadomości soków i musów przeprowadzone przez Instytut badawczy GfK w marcu 2015 i lutym 2016 na próbie 300 kobiet z każdego rynku objętego badaniem
2 World Health Report 2002. Reducing risks, promoting healthy life. Geneva, World Health Organization, 2002
3 AIJN European Fruit Juice Association, Liquid Fruit MARKET REPORT 2015
4 Dane AC Nielsen
