Wybór odpowiedniej odmiany dla określonych warunków przyrodniczo-rolniczych jest jednym z podstawowych elementów decydujących o wysokim poziomie plonowania. Zapewnia to bowiem pełne wykorzystanie, genetycznie uwarunkowanego, potencjału produkcyjnego odmiany. Należy pamiętać, że odmiany znajdujące się w doborze wykazują duże zróżnicowanie odnośnie wymagań glebowych i agrotechnicznych. Właściwy dobór odmiany dla określonych warunków środowiska pozwoli na zwiększenie plonu ziarna (bez dodatkowych środków produkcji) o kilka dt/ha.
Wartość gospodarcza zarejestrowanych odmian ocenia się na podstawie wyników doświadczeń prowadzonych w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Jako system wojewódzki, PDO daje producentom rolnym informację o przydatności odmiany danego gatunku do uprawy w danym województwie. Podstawą do umieszczenia odmiany na Liście zalecanych do uprawy odmian są wyniki wieloletnich doświadczeń PDO przeprowadzonych w poszczególnych województwach. Do listy są włączane odmiany, które okazały się wartościowe i najbardziej dostosowane do lokalnych warunków gospodarowania. Listy te ułatwiają rolnikom właściwy dobór odmiany do uprawy.
Potencjalna produktywność, czyli wierność plonowania, często bywa zachwiana przez niekorzystne czynniki klimatyczne (temperatura, opady, światło), jak również przez określone zjawiska biotyczne (choroby, szkodniki). Obejmują one większe obszary kraju i decydują o reakcji mikrorejonowej odmian zbóż. Na wyraźną reakcję rejonową licznych odmian wpływają zmienne na obszarze kraju warunki przebiegu zimy (głownie groźba wymarzania). Najniższą zimotrwałością charakteryzuje się jęczmień ozimy, ale jest bardziej tolerancyjny na suszę późnowiosenną. Gatunek ten jest bardzo zawodny w centralnej i wschodniej części kraju, ale w przypadku dobrego przezimowania i niedoborów wilgoci w okresie wiosennym daje wysokie plony w stosunku do pozostałych zbóż.
Warunki klimatyczne Polski pozwalają na uprawę pszenicy ozimej w całym kraju. Występują pewne różnice odmianowe. Na wyraźną reakcję rejonową licznych odmian pszenicy wpływają zmienne na obszarze kraju warunki przebiegu zimy (groźba wymarzania) pogarszające się w miarę przesuwania w kierunku północno-wschodnim. Część zrejonizowanych odmian wykazuje charakter uniwersalny, czyli przydatność do uprawy na całym obszarze kraju, we wszystkich rejonach klimatycznych. W rejonach północnych i środkowego pasa kraju, a zwłaszcza na obszarze północno-wschodnim i środkowo wschodnim bez ryzyka uprawiać można odmiany, które charakteryzują się średnią mrozoodpornością (Tonacja, Smuga, Batuta, Sława, Markiza, Symfonia, Satyna, Kobiera). Bardziej ograniczony zasięg uprawy mają odmiany o bardzo małej mrozoodporności (Nadobna, Kris, Zyta, Fregata, Flair, Slade). Wymagają one bardziej łagodnych warunków: Żuławy Wiślane, Dolny Śląsk, Kotlina Sandomierska.
Podobne zróżnicowanie mrozoodporności występuje pośród odmian pszenżyta ozimego. Podwyższoną zimotrwałością wyróżniają się tutaj odmiany np.: Janko, Pawo, Grenado, Trismart. Wrażliwe na mrozy to odmiany: Magnat, Trigold i Arko. Mrozoodporność nie jest czynnikiem limitującym uprawę żyta. Zarówno odmiany populacyjne, jak i mieszańcowe charakteryzują się dużą wytrzymałością na niskie temperatury we wczesnych fazach rozwojowych, natomiast są wrażliwe na wyprzenie i porażenie pleśnią śniegową.
Duży wpływ na rejonowość odmian wywierają takie choroby grzybowe, jak rdze, występujące w większym nasileniu we wschodniej a zwłaszcza w południowo-wschodniej części kraju. Najpoważniejsze znaczenie ma rdza brunatna. W rejonach zagrożonych występowaniem tej choroby powinno uprawiać się odmiany, które są odporne na rdzę brunatną. Wśród odmian pszenicy ozimej najbardziej odporne odmiany na rdzę brunatną to: Boomer, Legenda, Ostroga, Alcazar, Akteur, Mulan, Muszelka, Olivin, Rubens, Sukces. Odmiany żyta odporne na rdzę brunatną: Bosmo, Agricolo, Rostockie, Słowiańskie. Z odmian mieszańcowych, Balistic, Bellami, Minello, Placido, Visello. Odmiany pszenżyta: Moderato, Modus, Pizarro. Z odmian krótkosłomych: Alekto, Gniewko, Grenado.
| Tabela 1. Lista zalecanych do uprawy odmian jęczmienia ozimego na obszarze województw (Sprawozdanie z realizacji programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2008, Słupia Wielka 2009). | ||||||||||||||||
| Odmiana | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| Lomerit | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||||
| Merlot | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||||
| Rosita | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||||
| Traminer | + | + | + | + | ||||||||||||
| Bażant | + | + | ||||||||||||||
| Melloriw | + | + | ||||||||||||||
| Carolaw | + | |||||||||||||||
| w – odmiana skreślona z Krajowego Rejestru | ||||||||||||||||
| Tabela 2. Lista zalecanych do uprawy odmian pszenżyta ozimego na obszarze województw. (Sprawozdanie z realizacji programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2008, Słupia Wielka 2009). | ||||||||||||||||
| Odmiana | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| Moderato | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |
| Witon | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||
| Pawo | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||
| Todan | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||||
| Sorento | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||||||
| Woltario (kr) | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||||||
| Aliko | + | + | + | + | + | + | ||||||||||
| Hortenso | + | + | + | + | ||||||||||||
| Magnat (kr) | + | + | + | + | ||||||||||||
| Hewow | + | + | ||||||||||||||
| Jankow | + | |||||||||||||||
| Kitaro | + | |||||||||||||||
| (kr) – odmiana krótkosłoma, w – odmiana skreślona z Krajowego Rejestru | ||||||||||||||||
| Tabela 3. Lista zalecanych do uprawy odmian pszenicy ozimej na obszarze województw. (Sprawozdanie z realizacji programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2008, Słupia Wielka 2009). | ||||||||||||||||
| Odmiana | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| Bogatka B | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + |
| Tonacja A | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |
| Finezja A | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||
| Smuga A | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||||||
| Satyna C | + | + | + | + | + | + | + | |||||||||
| Nutka B | + | + | + | + | + | + | ||||||||||
| Wydma A | + | + | + | + | + | + | ||||||||||
| Zyta A | + | + | + | + | + | + | ||||||||||
| Legenda A | + | + | + | + | + | |||||||||||
| Mewa B | + | + | + | + | + | |||||||||||
| Nadobna B | + | + | + | + | + | |||||||||||
| Dorota B | + | + | + | + | ||||||||||||
| Trend A | + | + | + | + | ||||||||||||
| Turnia A | + | + | + | + | ||||||||||||
| Kobiera B | + | + | + | |||||||||||||
| Kris B | + | + | + | |||||||||||||
| Rapsodia C | + | + | + | |||||||||||||
| Sukces A | + | + | + | |||||||||||||
| Mikula C | + | + | ||||||||||||||
| Rywalka A | + | + | ||||||||||||||
| CubusCCA A | + | |||||||||||||||
| Flair B | + | |||||||||||||||
| Kobra B Plus B | + | |||||||||||||||
| Sakwa B | + | |||||||||||||||
| Symfonia C | + | |||||||||||||||
| Zawisza A | + | |||||||||||||||
| A – pszenica jakościowa, B – pszenica chlebowa, C – pszenica pozostała (w tym paszowa), (oś) – pszenica oścista, w – odmiana skreślona z rejestru, CCA- odmiana ze Wspólnego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych | ||||||||||||||||
| Tabela 4. Lista zalecanych do uprawy odmian żyta ozimego na obszarze województw. (Sprawozdanie z realizacji programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2008, Słupia Wielka 2009). | ||||||||||||||||
| Odmiana | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| Fernando F1 | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||
| Picasso F1 | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||
| Dańkowskie Diament | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | |||||
| Bosmo | + | + | + | + | + | + | ||||||||||
| Daran | + | + | + | + | + | |||||||||||
| Konto F1 | + | + | + | |||||||||||||
