Ograniczanie szkodników rzepaku ozimego w pierwszych fazach rozwoju ma kluczowe znaczenie dla wielkości plonu. W tym newralgicznym okresie optymalną ochronę zapewniają insektycydowe zaprawy nasienne, choć obecnie jest ich zdecydowanie zbyt mało.
Insektycydowe zaprawy nasienne zwykle są najbardziej skuteczne do fazy 3–4 liści właściwych, niemniej ich stosowanie istotnie przyczynia się do ograniczenia liczby późniejszych zabiegów nalistnych. Pomimo tego, że są zarejestrowane na konkretne gatunki szkodników, to pośrednio ograniczają również inne gatunki mogące uszkadzać rzepak ozimy w tym samym czasie.
Insektycydowe zaprawy i granulat
Obecnie producenci rzepaku mają do dyspozycji dwie insektycydowe zaprawy nasienne oraz jeden granulat do stosowanie doglebowego podczas siewu:
- Lumiposa 625 FS (s.cz. cyjanotraniliprol z grupy antranilowych diamidów) – zarejestrowana jest do ograniczania pchełek ziemnych, pchełki rzepakowej, śmietki kapuścianej i gnatarza rzepakowca;
- Buteo Start (s.cz. flupyradifuron z grupy butenolidów) – ogranicza pchełkę rzepakową i pchełki ziemne;
- Belem 0,8 MG – granulat doglebowy (s.cz. cypermetryna z grupy pyretroidów) ogranicza śmietką kapuścianą i pchełkę rzepakową.
Dodatkową, ale w systemie Integrowanej Produkcji obligatoryjną opcją jest zaprawa fungicydowa (Integral Pro) zawierająca bakterie Bacillus amyloliquefaciens ograniczająca szkodliwość pchełki rzepakowej i pchełek ziemnych.
Ochrona bezpieczna dla środowiska
Z punktu widzenia integrowanej ochrony roślin zaprawianie nasion jest bardzo korzystną formą ochrony upraw. Jest to najbardziej skuteczna metoda ochrony przed szkodnikami w początkowych fazach rozwoju roślin, czyli w okresie największego narażenia na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Po za tym taka forma ochrony jest o wiele bezpieczniejsza dla środowiska niż seria insektycydowych zabiegów nalistnych.
Zaprawy stosowane są punktowo, a nie na całą powierzchnię uprawy (substancja czynna znajduje się tylko w sokach roślinnych i w obrębie strefy korzeniowej). Zabieg opryskiwania zastosowany alternatywnie do zaprawiania, oprócz zwiększenia poziomu chemizacji środowiska charakteryzuje się też wyższymi kosztami, przy czym nie obejmuje wszystkich czynników zagrażających roślinom rzepaku w najwcześniejszym okresie ich rozwoju.
Zaprawy pośrednio ograniczają również inne szkodniki (na które nie są konkretnie zarejestrowane) pojawiające się na plantacjach rzepaku ozimego w tym samym okresie. Dodatkową zaletą zapraw jest fakt, że działają niezależnie od temperatury, co przy zmiennych i czasami nieprzewidywalnych warunkach pogodowych w okresie jesieni ma istotne znaczenie.
Skuteczność działania zapraw nasiennych
Żeby stosowanie zapraw przynosiło zadowalające efekty, muszą one cechować się wysoką skutecznością, niską klasą toksyczności oraz ekologicznym charakterem (stosowanie w niskich dawkach substancji czynnej i odpowiednio szybki rozkład w środowisku). Skuteczność działania zapraw nasiennych zależy od rodzaju zaprawy i dokładności pokrycia nasion oraz od przebiegu warunków agrometeorologicznych, od których zależy nasilenie występowania szkodników i chorób, a także szybkości przyrostu masy roślinnej w okresie jesiennym. Skuteczność działania zapraw nasiennych to także długotrwałość oddziaływania na szkodniki.
Coraz wyższy poziom innowacji w ochronie roślin przejawia się m.in. w doskonaleniu technologii zaprawiania nasion. Postępujący proces wycofywania substancji czynnych stopniowo pozbawia producentów możliwości optymalnej ochrony upraw w okresie wschodów rzepaku ozimego. Dlatego dobrym rozwiązaniem w tej sytuacji powinna być większa dostępność insektycydowych zapraw nasiennych bazujących na bezpiecznych dla środowiska substancjach czynnych. W technice prawidłowego zaprawiania najbardziej istotne jest, żeby odbywało się zgodnie z systemem jakości ESTA, który gwarantuje zmniejszenie do minimum poziomu pylenia. Gwarantuje także równomierne dawkowanie zaprawy nasiennej i umożliwia obniżenie normy wysiewu, co wpływa na obniżenie kosztów produkcji roślinnej. Jeśli chodzi o zaprawianie nasion rzepaku ozimego, to w Polsce certyfikat ESTA posiada 13 firm.
