Nawożenie podczas sadzenia

Na wielkość i stabilność plonów ziemniaków oraz jakość bulw z czynników agrotechnicznych najważniejszy wpływ odgrywa nawożenie plantacji. W miarę wzrostu dawek nawożenia mineralnego do optymalnej dawki, wzrasta plon oraz udział bulw dużych w plonie. Do ustalenia szczegółowych dawek nawożenia pod ziemniaki należy uwzględnić odczyn, gatunek i zasobność gleby, wartość przedplonu, dawkę obornika lub masę poplonów i termin ich przyorania.

Ważny jest też kierunek użytkowania ziemniaków, termin i gęstość sadzenia, szerokość międzyrzędzi, możliwość nawadniania, sposoby pielęgnacji i ochrony oraz stopień wykorzystania składników z nawozów mineralnych przez rośliny. Stopień wykorzystania składników z nawozów mineralnych zależy od warunków termiczno wilgotnościowych i pH gleby i waha się przeciętnie od 40-65% przy nawożeniu tradycyjnym – rzutowym,o 85% przy nawożeniu rzędowym i 95% nawożeniu dolistnym.

Lepsze wykorzystanie składników mineralnych uzyska się poprzez zastosowanie precyzyjnego rzędowego wysiewu nawozu bezpośrednio do redlin podczas sadzenia ziemniaków. Można zastosować do tego celu nawozy granulowane jedno- i wieloskładnikowe lub nawozy w formie płynnej takie jak: RSM lub ADOB P. Ten sposób nawożenia powoduje zmniejszenie zawartości azotanów w bulwach i ogranicza stopień zanieczyszczenia środowiska.

Tabela 1. Wpływ rzędowego nawożenia mocznikiem na plony ziemniaków i zawartość skrobi.

Bezpośrednio w redliny
W wyniku rzędowego nawożenia do redlin podczas sadzenia można zmniejszyć optymalną dawkę nawozu o 30-40% i uzyskać taki sam poziom plonu dzięki efektywnemu wykorzystaniu składników mineralnych przez rośliny. Większa ilość składników mineralnych w pobliżu systemu korzeniowego roślin wpływa na intensywność asymilacji, wzrost plonu bulw dużych i zawartość skrobi oraz obniżenie kosztów nawożenia. Doświadczenia polowe potwierdziły korzystne działanie rzędowego nawożenia mocznikiem i nawozami wieloskładnikowymi u odmian ziemniaków o różnej wczesności i przy różnych poziomach nawożenia. Zwyżka plonu bulw handlowych w stosunku do nawożenia tradycyjnego wynosiła przeciętnie 4,9 t/ha tj. 17,8%, a plonu bulw dużych o 22,2% (tab. 1), natomiast przy zastosowaniu nawozów wieloskładnikowych 4,7 t/ha tj. 11,9%. Znacznie wyższe efekty produkcyjne uzyska się, jeśli do rzędowego wysiewu do redlin zastosuje się nawozy wieloskładnikowe nowej generacji jak: Nitrophoska, Viking lub ENTEC Perfekt posiadające reduktazę azotanową wydłużającą przemiany azotu w glebie. Najbardziej efektywny okazał się sposób aplikowania nawozów z obu stron sadzeniaka. Efekty produkcyjne lokalizacji nawozu pod sadzeniak były znacznie niższe, w szczególności, gdy w okresie przed zwarciem rzędów wystąpią okresy suszy. Umieszczone pod sadzeniakiem nawozy ujemnie wpływają na długość systemu korzeniowego i rośliny w przypadku suszy bardziej odczuwają braki wody, które ograniczają wzrost stolonów i bulw. Doświadczenia wykazały wysokie efekty produkcyjne rzędowego nawożenia podczas sadzenia nawozów płynnych RSM i ADOB P. W porównaniu do tradycyjnej techniki nawożenia uzyskano wzrost plonu handlowego w przypadku zastosowania RSM 32 o 17,6%, a płynnego nawozu wieloskładnikowego ADOB P o 5,2 t/ha tj. 14,4%. Stwierdzono wzrost zawartości skrobi i redukcje szkodliwych azotanów w bulwach.

Tabela 2. Efekty produkcyjne rzędowego nawożenia ziemniaków płynnym ADOB P.

Rzędowo płynny
ADOB P podczas
sadzenia

Skład chemiczny ADOB P: N-15, P₂O₅-3, K₂O-4, Cu-0,15, MgO-2,5, S-1,5, B-0,05%

Dozowniki i siewniki nawozowe
Producenci sadzarek krajowych i z importu mogą na zamówienie dostarczyć wersje tych maszyn wyposażonych w dozowniki lub siewniki do nawożenia rzędowego. Dozowniki do nawożenia ziemniaków mogą być nabudowane z przodu lub z tyły na sadzarkach i umożliwiają wysiew określonych dawek nawozów granulowanych podczas sadzenia. Zespół wysiewający typu kołeczkowego lub ślimakowego napędzany jest z osi kół sadzarki poprzez przekładnie zębowo-łańcuchową. Regulowanym otworem podającym nawóz przechodzi przewodami do redlic wygarniających sadzarki, wysypuje się tuż przed lemieszem redlicy, która żłobiąc rowek na określoną głębokość przykrywa ziemią wysiany nawóz, a po wysadzeniu ziemniaków talerze lub obsypniki zagarniające tworzą określony kształt redliny. Takie rozwiązanie techniczne jest najczęściej stosowane w krajowych 2-rzędowych sadzarkach taśmowo-czerpakowych i łańcuchowo-czerpakowych. W niektórych sadzarkach zagranicznych (Grimme, Cramer i Kverneland) siewniki nawozowe znajdują się z przodu sadzarki i są zagregatowane na stałe z 2- lub 4-rzędową sadzarką. Napęd zespołu wysiewającego przekazywany jest od z osi sadzarki poprzez przekładnię zębowo-łańcuchową. Regulacje dawki nawozu ustawia się precyzyjnie na przekładni zębowej. Nawóz podawany jest do krótkich przewodów, skąd kierowany jest do redliczek pracujących na głębokości 6-8 cm ustawionych w odstępie 10-15 cm od siebie. Redlice sadzarki wygarniają w glebie bruzdę do sadzeniaków, zasypując umieszczone nawozy, a następnie talerze zagarniające tworzą redliny. Wysiane nawozy znajdują się w glebie w odległości ok. 5 cm z obu stron sadzeniaka na tej samej głębokości.
Nawozy płynne aplikowane są do gleby ze zbiorników montowanych na wydłużonej ramie z przodu sadzarki bądź na podnośniku widłowym z przodu ciągnika. Napęd rozlewacza nawozu płynnego jest przekazywany od WOM ciągnika do pompy wytwarzającej ciśnienie i poprzez reduktor do metalowych przewodów doprowadzających do zewnętrznej części redlicy sadzarki. Roztwór nawozu wtłaczany jest do gleby z obu stron redlicy pod ciśnieniem 0,2-0,3 MPa. Zagarniacze talerzowe sadzarki tworzą właściwe kształty redliny. Niektóre zbiorniki umieszczone z przodu ciągnika mają pojemność do 1000 litrów.