W nawozach dostępne są trzy formy azotu, azotanowa (zwana inaczej saletrzaną – N-NO3–), amonowa (N-NH4+) i amidowa (N-NH2). Dziś podpowiadamy, w jakich warunkach stosować każdą z nich.
Forma azotanowa obecna jest w saletrze amonowej, wapniowej i sodowej oraz w saletrzaku. Dodatkowo w saletrze amonowej i saletrzaku występuje forma amonowa azotu. Poza tym formę amonową zawiera również siarczan amonu. Z kolei amidową formę azotu możemy zastosować w moczniku. Każda z tych form charakteryzuje się innym sposobem działania, a w konsekwencji tego wymaga innego sposobu aplikacji. Zastosowanie odpowiedniej formy azotu zależy w dużym stopniu od aktualnych potrzeb roślin oraz od terminu jej aplikacji.
Forma azotanowa
Forma azotanowa azotu jest formą typowo pogłówną, co wynika z jej szybkiego działania, powodującego że roślina w krótkim czasie zaopatrzona jest w azot. Przyjmuje się, że jest to forma na uzupełnienie azotu, a nie na aplikację dużej dawki tego składnika pokarmowego, gdyż działa ona szybko, ale w dość krótkim czasie. Forma ta działa lepiej w wyższych temperaturach. Atutem formy azotanowej azotu jest brak konieczności mieszania jej z glebą. Jednakże azot azotanowy, ze względu na możliwość łatwego przemieszczania się w glebie, łatwo ulega stratom w wyniku wymycia w głąb profilu glebowego. Może również przyczynić się do zmniejszenia mrozoodporności roślin, gdyż wpływa na większe uwodnienie tkanek roślin. Dlatego też nie powinien być stosowany w okresie jesiennym. W glebie azot, podobnie jak inne składniki nawozowe, wchodzi w interakcje z innymi pierwiastkami. Forma azotanowa azotu sprzyja pobieraniu przez rośliny potasu, magnezu i wapnia. Dodatnio na nawożenie formą azotanową reagują buraki cukrowe.
Forma amonowa
Forma amonowa azotu jest formą typowo przedsiewną. Jest ona wolniej pobierana przez rośliny i w odróżnieniu do formy azotanowej może być zatrzymywana w glebie. Po zastosowaniu formy amonowej wskazane jest jej wymieszanie z glebą. Zaletą formy amonowej jest jej dobre działanie również w niskich temperaturach, co jest bardzo ważne w okresie wiosennym. Warto pamiętać, że w glebach o odczynie obojętnym forma amonowa jest lepiej pobierana przez rośliny niż forma azotanowa. Forma amonowa przyczynia się do rozwoju systemu korzeniowego oraz korzystnie wpływa na pobieranie przez rośliny fosforu, siarki i boru. Jest ona preferowana przez takie rośliny jak kukurydza i ziemniaki.
Nawozem zawierającym jednocześnie formę amonową i azotanową azotu jest saletra amonowa. Nawóz ten może być stosowany zarówno przedsiewnie, jak i pogłównie. Najdłuższemu rozkładowi w glebie ulega, obecna w moczniku, forma amidowa azotu, która musi przekształcić się do formy amonowej, a w dalszej kolejności może przejść do formy azotanowej. Po aplikacji konieczne jest jej wymieszanie z glebą. Przejście formy amidowej w formę dostępną dla roślin wymaga wody i odpowiedniej temperatury. Przy temperaturze 5ºC azot amidowy przechodzi do formy amonowej w ciągu około dwóch tygodni, zaś przy temperaturze około 10ºC proces ten zachodzi w ciągu około 8 dni. Forma ta efektywniej więc działa w wyższych temperaturach. Zaletą tej formy azotu jest udostępnianie roślinom azotu przez długi okres czasu. Nawozy zawierające amidową formę azotu są nawozami uniwersalnymi i mogą być stosowane zarówno przedsiewnie, jak i pogłównie.
