Podpowiadamy, jak zapewnić optymalny poziom zaopatrzenia stada w mikroelementy.
Przyszłość w chelatach
Alternatywą dla nieorganicznych form mikroelementów są chelaty, biopleksy. W związkach tych jony metali połączone są z kwasami organicznymi, aminokwasami, peptydami lub polisacharydami.
W swej strukturze zawierają podwójne wiązania kowalencyjne. Znacznie łatwiej przenikają przez barierę jelitową, dzięki czemu są znacznie efektywniej przyswajane przez organizm.
Oprócz wysokiej biodostępności (nawet do 25- 30%) nie wchodzą w reakcję z takimi związkami jak fosforany, węglany, wodorotlenki lub tlenki. Dodatkowo chelatyzacja związków mineralnych znosi działanie antagonistyczne pierwiastków w przewodzie pokarmowym.
Zalety chelatów
Zaletą chelatów jest jednolity rozmiar cząsteczek, brak tendencji do zbrylania się, są mniej higroskopijne oraz w mniejszym stopniu zapylają powietrze. Dzięki swoim właściwościom, umożliwiają obniżyć podaż pierwiastków w paszy. Automatycznie ma miejsce niższe wydalanie niestrawionych związków mineralnych z kałem lub moczem. Przekłada się to na niższe obciążenie środowiska).
Ilość wydalanych w odchodach metali (cynk, miedź) jest przedmiotem zainteresowań ekologów. Jak wykazały liczne badania, stosowanie w paszy dla bydła niskich dawek minkroelementów, ale o wysokiej przyswajalności (chelaty), jest przyszłościowym rozwiązaniem, chroniącym środowisko naturalne przed skażeniem go metalami ciężkimi.
Chelaty dla bydła
Z uwagi na budowę i cechy chemiczno-fizyczne nie wszystkie pierwiastki nadają się do schelatowania. W żywieniu bydła stosowane są chelaty zawierające: żelazo, mangan, kobalt, cynk oraz miedź.
Chelaty zawierające cynk mają za zadanie zmniejszać ilość komórek somatycznych w mleku oraz zapobiegać schorzeniom skory i racic. Cynk bierze udział m. in. w odtwarzaniu warstwy keratynowej w przewodzie strzykowym. Redukuje też przypadki kulawizn. Dzięki oddziaływaniu na ośrodkowy system nerwowy ma wpływ na regulacje apetytu. Chelaty cynku skutkują wzrostem tego pierwiastka w surowicy krwi i mięśniu najdłuższym.
Chelaty miedzi polepszają owulację, zwiększają wskaźnik zacieleń, redukują ciche ruje oraz zapobiegają zatrzymaniu łożyska. Wraz z jonami cynku istotnie wpływają na rozród krów. Wpływają na pracę serca oraz rozwój tkanki łącznej. Podobnie, wraz z chelatami cynku, żelaza i kobaltu poprawiają zdrowotność skóry oraz korzystnie stymulują system odpornościowy.
Chelat żelazowy przyczynia się do poprawy zawartości wskaźników krwi, rzutując na stężenie hemoglobiny w erytrocytach. Poprawia zdrowotność skóry korzystnie oddziałując na system odpornościowy stymulując go w walce z infekcjami. Bierze udział w procesach chroniących tkanki przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników.
Chelaty zawierające mangan polepszają wskaźniki zacieleń u bydła oraz zmniejszają ryzyko poronień. Skutkują m. in. mniejszą zamieralnością zarodkową (do 30 dni po inseminacji). Mają wpływ na wzrost kości i odporność.
Chelaty kobaltu stymulują rozwój mikroflory w żwaczu i uczestniczą m. in. w syntezie witaminy B12 .Ta ostatnia steruje powstawaniem czerwonych krwinek. Deficyt kobaltu może skutkować niedokrwistością i zahamowaniem wzrostu oraz anemią u cieląt.
Hodowcy krów o wydajności powyżej 10 000 kg mleka mogą sięgnąć po np. witaminowo-mineralny preparat Profisan. W swoim składzie, oprócz chelatów zawiera również wysoki poziom witamin w tym szczególnie witaminy z grupy B i witaminę E oraz selen.
