Gleby użytkowane rolniczo ulegają zakwaszeniu przede wszystkim w wyniku stosowania nawozów mineralnych, a w szczególności nawozów azotowych amonowych, jak również w mniejszym stopniu nawozów potasowych.
Stosowanie azotu w formie amonowej, a także amidowej, która ulega w glebie hydrolizie do formy amonowej, przyczynia się do zakwaszenia. W glebie jon amonowy wchodząc do kompleksu sorpcyjnego wypiera z niego równoważne ilości jonów wodorowych, co skutkuje zwiększeniem ilości tych jonów w ciekłej fazie gleby, czyli zwiększeniem kwasowości czynnej. Również pobieranie jonów amonowych przez rośliny wiąże się z oddawaniem do środowiska równoważnych jonów wodorowych, w wyniku czego ulega ono zakwaszeniu. O stopniu zakwaszenia gleby przez nawozy azotowe informują nas tzw. równoważniki kwasowe.
Z nawozów azotowych w największym stopniu zakwasza glebę siarczan amonu, a następnie mocznik, saletra amonowa i saletrzak. Dla siarczanu amonu równoważnik kwasowy wynosi 110. Równoważnik ten wskazuje, że na zneutralizowanie zakwaszającego działania 100 kg siarczanu amonu potrzeba wnieść 110 kg węglanu wapnia. Dla mocznika równoważnik kwasowy wynosi 82, dla saletry amonowej – 61, zaś dla saletrzaku – 30. Stąd też przy ustalaniu dawek nawozów wapniowych należy brać pod uwagę zakwaszenie gleb wynikające ze stosowania nawozów azotowych tzw. fizjologicznie kwaśnych, a więc zakwaszających glebę.
Do zakwaszenia gleby przyczyniają się również nawozy potasowe. Wpływ soli potasowych wiąże się nie tyle z bezpośrednim zwiększaniem koncentracji jonów wodorowych w glebie, ile z wypieraniem jonów glinowych z kompleksu sorpcyjnego gleby do roztworu glebowego. Wiąże się to z uruchomieniem kwasowości wymiennej gleby, jak również ujawnienia negatywnego oddziaływania jonów glinu, bowiem powstający chlorek glinu ulega hydrolizie, a tworzący się mocny kwas solny zwiększa zakwaszenie gleby oraz potęguje toksyczny wpływ glinu na rośliny.
