Kwasy humusowe zaliczane są do grupy biostymulatorów. Stymulator wzrostu to związek organiczny lub mineralny, bądź też ich mieszanina, wpływający korzystnie na rozwój roślin lub inne procesy życiowe, z wyłączeniem regulatora wzrostu, który jest środkiem ochrony roślin w rozumieniu przepisów o ochronie roślin. Biostymulatorem jest produkt nawozowy, który bez względu na zawartość składników pokarmowych zawiera substancję lub substancje czynne, bądź też mikroorganizmy.
Działanie kwasów humusowych na rośliny odbywa się w sposób bezpośredni i pośredni. Pośrednie oddziaływanie na rośliny związane jest z ich wpływem na poprawę warunków glebowych. Związki te wpływają na polepszenie struktury gleby, przyczyniając się do tworzenia struktury gruzełkowatej. Dzięki wysokiej pojemności wodnej wpływają na poprawę stosunków wodnych, skutkując zwiększeniem efektywności pobierania składników pokarmowych przez rośliny. Poprawiają właściwości sorpcyjne gleby poprzez tworzenie kompleksów organiczno-mineralnych. Zapobiegają stratom wody wynikającym z procesów erozji czy spływów powierzchniowych. Ciemne zabarwienie kwasów humusowych poprawia parametry cieplne gleby. Mają zdolność do utrzymania określonego pH gleby, zwiększenia dostępności składników pokarmowych dla roślin oraz poprawiają właściwości mikrobiologiczne gleby, poprzez stymulację wzrostu i namnażania mikroorganizmów, co może między innymi przyspieszać rozkład substancji zanieczyszczających glebę. Kwasy humusowe zwiększają również przyswajalność fosforu, magnezu, żelaza i cynku dla roślin.
Bezpośredni wpływ kwasów humusowych na rośliny wiąże się ze zmianami w ich metabolizmie. Stymulują siłę kiełkowania nasion oraz ich żywotność, a także korzystnie wpływają na rozwój siewek. Kwasy humusowe to stymulatory wzrostu korzeni, przyczyniające się do lepszego zaopatrzenia roślin w wodę i składniki mineralne. Oddziałują na błony komórkowe, powodując wzrost ich przepuszczalności, co skutkuje usprawnieniem transportu związków mineralnych do miejsc aktywnych metabolicznie. Po ich przedostaniu się do komórek roślinnych dochodzi do wzrostu intensywności oddychania komórkowego, a także wzmożenia procesów podziałów komórkowych. Kwasy humusowe oddziałują korzystnie na tworzenie chlorofilu wspomagając proces fotosyntezy oraz aktywują procesy biochemiczne, przyczyniając się do wzmożenia syntezy niektórych enzymów, a w konsekwencji tego zawartości białek nośnikowych i strukturalnych w liściach. Wpływają na gospodarkę hormonalną oraz oddziałują na reakcje obronne roślin na niekorzystne warunki środowiska, między innymi stres suszy czy niskie temperatury.
Młode rośliny reagują intensywniej na działanie kwasów humusowych w porównaniu do roślin starszych, dlatego też ich stosowanie na organizmy młode jest efektywniejsze niż w przypadku roślin starszych. Aplikacja dolistna kwasów humusowych charakteryzuje się większą efektywnością w porównaniu do ich zastosowania doglebowego.
