Mączniak zbóż i traw jest chorobą występującą w uprawach zbóż we wszystkich rejonach Polski. W ostatnich latach obserwuje się dużą agresywność patogena, którego dynamika rozwoju w sezonie 2004 na Wielkopolsce przybrała charakter epidemii. Naukowcy sugerują, że odpowiedzialne za nasilenie objawów mączniaka prawdziwego w zbożach są głównie dwa czynniki: anomalia pogodowe oraz odporność patogena na substancje czynne wykorzystywanych do jego zwalczania fungicydów.
Pierwsze objawy mączniaka to złożone z grzybni, trzonków i zarodników konidialnych białe, kłaczkowate plamy na liściach, które w miarę rozwoju choroby obejmują coraz większą powierzchnię nie tylko liści i pochew liściowych, ale też źdźbeł i kłosów. Najbardziej niekorzystne dla pszenicy porażenie ma miejsce od końca krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Już w okresie późnowiosennym rozwój mączniaka postępuje bardzo szybko, a na początku lata patogen może osiągnąć nasilenie zapowiadające znaczny spadek plonów. Porażone liście żółkną i zamierają. W ciemniejącym nalocie widoczne są ciemnobrunatne otocznie mające postać czarnych punktów.
Porażenie liści przez patogena powoduje ograniczenie fotosyntezy i zwiększenie intensywności transpiracji, co prowadzi do spadku liczby i masy ziarniaków, a w konsekwencji skutkuje redukcją plonu. W ziarniakach maleje zawartość węglowodanów, nieznacznie zaś wzrasta zawartość białka. Szkody powodowane przez tego patogena mogą wynosić od około 10 do 40% plonu.
W sezonie 2013/2014 pierwsze objawy choroby można było zaobserwować już jesienią, szczególnie na zbożach wcześnie sianych lub w gęstych zasiewach. Ciepła jesień i łagodna zima, a także panująca już od dłuższego czasu wiosenna aura i wysokie temperatury sprzyjają rozwojowi sprawcy mączniaka prawdziwego. Jak powszechnie wiadomo, optymalne warunki dla infekcji to temperatura 12-20°C, w temperaturze 20°C inkubacja choroby trwa około 4 dni. Jednakże jak wykazały badania, warunki pogodowe odgrywają coraz mniejszą rolę w rozwoju sprawcy mączniaka, jego rozwój coraz rzadziej jest zbieżny z wilgotnością powietrza, a zarodniki kiełkują nawet w warunkach deficytu wody. Warto skupić się więc na zabiegach prewencyjnych. Dlatego konieczne jest zwalczanie B. graminis już we wczesnych fazach rozwojowych. Zabiegi te mają decydujący wpływ na dalszy rozwój roślin oraz ich plon.
Należy jednak pamiętać o tym, aby zabiegi wykonywać dopiero po stwierdzeniu przekroczenia przez patogena progu ekonomicznej szkodliwości.
Progi ekonomicznej szkodliwości dla mączniaka prawdziwego w pszenicy to:
Progi ekonomicznej szkodliwości dla mączniaka prawdziwego w pszenicy to:
- 50-70% roślin z pierwszymi objawami porażenia (pojedyncze, białe skupienia nalotu grzybni) w fazie krzewienia (BBCH 21-29);
- 10% roślin z pierwszymi objawami porażenia w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 30-39);
- 5-10% porażonych źdźbeł (objawy na liściu podflagowym, flagowym i kłosie) lub 5-10% liści z pierwszymi objawami.
Ochrona zbóż przed sprawcą mączniaka wymaga kompleksowego charakteru, połączenia metod agrotechnicznych, hodowlanych i chemicznych. Ważne jest więc stosowanie właściwego płodozmianu, przyorywanie ścierniska, niszczenie samosiewów, unikanie zbyt gęstego siewu oraz sąsiedztwa zbóż ozimych i jarych, zrównoważone nawożenie, siew odmian o zwiększonej odporności, stosowanie zapraw nasiennych oraz skutecznych fungicydów, jak Kendo 50 EW.
Fungicyd Kendo 50 EW zawiera nową substancję czynną cyflufenamid, należącą do grupy fenyloacetamidów. Po raz pierwszy substancja została zarejestrowana i wprowadzona do użycia w Japonii, obecnie stosowana jest nie tylko w krajach Azji ale też w wielu państwach europejskich i w USA. Cyflufenamid działa na sprawcę mączniaka prawdziwego zapobiegawczo i interwencyjne, a działanie to utrzymuje się przez dość długi okres czasu, bo aż 6 tygodni. Dodatkowym atutem tej substancji czynnej jest jej efektywne działanie na patogena niezależnie od fazy rozwojowej sprawcy choroby. Badania wykazały, że cyflufenamid bardzo szybko wnika do warstwy woskowej liści i już po godzinie jest odporny na działanie deszczu. Działanie środka sprawia, że może on być stosowany w momencie wystąpienia objawów choroby na roślinach. Stosowanie tej substancji czynnej w zwalczaniu sprawcy mączniaka prawdziwego ogranicza także występowanie innych chorób zbóż (fuzarioz, septorioz, rdzy). Ponadto działanie translaminarne i gazowe zwalcza patogena już obecnego na roślinie oraz zabezpiecza przed rozwojem nowych infekcji, a działanie systemiczne zabezpiecza nowe przyrosty rośliny uprawnej. Niewątpliwą zaletą fungicydu Kendo 50 EW jest fakt, iż nie stwierdzono na niego uodpornień patogena.
Kendo 50 EW należy stosować zapobiegawczo lub z chwilą wystąpienia pierwszych objawów choroby, od początku fazy strzelania w źdźbło do końca fazy kłoszenia. W przypadku dużego nasilenia choroby dawka preparatu powinna wynieść 0,2-0,3 l/ha. Kendo 50 EW można stosować jako produkt wspomagający w mieszankach fungicydowych w dawce 0,1 l/ha.
(mat)
(mat)
