Prowadzenie prac polowych dużymi, ciężkimi ciągnikami i maszynami towarzyszącymi prowadzi do silnego zagęszczania warstwy ornej i podglebia. Sprawdź, jakie są sposoby na przeciwdziałanie tym niekorzystnym zjawiskom.
Zjawisko silnego zagęszczenia warstwy ornej i podglebia dotyczy zwłaszcza zwięźlejszych gleb, w warunkach ich zwiększonej wilgotności, bądź wysokiego poziomu wód gruntowych. Prowadzi to do pogorszenia ich struktury i optymalnych właściwości powietrzno-wodnych, co utrudnia rozwój systemu korzeniowego i osiąganie zadowalających plonów.
Nie dopuszczaj do tworzenia podeszwy płużnej
Wieloletnia, corocznie wykonywana na jednakową głębokość orka przedzimowa, doprowadza na zwięźlejszych glebach, do powstania zagęszczonej warstwy podglebia, zwanej podeszwą płużną.
Uniemożliwia ona przesiąk i podsiąk wody z głębszych warstw, a zwłaszcza prawidłowy rozwój systemu korzeniowego roślin. Świadczy o tym stagnująca na powierzchni pola woda w okresie wiosennym oraz po większych opadach.
Szczególnie wrażliwe na podeszwę płużną są okopowe korzeniowe, w tym warzywa, a także rzepak oraz bobowate grubo- i drobnonasienne, tworzące głęboki palowy system korzeniowy.
By temu zapobiec należy co 3-5 lat wykonać pogłębioną orkę przedzimową na 30-35 cm, z kolei by ją zlikwidować, należy co 4-5 lat wykonać głęboszowanie, które rozluźni warstwę gleby na głębokości 40-50 cm, a nawet głębiej.
Zabieg należy wykonywać przy optymalnej wilgotności gleby, by zmniejszyć jej opór i zapobiec zamuleniu, czy też zamazaniu głęboszowanej warstwy, w warunkach dużej wilgotności gleby oraz zwiększonych opadów.
Zapobiegaj erozji
W terenie urzeźbionym dużo szkód na zboczach pól, powoduje erozja wodna, która w skrajnych przypadkach prowadzi do degradacji gleb i dużych strat w plonach, zwłaszcza roślin uprawianych w szerokich rzędach.
By temu przeciwdziałać, pola w gospodarstwie powinny być możliwie długo zajęte przez rośliny uprawne, najlepiej wieloletnie (trawy i bobowate drobnonasienne), a także oziminy oraz międzyplony uprawiane na nawóz zielony i pozostawione na zimę jako mulcz.
Siew i sadzenie roślin, jak też wszelkie prace uprawowe i pielęgnacyjne, należy prowadzić w poprzek stoku. Poza tym unikać intensywnej uprawy, zwłaszcza głębszych orek. Powinny być one wykonywane pługiem obracalnym z odkładaniem skiby w górę stoku.
Siew ozimin powinien być możliwie wczesny i nieco głębszy, by rośliny dobrze się ukorzeniły i rozkrzewiły, co lepiej ochroni glebę i nasiona przed bezpośrednim zmywaniem, a tworzące się węzły krzewienia przed odsłanianiem oraz suszą i mrozem.
Mniejsze straty w wyniku erozji następują w glebach próchnicznych, strukturalnych, które zatrzymają większe ilości wody opadowej oraz zapobiegną ich degradacji.
Korzystne właściwości gleby ulegają często pogorszeniu w wyniku jej nadmiernego ugniatania.
Przeciwdziałaj ugniataniu gleby
Zasadniczym sposobem ograniczającym nadmierne ugniatanie gleby jest zmniejszenie liczby przejazdów, poprzez agregatowanie maszyn i narzędzi rolniczych. Dzięki temu jest możliwe jednoczesne wykonanie uprawy roli, nawożenia startowego i wysiewu nasion.
Jednym ze sposobów jest też zakup i stosowanie maszyn o większej szerokości roboczej. Dotyczy to oczywiście dużych gospodarstw o większej powierzchni pól.
Prace polowe powinny być wykonywane w okresach z optymalną wilgotnością gleby. Zarówno skrajnie wilgotna jak i przesuszona gleba, zwiększa opór i zużycie paliwa oraz generuje tworzenie twardych, trudnych do rozbicia brył.
Należy stosować szerokie opony lub koła bliźniacze oraz zmniejszyć ciśnienie w ogumieniu. Chodzi o to by zwiększyć powierzchnię styku opon kół z podłożem i zmniejszyć jednostkowy nacisk na glebę oraz poślizgi.
Korzystnym, ale kosztownym i zapewne teoretycznym rozwiązaniem, może być zamontowanie gąsienicowego układu jezdnego w miejsce kół. Dotyczy to zwłaszcza większych ciągników lub kombajnów, w tym także do zbioru buraków i ziemniaków.
Jednym z rozwiązań ograniczających ugniatanie gleby jest składowanie zbieranych płodów na skraju pola. Przykładem mogą być wózki transportowe do pras kostkujących lub rolujących słomę lub siano, przemieszczające bele w jedno miejsce, co ułatwia późniejszy załadunek i ogranicza liczbę przejazdów.
Należy unikać przejazdów po roli głęboko spulchnionej (rozluźnionej), np. bezpośrednio po orce, gdyż zwiększa to koszty przejazdu (zużycie paliwa) i nadmiernie ugniata glebę.
W największym stopniu nadmiernemu ugniataniu gleby i powstawaniu podeszwy płużnej, można zapobiec w wyniku stosowania uproszczeń. Dotyczy to zwłaszcza uprawy konserwującej (pozostawieniu na powierzchni pola resztek pożniwnych i międzyplonów) oraz rezygnacji z uprawy orkowej.