Struktura gruzełkowata stanowi najlepszą strukturę fizyczną gleby dla wzrostu i rozwoju roślin. Jednak struktura taka nie jest trwała i z czasem traci swoje właściwości, między innymi przechodzi w strukturę rozdzielnocząstkową w efekcie rozpadu większych gruzełków na mniejsze oraz mniejszych na pojedyncze cząstki. Rozpad struktury gruzełkowatej gleby uzależniony jest nie tylko od trwałości gruzełków glebowych, ale również od niszczących ją czynników klimatycznych i uprawowych.
Istotnym czynnikiem działającym mechanicznie i fizycznie na gruzełki glebowe jest opad deszczu. Działanie mechaniczne wiąże się z rozdrabnianiem i rozbijaniem gruzełków, które następnie wraz z wodą opadową spływają do przestrzeni międzygruzełkowych. W konsekwencji dochodzi do wystąpienia niekorzystnego zjawiska zaszlamowania gleby. Odkładane w kanalikach glebowych cząstki gleby prowadzą do zmniejszenia ich pojemności, co skutkuje zmniejszeniem porowatości i przepuszczalności gleby.
Niekorzystne działanie wody na strukturę gruzełkowatą objawia się również fizycznym rozsadzaniu gruzełków glebowych. Woda wnikając do kapilar znajdujących się wewnątrz gruzełka glebowego prowadzi do zagęszczenia zawartych w nim gazów i jego rozsadzenia na skutek wzrostu ciśnienia. Szybkość i stopień fizycznego niszczenia struktury gruzełkowatej zależy od szybkości namakania gruzełków. Przy szybkim namakaniu następuje silniejsze rozsadzanie gruzełków glebowych.
Sytuacja ta jest szczególnie widoczna w trakcie gwałtownych opadów atmosferycznych na glebę suchą. Zjawisko to ma zdecydowanie mniejsze nasilenie w przypadku działania ulewnego deszczu na glebę wilgotną.
Jak poprawić strukturę gleby i jak zapobiegać jej erozji? O tym już jutro na www.wrp.pl