Pod koniec stycznia prezes PAN Michał Kleiber ogłosił swój dekalog dla społeczeństwa, zatytułowany Mądra Polska”. Ocenił w nim, że Polska nie nadąża za przemianami, którym podlega dzisiejszy świat. Zdaniem prof. Kleibera, państwo marnotrawi pieniądze podatników na uporanie się z doraźnymi problemami, zamiast myśleć przyszłościowo i inwestować w infrastrukturę, innowacje i edukację społeczeństwa.”
Przeważająca część naszego społeczeństwa ma dzisiaj nieodparte uczucie wysoce nieskutecznego wykorzystywania danej nam przez historię niepowtarzalnej szansy na nadrobienie cywilizacyjnych opóźnień” – napisał prezes PAN.
Jak zaznaczył profesor, potrzebni nam są liderzy polityczni, którzy wytyczą mądre cele i będą je konsekwentnie realizować? Rozwój naszego kraju hamuje przerośnięta biurokracja i gąszcz przepisów, które tłumią przedsiębiorczość Polaków.
Problemy i wyzwania, przedstawione przez Kleibera w programie “Mądra Polska” są znane, a postulat modernizacji polskiej gospodarki oraz inwestycji w naukę od dawna zgłaszają różne środowiska. Jak dotąd nie udało się jednak przełożyć tych postulatów na działania praktyczne.
W ogłoszonym przez siebie dekalogu, prezes PAN podkreślił, że roztropne państwo, światłe przywództwo, inteligentna debata publiczna i zwrot w stronę innowacji – są podstawą mądrego rozwoju kraju i społeczeństwa.
“Sami przedsiębiorcy nie będą finansować nauki, jeśli nie zobaczą zainteresowania ze strony rządu. Aby znaleźć zyskowne luki rynkowe, trzeba śledzić światowe trendy – a w naszym kraju brak ośrodka, który by się tym zajmował. Nie ma co liczyć na “polską Nokię”. Trzeba finansować wiele projektów badawczych i rozliczać je po określonym czasie, niektóre okażą się niepowodzeniem, ale te, które się powiodą, z nawiązką pokryją wydatki i dadzą zyski” – mówił prof. Kleiber w radiowej audycji “Puls Trójki”. “Bez inwestycji w naukę nie uda się osiągnąć trwałego sukcesu gospodarczego” – dodał.
Jego zdaniem zbyt głęboka jest przepaść pomiędzy zainteresowaniami naukowców a tym, czym żyje większość ludzi. “Jedną z przyczyn – jak mówił prezes PAN – jest zbytnia tabloidyzacja mediów, które nie potrafią promować osiągnięć polskiej nauki, a często nauki w ogóle. Tymczasem nowe odkrycia mogą być ciekawszym tematem rozmowy niż życie celebrytów” – uważa Kleiber.
Nic się nie zmieni, jeśli nie wzrosną nakłady na badania naukowe. “To nie może być dalej 4 mld zł, co stawia nas na przedostatnim chyba miejscu w Unii Europejskiej. OFE, o których ostatnio tak dużo się dyskutuje zarabiają połowę tego”, jak mówił w rozmowie z PAP socjolog dr hab. Ireneusz Krzemiński z Uniwersytetu Warszawskiego,
1. Sprawne i roztropne państwo, czyli skuteczne i nieprzeregulowane prawo, nowoczesna infrastruktura i surowa dyscyplina finansowa.
2. Zakres i sposób prowadzenia debaty publicznej, czyli konieczność krytycznej refleksji nad
dominującym modelem kultury, sposobami zdobywania poparcia dla polityki modernizacyjnej i przekonania o sprawiedliwym podziale jej kosztów.
3. Ponadsektorowa, antycypacyjna strategia rozwoju, czyli o potrzebie światłego przywództwa.
4. Samodzielność, kreatywność, umiejętność współpracy i wzajemne zaufanie, czyli budowa
kapitału ludzkiego i społecznego jako kluczowa inwestycja rozwojowa.
5. Badania naukowe jako podstawa funkcjonowania nowoczesnego państwa, czyli o braku
inwestycji w naukę jako inwestycji w ignorancję.
6. System wdrażania innowacji, czyli o niezbędnych działaniach i szkodliwych stereotypach.
7. Dostępność kapitału podwyższonego ryzyka, ochrona własności intelektualnej, infrastruktura
informatyczna, społeczny ruch naukowy ….. czyli tzw. “aktywa uzupełniające”.
8. Priorytety i nisze technologiczne, czyli o potrzebie polityki przemysłowej.
9. Otwarte modele innowacji, czyli o wymogach globalizacji.
10.Odwaga do marzeń i konsekwencja w ich realizacji, czyli mocna wiara czyni cuda
“
