Nawożenie dolistne dobrymi nawozami to najtańszy i najskuteczniejszy sposób na uzupełnienie niedoborów mikroskładników w kukurydzy i innych uprawach. A jak można określić potrzeby pokarmowe kukurydzy…?
Na podstawie wieloletnich badań naukowych, szacowana ilość pobranych składników pokarmowych z plonem z kukurydzy kształtuje się na poziomie:
- Średnie pobranie jednostkowe w g/1 tonę ziarna: Cynk (Zn) 50, Bor (B) 20, Miedź (Cu) 12, Mangan (Mn) 35, Molibden (Mo) 1, Żelazo (Fe) 45;
- Średnie pobranie jednostkowe w kg/1 tonę ziarna: N 20−30, P2O5 10−14 , K2O 24−33, Mg 5−7, S 4−5, Ca 5−7.
Dla przykładu, aby określić potrzeby pokarmowe roślin, przy założeniu, że plon ziarna kukurydzy kształtować się będzie na poziomie 8 ton z ha, dane powyższe mnożymy przez 8. Tak otrzymujemy zapotrzebowanie roślin na makro− i mikroskładniki pokarmowe. Oczywiście, powinniśmy znać zasobność naszej gleby, a tę informację zdobędziemy, wykonując analizę gleby.
Odczyn gleby
Odczyn to kolejny, bardzo istotny, czynnik w bilansie pokarmowym. Najwyższe plony kukurydzy uzyskiwane są na stanowiskach o pH gleby powyżej 6,0. Tam makroskładniki są pobierane przez rośliny z roztworu glebowego dobrze, natomiast cynk, mangan, miedź, żelazo i bor słabo lub bardzo słabo. Mikroskładniki te uzupełniajmy więc, stosując nawożenie dolistnie.
Jaki nawóz wybrać?
Liczba dostępnych na rynku nawozów zawierających cynk jest ogromna. Trzeba jednak przy tym wiedzieć, że najlepiej pobierane przez rośliny są związki cynku rozpuszczalne w wodzie, a więc azotany, chlorki, siarczany i najlepsze − chelaty cynku. Rośliny, przez system korzeniowy i liście pobierają cynk tylko w postaci Zn++ i chelatu Zn. Najwyżej skoncentrowane nawozy cynkowe zawierają nawet 700 g cynku, ale w postaci nieprzyswajalnej dla roślin, ponieważ występuje on w tych nawozach w formie tlenkowej, praktycznie nierozpuszczalnej w wodzie. Takich nawozów nie można nazywać dolistnymi. Z takiej formy cynku roślina skorzysta po dłuższym czasie, gdy w glebie forma ZnO utleni się do Zn++. Kiedy się to stanie? Nikt tego nie wie, ponieważ jest to uzależnione od bardzo wielu czynników.
pH gleby – czynnik decydujący o dostępności Zn dla roślin kukurydzy
Siarczan cynku jest tani, a więc powszechnie stosowany w nawozach wieloskładnikowych. Jest to forma lepiej przyswajalna dla roślin. Jednak zastosowanie nawozów z siarczanem cynku powoduje bardzo szybkie wytrącanie się nierozpuszczalnego wodorotlenku cynku w opryskiwaczu. Nawet gdy będzie możliwe „wypryskanie” takiej cieczy (utrudnienia wynikają z zapychania się końcówek opryskiwacza), to roślina nie jest w stanie wchłonąć takiej formy cynku. Gdy w mieszaninie zbiornikowej znajdują się związki fosforu, dostępność cynku spada do zera, ponieważ bardzo szybko wytrąca się nierozpuszczalny w wodzie fosforan cynku.
Najlepszą formą cynku są chelaty, całkowicie rozpuszczalne w wodzie. Czyli nawóz zawierający 10% Zn jest całkowicie rozpuszczalny w wodzie, a więc zastosowanie 1 kg takiego nawozu wnosi na 1 ha 100 g szybko działającego cynku. Ta forma nie ulega uwstecznianiu, może być stosowana z innymi nawozami i środkami ochrony roślin. Najnowsze chelaty Zn zawierają dodatkowo tensydy i biorozkładalne związki chelatujące np. nawóz ADOB® 2.0 Zn IDHA.
Stężenie Zn w ziarnie kukurydzy uprawianej w warunkach szklarniowych, z zastosowaniem nawozów cynkowych, przy pH podłoża wynoszącym 8.
Niestety, wielu producentów nawozów dolistnych wprowadza rolników w błąd, że dany produkt jest chelatem, podając podobnie brzmiące nazwy, jak np. chelation, chelacyd itd. Zgodnie z obowiązującą w UE ustawą nawozową, aminokwasy nie są związkami chelatującymi.
Wiemy już, ile cynku i w jakiej postaci zastosować w uprawie kukurydzy. A kiedy stosować cynk?
Cynk należy stosować zapobiegawczo najlepiej w dwóch fazach rozwoju roślin, gdy mają one: 4−6 liści i 6−8 liści, aplikując 2 x 1,5 kg chelatu cynku. Pierwsza dawka jest bardzo istotna, gdyż stymuluje pobranie azotu w czasie, gdy kształtują się zawiązki kolb. Często spotykam się z pytaniem: czy warto stosować dolistnie cynk w fazie, gdy liście kukurydzy pokrywają zaledwie 20−30% powierzchni pola? Oczywiście tak. Dobry nawóz dolistny, który trafi na powierzchnię gleby będzie pobierany także przez system korzeniowy.
Niestety, rolnicy w Polsce zbyt późno stosują nawożenie cynkiem (dopiero, gdy zaobserwują przebarwienia na liściach) lub nie wykonują tego prostego zabiegu. Tymczasem najczęściej występują tzw. ukryte niedobory cynku, czyli roślina nie wykazuje żadnych zewnętrznych objawów, a plony są niższe o ok. 15−20%. Czy warto podejmować takie ryzyko? Koszt zakupu 3 kg dobrego chelatu cynku to około 50−60 PLN. Odpowiedź jest zatem jednoznaczna!
Bor ma znaczenie
Oprócz cynku, kukurydza wykazuje dużą reakcję na niedobór boru. Prawie 70% polskich gleb wykazuje niską zasobność boru. Dobrze plonująca kukurydza pobiera około 200 g boru z ha. Susza bardzo utrudnia pobieranie i transport tego składnika do kolb, a gdy niedobory pierwiastka są duże to szczyty kolb nie są wypełnione ziarnami (podobnie jak w przypadku niedoborów potasu). Jeżeli w gospodarstwie wykorzystywany jest opryskiwacz szczudłowy, to w czasie zwalczania omacnicy prosowianki lub zabiegów preparatem Retengo® Plus 183 SE, warto zastosować nawożenie dolistne borem.
