“Po wykryciu na Słowacji niebezpiecznych substancji nikt w Europie nie chce kupować pszenicy z Ukrainy”

Broń nie jest teraz transportowana w takim konwoju jak ukraińskie zboże. My, ukraińscy eksporterzy, jesteśmy traktowani jak przestępcy sprzedający narkotyki – mówi w wywiadzie dla ukraińskiego portalu Latifundist.com eksporter zboża Serhij Orłowski. 

Serhij Orłowski, założyciel firmy handlowej „Agrooiltrade” (AGROOILTRADE OÜ) w wywiadzie udzielonym 26 kwietnia ukraińskiemu portalowi Latifundist.com mówi, że w tym tygodniu wyśle pierwszy pociąg ze zbożem pod eskortą – co sprawia, że czuje się jak przestępca. Nie rozumie wprowadzenia takich obostrzeń, ponieważ, jak mówi, “w końcu nie truliśmy ludzi, ale pracowaliśmy w konkurencyjnym środowisku”.  

Zboże eksportowane przez Agrooiltrade trafiało tradycyjnie do Włoch, Niemiec i Czech. Obecnie, mimo że tranzyt zboża jest oficjalnie możliwy, to w praktyce jest bardzo utrudniony.  

“33 wagony z pszenicą zatrzymano do kontroli celnej jeszcze przed tymi wszystkimi zakazami. Na granicy stoi 160 wagonów z kukurydzą i soją – to jest 10 000 t. Teraz muszę anulować deklaracje, znaleźć nowych odbiorców, przeładować to zboże na samochody (do takiej ilości potrzeba 500 samochodów) i ustawić je pod konwój. Jak to wszystko szybko zorganizować? Nie mam pojęcia!” – mówi ukraiński eksporter.  

Zapytany przez portal Latifundist.com dlaczego musi przeładowywać zboże na samochody, zamiast jak dotychczas wwieźć je wagonami Orłowski odpowiada, że przyczyna jest banalna – w państwach, do których zawsze trafiało jego zboże, tak dawno nie dokonywano odpraw celnych, że nikt nie wie, jak to zrobić.  

“Zezwolili na tranzyt, ale nikt nie sporządził procedury odprawy celnej – wyjaśniał Orłowski. – Moi użytkownicy końcowi znajdują się we Włoszech, Niemczech i Czechach. Tam nie robią odpraw celnych pociągów od dziesięciu lat, jeśli nie więcej. Nie mają doświadczenia, nie mają stref celnych, nie ma dla nich miejsc. Jeśli z samochodami wszystko jest jasne – jest urząd celny i jest doświadczenie w pracy przy ich odprawie celnej, to z pociągami jest duży problem”. 

Orłowski mówi również, że wprowadzone na zboże embargo przyniosło straty finansowe jego firmie, i nawet przywrócenie tranzytu nie spowoduje, że przynajmniej wyjdzie “na zero”: 

“Jak dojść do zera? Nie mam prawa dostarczać zboża polskim odbiorcom, z którymi mam umowy. Soja i część pszenicy trafiła do polskich przetwórców. Większość pszenicy trafiła do Czech, ale odprawiliśmy ją celnie i przeładowaliśmy samochodem w Polsce. Obecnie taka procedura nie jest możliwa” – mówi eksporter. 

Właściciel Agrooiltrade mówi też w wywiadzie, że na rynku polskim umieścił 80% rzepaku eksportowanego przez swoją firmę, 40% pszenicy i 10% kukurydzy, ale ogółem 80% zboża przejeżdżało przez Polskę tranzytem. 

“Odprawialiśmy pociągi ze zbożem w Polsce i eksportowaliśmy je dalej. Nie składaliśmy deklaracji tranzytowych. Znacznie szybciej załatwiamy odprawy celne w Polsce. Niemcy, Czesi i Włosi nie chcą robić odpraw celnych pociągów. Nie mają takiej praktyki. A nie chcieli ryzykować, bo jak zboże idzie pod deklarację i jest pytanie o jakość, to z Włoch do miejsca początkowego jest dużo dalej niż z Polski”.  

Na pytanie, jak ma wyglądać procedura zwrotu wysyłanego zboża, Serhiej Orłowski przytacza przykład sytuacji, która miała miejsce: 

“28 wagonów jest mi zwracanych i państwo rozpatruje je w ramach reżimu importowego. Czyli zmuszają mnie do wyczyszczenia tego ziarna, zapłacenia VAT (który już zapłaciłem wysyłając partię na eksport), poddania się kontroli weterynaryjnej itp. Ale nie importuję zboża – mam siłę wyższą! Rozumiem, że trzeba uzupełnić budżet państwa, ale nie w ten sposób!” 

Latifundist.com zadaje też ukraińskiemu eksporterowi pytanie dla nas zasadnicze: Czy Polska “strzeliła sobie w stopę” zabraniając wwozu produktów rolnych z Ukrainy? 

“Myślę, że w niedalekiej przyszłości Polska zezwoli na import ukraińskiej soi i śruty, bo teraz jest z tymi produktami po prostu katastrofa – mówi Serhiej Orłowski. – Spotkałem się z polskimi producentami pasz i mówią, że na rynku nie ma gdzie kupić białka. Nie wiedzą, co robić. Tak, dostarczyliśmy część mączki, ale nie jest ona swobodnie dostępna na rynku. A ceny skoczyły wiele razy. W związku z tym obecnie trwają negocjacje w sprawie zezwolenia na import śruty i soi z Ukrainy”. 

Ukraiński eksporter mówi też, że po wykryciu na Słowacji niebezpiecznych substancji w zbożu importowanym z Ukrainy nikt w Europie nie chce kupować pszenicy z Ukrainy. “Chwilowo nie pracujemy z ukraińską pszenicą” – słyszy biznesmen od firm, z którymi się kontaktuje. Mówi, że obecnie w urzędzie celnym stoją jego 33 wagony z pszenicą przebadaną po kątem wszystkich możliwych do sprawdzenia substancji, a mimo to jest możliwy tylko tranzyt tej pszenicy.  

“Ukraina rocznie eksportuje 60-80 milionów ton produktów rolnych, a świat wie o ich jakości. Dlatego jestem pewien, że decyzja o zakazie importu z Ukrainy była czysto polityczna. Zrobiono to w celu zdyskredytowania Ukrainy. Pokażmy, że szkodzimy UE. I tutaj, jestem pewien, był rosyjski ślad” – mówi Serhiej Orłowski.