Ostrożeń polny jest jednym z trudniejszych chwastów do wyeliminowania z plantacji zbóż w okresie jesiennym. Pojawienie się już 1-2 osobników na 1 m2, stwarza poważne zagrożenie dla późniejszego plonowania zbóż, które może być ograniczone nawet o 20 proc.
Ostrożeń polny jest typowym chwastem wieloletnim, który spotykany jest niemal we wszystkich roślinach uprawnych. Szczególnie duże zagrożenie stwarza w roślinach zbożowych, głównie w pszenicy ozimej. Próg ekonomicznej szkodliwości dla tego gatunku w zbożach, został ustalony na bardzo niskim poziomie, tj. 0,5-1 szt./m2.
Chemiczne zwalczanie ostrożenia polnego w zbożach
W zbożach ozimych, do jesiennego zwalczania ostrożenia polnego, plantator ma do dyspozycji, tak naprawdę tylko 3 herbicydy, tj. Fundamentum 700 WG, Locus 700 WG i Troping 700 WG, które zawierają w swoim składzie, trzy s.cz., dwie z grupy pochodnych sulfonylomocznika: metsulfuron metylowy i tribenuron metylowy oraz jedną z grupy triazolopirymidyn: florasulam. Zgodnie z obecnie obowiązującą klasyfikacją HRAC, s.cz. zawarte w tych herbicydach zaliczane są do grupy 2 (dawniej B), a ze względu na mechanizm ich działania w roślinie, klasyfikowane są jako inhibitory funkcjonowania enzymu syntetazy acetylomleczanowej (ALS).
Mechanizm działania tych inhibitorów, polega głównie na blokowaniu biosyntezy trzech bardzo istotnych dla rośliny aminokwasów, tj. leucyny, izoleucyny i waliny, co w konsekwencji doprowadza do zaburzeń w samym procesie syntezy białek, objawiając się ogólnym zahamowaniem wzrostu i rozwoju całej rośliny.
Herbicydy na bazie tych trzech s.cz., pobierane są głównie przez liście i przemieszczane do stożków wzrostu, gdzie hamuje podział komórek, wstrzymując wzrost i rozwój chwastów. W niewielkim stopniu mogą być również pobierane przez korzenie, gdzie następnie są przemieszczane we floemie i ksylemie do stref wzrostowych rośliny. Pierwsze objawy działania chwastobójczego, w postaci zahamowania wzrostu oraz wystąpienia przebarwień w postaci chloroz czy czerwienienia oraz skręcenia się liści, widoczne są po upływie około 7-14 dni od momentu zastosowania. Natomiast całkowite zamieranie chwastów wrażliwych, następuje po 3-4 tygodniach od aplikacji.
Cechą charakterystyczną tej grupy herbicydów jest zjawisko silnego zahamowania (redukcji) wzrostu i rozwoju korzeni, co dodatkowo prowadzi do skarłowacenia całej rośliny oraz jej przedwczesnej śmierci. Należy mieć świadomość, iż szybkość efektu chwastobójczego tych herbicydów, uzależniona jest w dużej mierze od fazy rozwojowej chwastów i panujących warunków atmosferycznych (np. temperatury). Najwyższą skuteczność działania uzyskuje się stosując te herbicydy na młode, intensywnie rosnące chwasty będące w fazie 1-4 (6) liści (BBCH 11-14/16) w temperaturze powietrza pomiędzy 8-20°C.
Maksymalna dawka dla jednorazowego zastosowania herbicydów Fundamentum 700 WG, Locus 700 WG i Troping 700 WG wynosi 30 g/ha, natomiast w mieszaninie zbiornikowej z adiuwantem Asystent+ (0,1 l/ha), dawkę tą można zredukować do 25 g/ha.
Herbicydy te można stosować od fazy początku krzewienia do fazy całkowicie rozwiniętego liścia flagowego (BBCH 21-39) przez pszenicę ozimą, pszenżyto ozime i żyto. Oprócz skutecznego zwalczania ostrożenia polnego, preparaty te efektywnie ograniczają inne gatunki dwuliścienne, tj. jasnota różowa i purpurowa, dymnica pospolita, rumianek pospolity, maruna bezwonna, mak polny, nawrot polny, chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, przytulia czepna, rdestówka powojowata, tasznik pospolity, tobołki polne, samosiewy rzepaku i niezapominajka polna. Ponadto w stopniu średnim, ograniczane są i inne chwasty dwuliścienne, tj. bodziszek drobny, fiołek polny, rdest ptasi, przetacznik polny i perski oraz gatunki jednoliścienne, np. miotła zbożowa.
Ostrożeń polny – trudny przeciwnik
Jego skuteczne wyeliminowanie ostrożenia polnegp z pola jest mocno utrudnione przez jego właściwości związane z rozmnażaniem oraz z późniejszym wzrostem i rozwojem. Ostrożeń polny może rozmnażać się na dwa sposoby:
- generatywnie – poprzez owoce (niełupki), których jedna roślina może wyprodukować od 1,5 tys. do nawet 40 tys., a ich przeżywalność w glebie dochodzi nawet do 20 lat
- wegetatywnie – za pomocą odrostów korzeniowych powstających z pąków przybyszowych znajdujących się na korzeniach.
Problem ze skuteczna eliminacją ostrożenia polega na tym, iż na polach zawsze spotyka się obie jego formy, czyli osobniki roczne (dopiero co skiełkowane) oraz osobniki dwu- lub wieloletnie, czyli mogące rozmnażać się zarówno generatywnie jak i wegetatywnie. Niestety to osobniki dwu i wieloletnie, stanowią zdecydowaną większość (przyjmuje się, że nawet 90 proc.) populacji ostrożenia, jaka występuje w zasiewach zbóż ozimych w okresie jesiennym.
Ma to swoje reperkusje w postaci możliwości skutecznego ograniczenia tego gatunku, gdyż formy roczne (posiadające 2-4 liści), są zdecydowanie bardziej podatne na zniszczenie w postaci wykonania różnego rodzaju zabiegów mechanicznych czy też zastosowania różnych s.cz. herbicydów. Natomiast osobniki wieloletnie, które potrafią się rozrastać horyzontalnie i wertykalnie oraz bardzo głęboko korzenić (2-6 m w głąb gleby), stanowią tak naprawdę w kolejnych latach poważny problem dla plantatorów. Mogą się bardzo szybko regenerować, zwłaszcza po wykonaniu zabiegów mechanicznych czy nawet po niektórych s.cz. herbicydów.
