fbpx

Mastitis – zapobiegaj zamiast leczyć!

Mastitis jest stanem zapalnym gruczołu mlekowego, powodującym chemiczne jak i fizyczne zmiany w składzie mleka. Od lat stanowi główną przyczynę wymiernych strat ekonomicznych w produkcji mleka. Składa się na to nie tylko obniżona  mleczność, gorsza jego wartość technologiczna, koszty leczenia zwierząt, ale również przedwczesne brakowanie wysoko wydajnych krów, a czasem nawet ich upadki.

Ważnym, a często niedocenianym skutkiem mastitis są zaburzenia płodności u krów. Może występować w postaci podklinicznej, tj. bez wyraźnych objawów choroby, bądź klinicznej z widocznymi objawami w postaci obrzęku lub stwardnienia chorych ćwiartek wymienia i zmian w mleku widocznych gołym okiem.

Baner Syngenta

Szacuje się, że stany zapalne wymienia, zarówno te podkliniczne, jak i kliniczne stwierdza się w Polsce  u ok. 30-40% pogłowia krów. Schorzenie to wywołuje  ok. 150 drobnoustrojów, przede wszystkim bakterie: gronkowce złociste (Staphylococus aureus), paciorkowce bezmleczności (Streptococus agalactiae) oraz Escherichia coli.  Nadmienić też trzeba, że mechaniczne oraz chemiczne urazy zwiększają ryzyko zachorowań.

Zapobieganie mastitis wymaga systematyczności w działaniu. Aby uniknąć strat i zagrożeń w łańcuchu łączącym producenta, przetwórcę i konsumenta produktów mleczarskich, niezbędne jest rzetelne podejście do procesu doju. Związana z dojem higiena stanowi podstawowy element profilaktyki w eliminowaniu zagrożeń występowania mastitis. Zazwyczaj opiera się ona na bardzo prostych i logicznych zasadach, jednak dość często są one lekceważone.

Rozpoczynając dój, pierwsze strugi mleka należy przeddoić celem stwierdzenia jego jakości – czy nie jest zmienione. W przypadku sztuk wątpliwych przeprowadza się terenowy odczyn komórkowy (TOK), przy użyciu płytki na którą zdaja się mleko, oddzielnie z każdego strzyka dolewając płyn testowy (Mastirapid). Oparty jest on na reakcji między kwasami nukleinowymi komórek somatycznych zawartych w mleku a roztworem NaOH, który jest jednocześnie wskaźnikiem odczynu mleka. Po zmieszaniu płynu z mlekiem, zmienia się konsystencja i barwa tego ostatniego. Mieszanina z mlekiem zdrowym przybiera barwę szaroniebieską. Zmiana konsystencji mleka (kłaczkowatość) oraz barwy świadczy, że mleko pochodzi z zarażonej ćwiartki. Test jest tani i skuteczny. Powinien być wykonywany w każdej oborze. Technika jego wykonania jest bardzo prosta, a wynik łatwy do interpretacji. Krowy podejrzane o zapalenie wymienia należy wydzielić ze stada i doić oddzielnie na końcu w osobnej grupie, z której mleko nie jest łączone z mlekiem zbiorczym. Po upływie okresu karencji mogą one wrócić do stada.

Prawidłowy dój po przedzdajaniu powinien rozpoczynać się predippingiem i po 30 sek. od nałożenia, wytarciem strzyków ręcznikiem papierowym do sucha. Dojenie czystych i suchych strzyków pozwala uzyskać wysokiej jakości mleko, a także redukuje nowe zakażenia. Po zdjęciu aparatów udojowych ze strzyków natychmiast nakłada się dipping na strzyk. Dipping jest zabiegiem prostym i efektywnym, skutecznie zabezpieczającym kanał strzykowy przez wnikaniem drobnoustrojów. Na rynku jest dostępnych  szereg preparatów do dippingu, różniących się substancjami aktywnymi, ich stężeniem oraz kompozycją substancji towarzyszących np. zmiękczających.

Częstą przyczyną występowania mastitis są wadliwie działające dojarki. Należy regularnie sprawdzać stan instalacji udojowej. Co dziennie należy sprawdzać podciśnienie robocze (winno wynosić 37-41 kPa); zbyt wysokie powoduje obrzęki i przekrwienie skóry, a zbyt niskie prowadzi do niedokładnego wydojenia. Także jakość gum strzykowych i ich konserwacja ma wpływ na zdrowotność strzyka. Uszkodzone przez aparat zakończenia strzyków, zsuwanie, bądź wstępowanie aparatu, nieregularne zmiany podciśnienia oraz wadliwa pulsacja przyczyniają się do powstawania nowych stanów zapalnych wymienia.

Ważne jest też środowisko bytowania krów; winno być czyste, chłodne i suche. Szczególne znaczenie ma czysta i sucha ściółka na stanowisku.  Nieprawidłowo zbilansowane dawki pokarmowe oraz zła jakość pasz powodują obniżenie reakcji odpornościowych krów. Witaminy  i pierwiastki śladowe, szczególnie witamina E oraz selen, też są czynnikami ograniczającymi występowanie mastitis.

Ważne jest brakowanie krów przewlekle  zakażonych oraz takich które nie reagują na leczenie, wykazując nawroty klinicznej postaci mastitis. Nie należy leczyć krów w nieskończoność. Krowy takie w stadzie zakażają inne osobniki.

Mastitis  najczęściej pojawia się  na początku laktacji, kiedy ma miejsce niedobór energetyczny i obniżenie odporności, oraz w okresie zasuszenia, kiedy mleko gromadzące się w wymieniu jest pożywką dla drobnoustrojów. W obu okresach częstość występowania mastitis związana jest z wydajnością krów; bardziej podatne są sztuki wysokowydajne. Jest więc z czym i o co walczyć!

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.