Nowe rozporządzenie Rady Ministrów sprawie “Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” zostało opublikowane 7 lutego w Dzienniku Ustaw.
Dotychczasowy program azotanowy został uzupełniony o następujące kwestie:
1) wprowadzenie elastycznego wiosennego termin nawożenia w okresie od 1 lutego do 1 marca. Termin rozpoczęcia stosowania nawozów będzie związany z przejściem średniej dobowej temperatury powietrza w kolejnych 5 dniach przez próg 3 °C dla roślin zasianych jesienią, upraw trwałych, upraw wieloletnich i trwałych użytków zielonych oraz 5 °C dla pozostałych upraw.
2) aktualizację wskaźników produkcji nawozów naturalnych i zawartego w nich azotu (dodano nowe grupy, takie jak osły, bawoły, lamy, alpaki) oraz uporządkowano podział na grupy technologiczne dla innych gatunków. Uwzględniono także zasady obliczania produkcji nawozów naturalnych w przypadku otwartego systemu utrzymania;
3) aktualizację sposobu obliczania maksymalnych dawek nawozów azotowych dla niektórych upraw, takich jak m.in.: kukurydza uprawiana na zieloną masę, kapusta włoska, konopie włókniste, len włóknisty oraz szparagi;
4) uzupełnienie wartości pobrania azotu dla użytków zielonych, w zależności od kategorii agronomicznej gleby oraz zawartości materii organicznej gleby;
5) dodanie równoważników nawozowych dla ścieków przeznaczonych do rolniczego wykorzystania i komunalnych osadów ściekowych, pozwalające na uwzględnienie tych źródeł azotu w bilansach.
W komentarzu do Rozporządzenia Ministerstwo Infrastruktury informuje, że jako przejście przez próg danej temperatury należy wskazać termin, w którym:
– przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 3 °C lub
– w którym przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 5 °C.
5-dniowy okres przyjęty do określenia przejścia przez próg danej temperatury wynika z fizjologii roślin (w tym okresie rozpoczynają się procesy wyznaczające wegetację). Dodatkowo 5-dniowy okres wskazywany jest m.in. w opracowaniach JRC (Joint Research Center), jako sposób na zdefiniowanie rozpoczęcia wegetacji roślin.
Wprowadzenie elastycznego terminu nawożenia rodzi pytanie, jak interpretować tę elastyczność. Czy np. jeśli przez 5 dni będą dodatnie średnie dobowe temperatury powietrza, po czym wystąpią przymrozki, to rolnik może zastosować nawóz na glebę nie zamarzniętą? Czy od nowa musi czekać na średnie dobowe temperatury 3°C lub 5°C?
Rksperci Ministerstwa odpowiadają, że jeśli średnia dobowa temperatura powietrza przejdzie przez próg 5°C lub 3°C i powiat, w którym znajduje się przeważająca część gospodarstwa rolnego znajdzie się w wykazie opublikowanym przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy, można rozpocząć nawożenie. Progi 3°C i 5°C zostały wprowadzone z uwagi na rozpoczęcie procesów fizjologicznych w roślinach i wznowienie procesów, w przypadku roślin zasiewanych zimą. Należy jednak pamiętać o przestrzeganiu innych przepisów programu azotanowego odnoszących się do nawozów, np. zakazu stosowania nawozów na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, nasyconych wodą lub przykrytych śniegiem.
Wykaz powiatów, w których nastąpiło przejście średniej dobowej temperatury powietrza przez próg 3 °C i powiatów, w których nastąpiło przejście średniej dobowej temperatury powietrza przez próg 5 °C, będzie publikowany codziennie, od 1 do ostatniego dnia lutego, na stronie internetowej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego, pod adresem: https://agrometeo.imgw.pl/kryterium_wczesniejszego_terminu_nawozenia .
W przypadku lokalizacji gospodarstwa na terenie 2 lub więcej powiatów, terminem rozpoczęcia nawożenia jest termin określony dla powiatu, z większym udziałem procentowym powierzchni gospodarstwa w tym powiecie w stosunku do całkowitej powierzchni tego gospodarstwa.
Rozporządzenie w sprawie “Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” jest obszernym dokumentem, z którym można zapoznać się pobierając plik pdf z cyfrowej wersji Dziennika Ustaw, klikając w link: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2023/pozycja/244
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z “programem azotanowym” zamieszczone są na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury pod linkiem: Pytania i odpowiedzi do programu azotanowego
