Wydawać by się mogło, że uprawa ziemi – praktykowana i ulepszana od tysięcy lat, to temat już całkowicie dopracowany. Oczywiście jednak, jak każda dziedzina, i rolnictwo to ciągły postęp oraz optymalizacja pracy. Jednym z podstawowych zabiegów uprawowych jest orka, czyli upraszczając – odwracanie ziemi. Orkę można podzielić na różne rodzaje, między innymi ze względy na głębokość, czy też zadanie, jakie ma spełnić. Tytułowa orka „w ostrą skibę” to sposób wykonania orki przedzimowej.
Na pewno starsi czytelnicy (i nie tylko) pamiętają, że zabieg orki przedzimowej według najdawniejszych zaleceń miał pozostawić pole w tzw. ostrej skibie, czyli w sposób, aby skiba była stosunkowo głęboka względem jej szerokości (ok. 1:1,5). Taki kształt pozwalał na zatrzymanie na polu jak największej ilości śniegu, a duża powierzchnia sprawiała, że oddziaływanie mrozu na glebę było bardziej efektywne.
Rzecz jasna stwierdzenie, że orka to podstawowy zabieg, dotyczy systemów orkowych, a już słuszność bezorkowych systemów uprawy roli, czy też zwyczajnie uproszczonych to temat do zupełnie innej dyskusji. Niekiedy same głębokości mieszania gleby są różne i wykonywane różnymi sprzętami na przykład pługiem dłutowym.
Wracając jednak do zasad uprawy orkowej to faktem jest, że obecnie jeśli chodzi o orkę zimową, to zaleca się wykonanie tego zabiegu raczej „na płasko”. Ostra skiba wydaje się być niemal niespotykana na zimowych polach jednak jak niemal każdy wariant posiada swoje wady i zalety.
Sam aspekt uprawy płużnej niesie ze sobą wiele korzyści, natomiast jest kilka aspektów, które w tej materii wyróżniają zimową orkę w ostrą skibę. Niewątpliwie wspominany kilka zdań wcześniej specyficzny kształt skiby ma za zadanie utrzymać w polu jak największą ilość śniegu. Z obserwacji bilansu wody z ostatnich lat, nie będąc ekspertem, można zauważyć, że po prostu brakuje nam wody dla rolnictwa. W szczególności wiosenne susze wydają się być bardzo dokuczliwe. Oczywiście nie mamy wpływu na pogodę, ale jednak w przypadku występowania śniegu, to gdy zalega on w bruzdach, to wydłuża się okres dostępności wody dla gleby wczesną wiosną.
Kolejna pozytywna kwestia to pozostawienie gleby w taki sposób, aby mróz mógł przeniknąć warstwę ziemi i podziałać pozytywnie dla struktury. Tutaj warto zaznaczyć, że wykonanie zimowej orki na zbyt mokrej glebie może zadziałać odwrotnie i pogorszyć jej strukturę. Sam mróz, powodujący ruch gleby, wpływa na naturalne niszczenie chwastów.
Z racji głębokości, na jaką się wykonuje orkę w ostrą skibę, taka zimowa orka pozytywnie wpływa na zawartość tlenu w glebie. Odpowiednie napowietrzenie ziemi, sprzyja rozwojowi mikroorganizmów, a w przypadku orki zimowej minimalizowane jest ryzyko przesuszenia gleby.
Na koniec pozytywów warto przypomnieć, że to właśnie głęboka orka zimowa, z zastosowaniem na przykład pogłębiacza to dobra alternatywa dla wykorzystywania głęboszy w celu zapobiegania i niszczenia podeszwy płużnej.
Rozpatrując wady i trudności związane z wykonywaniem orki przedzimowej w tak zwaną ostrą skibę, na start przychodzi nam na myśl po prostu jej zasadność przy obecnie występujących zimach. Racją jest, że wówczas, gdy nie ma mrozu i śniegu, to aspekty retencji wodnej oraz powierzchni oddziaływania ujemnych temperatur są nie na miejscu.
Kolejny minus stosowania tego typu orki przedzimowej, to jej czaso- i energochłonność. Pomijając kwestę samego posiadania ciągnika o większej mocy to przejazdy z pługiem głęboko zanurzonym w warstwie płużnej wykonuje się wolniej, a opory powodują nie zawsze bardzo znaczące, ale jednak zwiększenie zużycia paliwa.
Praktyka pokazuje, że trudnością związaną w ogóle z orką przedzimową jest staranność i czas jej wykonywana. Aby móc wykorzystać którekolwiek z wcześniej wymienionych korzyści, orkę taką należy wykonywać w ściśle określonych warunkach. Mimo wszystko warto rozważyć pewne aspekty orki pod kątem własnego gospodarstwa, a starannie przemyślana strategia zabiegów wpłynie pozytywnie na rozwój gospodarstwa rolnego.
Józef Woś
