Od 23 stycznia 2021 r. w jednej ustawie zostały uregulowane sprawy prowadzenia hodowli oraz zachowania zasobów genetycznych wszystkich gatunków zwierząt zaliczanych w Polsce do gospodarskich (bydła, świń, owiec, kóz, koniowatych, jeleniowatych, drobiu, zwierząt futerkowych i pszczół miodnych). Uwzględniono w niej również alpaki i jedwabniki morwowe.
W poszczególnych rozdziałach ustawy uregulowano status Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt, powołanego do przeprowadzania kontroli urzędowej, a także wykonywania innych zadań wynikających z ustawy. Ponadto sprawy z zakresu uznawania związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, zatwierdzania programów hodowlanych, wydawania zezwoleń na prowadzenie ksiąg hodowlanych i rejestrów oraz zasady prowadzenia ksiąg hodowlanych, rejestrów hodowlanych i rejestrów oraz ocenę wartości użytkowej i ocenę genetyczną zwierząt gospodarskich, rozród zwierząt gospodarskich, ochronę zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich, kontrolę hodowli i rozrodu zwierząt gospodarskich, a także warunki udziału koniowatych w zawodach konnych i przepisy karne.
Podstawowym celem ustawy jest zapewnienie stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1012 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie zootechnicznych i genealogicznych warunków dotyczących hodowli zwierząt hodowlanych czystorasowych i mieszańców świni, handlu nimi i wprowadzania ich na terytorium Unii oraz handlu ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu i jego wprowadzania na terytorium Unii oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 652/2014, dyrektywy Rady 89/608/EWG i 90/425/EWG i uchylającego niektóre akty w dziedzinie hodowli zwierząt („rozporządzenie w sprawie hodowli zwierząt”) (Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 66, z późń. zm.).
Ustawa uchyla dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2017 r. poz. 2132), jednak powiela część rozwiązań obowiązujących na gruncie uchylanej ustawy.
W celu dostosowania polskich rozwiązań do rozwiązań unijnych, ustawa:
- eliminuje z polskiego prawodawstwa przepisy dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg hodowlanych i rejestrów hodowlanych świń, zasad wpisywania zwierząt do tych ksiąg i rejestrów, zasad prowadzenia oceny wartości użytkowej i genetycznej dla tych gatunków zwierząt, wymogów stawianych zwierzętom hodowlanym czystorasowym wykorzystywanym do hodowli i rozrodu, obrotu zwierzętami hodowlanymi czystorasowymi i ich materiałem biologicznym przeznaczonym do wykorzystania w rozrodzie, a także sposobu przeprowadzania kontroli urzędowych, gdyż te zagadnienia zostały uregulowane w rozporządzeniu 2016/1012, które jest stosowane bezpośrednio od dnia 1 listopada 2018 r. – w odniesieniu do zwierząt gatunków takich jak bydło, świnie, owce, kozy i koniowate;
- ustanawia ministra właściwego do spraw rolnictwa jako kompetentnego do uznawania organizacji hodowców lub innych podmiotów, które ubiegają się o prowadzenie ksiąg hodowlanych i rejestrów hodowlanych dla bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych, za związki hodowców i przedsiębiorstwa hodowlane, zatwierdzania programów hodowlanych realizowanych przez te związki hodowców lub przedsiębiorstwa hodowlane, a także nakładania i cofania środków określonych w rozporządzeniu 2016/1012, w przypadku gdy kontrolowane podmioty naruszą przepisy rozporządzenia 2016/1012; Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt będzie przeprowadzało kontrole urzędowe;
- wprowadza, na wzór obecnie obowiązujących, przepisy dotyczące zasad prowadzenia ksiąg hodowlanych i rejestrów, prowadzenia oceny wartości użytkowej i genetycznej oraz wymagań stawianych zwierzętom wykorzystywanym do rozrodu, w celu zapewnienia ciągłości prowadzenia hodowli zwierząt gospodarskich gatunków: drób, zwierzęta futerkowe, pszczoły i jeleniowate, których nie dotyczy rozporządzenie 2016/1012; ponadto, zgodnie z postulatami hodowców, uzupełniono listę zwierząt gospodarskich o alpaki i jedwabniki morwowe w celu umożliwienia prowadzenia hodowli tych gatunków w sposób dotychczas właściwy dla zwierząt gospodarskich, o których mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich;
- wprowadza przepisy stanowiące podstawę prawną do udzielania pomocy państwa na prowadzenie ksiąg hodowlanych oraz oceny wartości użytkowej i genetycznej zwierząt gospodarskich.
