W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace nad projektem ustawy o spółdzielniach rolników, której celem jest ułatwienie i przyspieszenie przekształcenia istniejących struktur a szczególnie tworzenia nowych spółdzielni rolników.
Spółdzielnie rolników rozumiane jako spółdzielcza organizacja producencko-handlowa mają gwarantować: oddolny charakter inicjatywy, rzeczywistą kontrolę producentów rolnych oraz działanie w ich interesie. Skutkiem proponowanych rozwiązań będzie częściowe wyeliminowanie pośredników, poprawa efektywności gospodarowania, wspólne i racjonalne ekonomicznie wykorzystanie zasobów członków spółdzielni. Forma działalności poprzez spółdzielnie rolników w układzie zhierarchizowanym: małe jednostki spółdzielcze, poprzez spółdzielnie o zasięgu powiatowym i wojewódzkim aż do szczebla sieci rolniczej spółdzielczości zagwarantuje spółdzielczą formę współdziałania, funkcjonowanie rynkowe dla producentów rolnych i ożywienie lokalnych produkcji, a szczególnie przetwórstwa rolnego.
Proponowane nowe uregulowania mają zachęcić do powoływania przez rolników podmiotów funkcjonujących w oparciu o zasady prawa spółdzielczego. Zachęty te polegałyby w szczególności na wyłączeniu podmiotów, które uzyskały status tzw. spółdzielni rolników, z niektórych obowiązków fiskalnych.
W przepisach przewidziano ponadto wprowadzenie zachęt o tym charakterze dla tzw. związków spółdzielni rolników, co ma motywować spółdzielnie rolników do dalszej konsolidacji.
Oczekiwanym skutkiem proponowanych rozwiązań jest poprawa efektywności gospodarowania producentów rolnych. Wyjątkowo duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych w Polsce na tle Unii Europejskiej, skutkuje dużym rozproszeniem podaży oferowanej na poziomie tych gospodarstw.
W związku z dynamicznie postępującym procesem konsolidacji popytu na produkty rolne na poziomie odbiorców (przetwórstwo rolno-spożywcze, handel hurtowy i detaliczny) w przypadku wielu sektorów produkcji rolnej mamy do czynienia z rosnącymi dysproporcjami pomiędzy skalą podaży oferowanej przez pojedynczego dostawcę (producenta) a skalą popytu reprezentowanego przez pojedynczego odbiorcę.
Głównym celem nowych podmiotów będzie prowadzenie działalności gospodarczej na rzecz gospodarstw rolnych swoich członków, poprzez: planowanie ich produkcji rolnej oraz dostosowywanie skali i jakości tej produkcji do oczekiwań rynku, koncentrowanie podaży produkcji swoich członków oraz ich popytu na środki produkcji.
Poza tymi obowiązkowymi działaniami realizowanymi przez spółdzielnie rolników na rzecz swoich członków, podmioty te zgodnie z proponowanymi przepisami, będą mogły również prowadzić przetwórstwo produktów rolnych dostarczonych przez swoich członków, przechowywać, konfekcjonować i standaryzować te produkty, prowadzić handel produkcją swoich członków i produktami uzyskanymi z przetwórstwa tej produkcji, świadczyć usługi na rzecz swoich członków związane z wytwarzaniem przez nich produktów rolnych.
Ponadto podmioty te mogłyby upowszechniać wśród swoich członków korzystne dla środowiska metody uprawy, technologie produkcji i metody gospodarki odpadami.
