fbpx

Mikroelementy w okresie okołoporodowym

Współczesne, wysoko wydajne krowy mleczne są przygotowane genetycznie do zwiększonego pobierania paszy. W pewnych okresach cyklu produkcyjnego – zwłaszcza w okresie okołoporodowym – dochodzi do obniżenia pobierania masy paszy, doprowadzając do deficytu na energię. W tym czasie obserwuje się również coraz więcej problemów zdrowotnych i rozrodczych, mających wpływ na przyśpieszone brakowanie krów.

Najczęstszym bowiem powodem wczesnego brakowania krów oraz spadku opłacalności produkcji mleka są błędy żywieniowe, popełnione w okresie okołoporodowym. Niedobór energii w okresie okołoporodowym, krowy pokrywają z rezerw, tracąc na masie ciała. W efekcie spada ich kondycja. Dodatkowo w tym czasie mogą wystąpić choroby metaboliczne, np. ketoza, które pośrednio obniżają płodność zwierząt. Krowy w okresie okołoporodowym tracą apetyt. Jeśli nie zapewni się im w tym czasie wystarczającej ilości pasz treściwych w dawce charakteryzujących się dobrą smakowitością, spowoduje to zmniejszenie pobrania paszy i niedobór energii.

Baner Syngenta

Wysoko wydajne krowy zaliczane są w okresie okołoporodowym, to najtrudniejszej grupy żywieniowej pod względem zbilansowania dawki. Za okres ten uważa się czas od zakończenia laktacji do 90-100 dnia następnej laktacji. Najczęściej rozpoczyna się on na 45-60 dni przed spodziewanym terminem porodu. W tym czasie, a zwłaszcza na 3 tygodnie przed wycieleniem w organizmie krowy zachodzą bardzo intensywne zmiany zarówno w równowadze hormonalnej, jak i metabolicznej. Efektem tych zmian jest poród oraz rozpoczęcie laktacji. Dlatego też w okresie okołoporodowym niezbędne są również określone zmiany żywieniowe mające na celu jak najlepsze pokrycie specyficznych potrzeb pokarmowych krów. Krowy należy więc zasuszać na 6-8 tygodni przed spodziewanym wycieleniem.

W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się podawaniu składników mineralnych oraz witamin w okresie okołoporodowym. Wprowadzone do dawki pokarmowej w odpowiednich ilościach wpływają na utrzymanie dobrej zdrowotności i wysokiej wydajności mlecznej krów. Zapewnienie wysokowydajnym krowom pełnego pokrycia zapotrzebowania na te składniki w okresie okołoporodowym, w dawkach pokarmowych złożonych wyłącznie z pasz gospodarskich, jest niezwykle trudne. Zachodzi więc konieczność ich uzupełniania specjalistycznymi mieszankami lub premiksami paszowymi.

W okresie okołoporodowym szczególną uwagę zwraca się na rolę jaką spełniają takie mikro- i mikroelementy jak wapń, fosfor, mangan, miedź cynk, magnez oraz jod. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar w 6-8 tygodniach przed wycieleniem, wpływa na zdrowotność i rozrodczość wysokowydajnych krów mlecznych. I tak, zbyt wysokie dawki wapnia w tym okresie obniżają wchłanianie pierwiastków odpowiedzialnych za prawidłowy rozród, między innymi fosforu, magnezu, cynku i miedzi. Nadmierna ilość wapnia w tym okresie jest jedną z przyczyn zalegania okołoporodowego oraz trudnych porodów. W celu zmniejszenia zawartość wapnia w dawce pokarmowej w okresie zasuszenia należy ograniczyć stosowanie takich pasz jak lucerna, buraki i koniczyna. Na dwa, trzy dni przed porodem z kolei, należy zwiększyć ilość wapnia. W tym czasie podaje się go w takiej ilości jak w okresie laktacji. Najlepiej do tego celu stosować dodatek kredy pastewnej.

W okresie okołoporodowym niebezpieczna jest również zbyt wysoka zawartość fosforu, co może wynikać z dużego udziału zbóż w dawce pokarmowej dla krów. Jego zawartość nie powinna przekraczać 30 gramów na sztukę na dzień. W ostatnim tygodniu przed porodem dawka pasz treściwych nie powinna przekraczać 0,5% masy ciała zwierzęcia.

Błędem w żywieniu krów przed wycieleniem jest także niska zawartość magnezu w dawce. Może to być spowodowane stosowaniem głównie takich pasz jak: kiszonka z kukurydzy, trawy, ziarno zbóż. W okresie żywienia pastwiskowego powinno się stosować dodatek tlenku magnezu w ilości 30-50 g/sztukę/dzień. Niska zawartość magnezu w dawce pokarmowej wpływa negatywnie na cechy rozrodcze.

Bardzo ważne jest stosowanie mieszanek mineralno-witaminowych po porodzie, w skład których wchodzi: selen, cynk, miedź, mangan i witaminy A, D oraz E. Cynk jest składnikiem niezbędnym dla funkcjonowania ponad 20 enzymów biorących udział w przemianie białkowej, tłuszczowej i hormonalnej. Niedobór cynku wywołuje schorzenia wymienia i racic, parakeratozę ścian żwacza, rogowacenie ścian strzyków oraz zniekształcenie płodów. Dawka pokarmowa dla krowy po porodzie powinna zawierać około 50 mg cynku w 1 kg s.m. Szczególnie korzystne jest, aby znaczna część tego zapotrzebowania była pokryta organicznymi formami cynku np. chelatami. Chelaty zawierające w swoim składzie cynk, miedź, żelazo i kobalt wspomagają układ odpornościowy krowy w walce z infekcjami typu mastitis. Jod jest niezbędny do rozwoju systemu nerwowego w życiu płodowym. Jego niedobór obniża przemianę materii, upośledza funkcję gruczołów rozrodczych, powoduje zwiększoną śmiertelność noworodków, ronienia i obniżenie mleczności. Niedobór miedzi z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia wymienia. Sugeruje się podawanie jego pierwiastka w okresie okołoporodowym na poziomie 10-20 mg/kg s.m. dawki pokarmowej. Mangan z molei poprawia wskaźniki rozrodcze oraz zmniejsza ryzyko poronień.

Na szczególną uwagę zasługują witamina E i selen, których rola fizjologiczna w żywieniu krów w okresie zasuszenia polega na blokowaniu reakcji utleniania. Niedobory tych składników w okresie okołoporodowym mogą doprowadzić do zatrzymania łożyska, obniżenia produkcyjności krów po ocieleniu oraz do wystąpienia mastitis. Normy zalecają, aby w okresie okołoporodowym stosować dodatek witaminy E w ilości 1 grama dziennie, a w przypadku zwiększonej ilości komórek somatycznych w mleku po ocieleniu – nawet w ilości 2-4 gramy dziennie, natomiast selen w ilości nie większej niż 0,3 mg/kg SM paszy. Selen odgrywa istotną rolę w systemie antyoksydacyjnym i w funkcjonowaniu systemu odpornościowego krowy. Jest składnikiem enzymu peroksydazy glutationowej, który zabezpiecza organizm przez niekorzystnym oddziaływaniem wolnych rodników. Selen wraz z witamina E zwiększają zdolność neutrofili do unieszkodliwiania patogenów odpowiedzialnych za występowanie mastitis. Zbyt małe pobranie selenu może stanowić więc zagrożenie dla zdrowotności gruczołu mlekowego. Sugeruje się, by wysoko wydajne krowy pobierały dziennie w dodatkach mineralnych około 7-9 mg selenu. Także dodanie do paszy dla krów przed ocieleniem witaminy C – naturalnego antyoksydanta rozpuszczalnego w wodzie – korzystnie wpływa na obniżenie zawartości komórek somatycznych w mleku. Ważna rolę w żywieniu krów zasuszonych i po wycieleniu odgrywa również dodatek ß-karotenu i witaminy A, które wpływają na ograniczenie częstotliwości występowania zatrzymania łożyska i zapalenia gruczołu mlekowego po ocieleniu.

W celu zapewnienia odpowiedniego bilansu kationowo-anionowego w organizmie krowy w okresie okołoporodowym oraz ograniczenia ryzyka wystąpienia gorączki poporodowej, zaleca się stosować sole anionowe takie jak: chlorek i siarczan amonu, chlorek i siarczan wapnia oraz siarczan magnezu. Dodatki te zapewniają odpowiedni bilans kationowo-anionowy w organizmie krowy, zmniejszając przez to ryzyko wystąpienia gorączki poporodowej. Stosowanie soli anionowych zwiększa mobilizację wapnia z kości do osocza krwi i pobranie wapnia z jelit.

Żywienie wysokowydajnych krów w okresie zasuszenia ma kluczowe znaczenie w racjonalnym chowie bydła ras mlecznych, rzutuje nie tylko na życiową wydajność mleczną, ale również na zdrowotność oraz użytkowość rozpłodową.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.