3 września br. w Warszawie z inicjatywy Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych odbyło się Krajowe Forum Zbożowe. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele resortu rolnictwa z ministrem Markiem Sawickim na czele, reprezentanci organizacji rolniczych, związków zawodowych i branżowych, podmiotów przetwórstwa zbożowego, sektora energetycznego, a także wszystkich instytucji okołorolniczych oraz banków. Celem dyskusji było wypracowanie wspólnych rozwiązań obecnego kryzysu w sektorze zbóż, w szczególności w kontekście dramatycznie niskich cen skupu ziarna i niewystarczającej samoorganizacji rynku zbóż w kraju.
Po oficjalnym rozpoczęciu debaty przez Prezesa KRIR Wiktora Szmulewicza minister rolnictwa Marek Sawicki stwierdził, że krajowe możliwości interwencyjne na rynku zbóż są bardzo znikome, dlatego tak istotne jest podjęcie ogólnej debaty branżowej, której wnioski wychodziłyby naprzeciw obecnym problemom producentów rolnych. Poinformował uczestników na temat dotychczasowych inicjatyw resortu rolnictwa na forum instytucji europejskich, które dotyczyły m.in. przyspieszenia decyzji Komisji Europejskiej w zakresie skupu interwencyjnego nadwyżek rynkowych zbóż oraz ustanowienia tzw. eksportowego kontyngentu regionalnego dla Europy Środkowo-Wschodniej. Następnie głos zabrał Zastępca Prezesa Agencji Rynku Rolnego Waldemar Sochaczewski, który przedstawił najświeższe informacje w zakresie stanu krajowego rynku zbóż. Zgodnie z przekazanymi danymi, tegoroczna produkcja podstawowych gatunków zbóż wyniosła ponad 26 mln ton, co w kontekście wysokich zapasów początkowych (przed rozpoczęciem kampanii żniwnej), wraz z szacunkami dotyczącymi wielkości produkcji kukurydzy na ziarno, stawia rynek w obliczu ok. 33 mln ton zbóż produkcji krajowej.
Po tym wystąpieniu rozpoczęła się burzliwa dyskusja na temat możliwości podjęcia działań zaradczych w zakresie cen skupu, które w sposób zdecydowany, jak podkreślano, odbiegają od poniesionych przez rolników nakładów na ich wyprodukowanie. Debatę w tym zakresie rozpoczął Prezes Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych Stanisław Kasperczyk, który wśród przyczyn obecnego stanu rzeczy zwrócił uwagę m.in. na: martwą w opinii również wielu innych uczestników spotkania ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, której faktyczne funkcjonowanie, w szczególności w związku z koniecznością realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, powinno zapewniać prawidłowy rozwój tego sektora, a co za tym idzie stanowić realne alternatywne wykorzystanie produktów rolnych, w tym zbóż, skalę importu zbóż z krajów trzecich, niskiej jakości sprowadzanego ziarna oraz skuteczności przeciwdziałań przed ewentualnymi nadużyciami w tym zakresie podejmowanych przez służby celne, brak odpowiedniej infrastruktury, w tym obiektów magazynowych o wysokich standardach oraz portowych centrów logistycznych, których rozwój mógłby przyczynić się do wzrostu eksportu produkcji krajowej.
Aktywnymi uczestnikami debaty byli obecni na spotkaniu prezesi wojewódzkich izb rolniczych. Prezes Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej Ryszard Kierzek stwierdził, że w odpowiedni sposób należy znowelizować przepisy regulujące funkcjonowanie składów celnych, co pozwolić miałoby na faktyczne udrożnienie sektora biopaliw. Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej Edward Sadłowski zwrócił uwagę na kwestię wsparcia grup producentów zbóż, które powinno zostać ustanowione w sposób analogiczny do grup producentów owoców i warzyw. Prezes Małopolskiej Izby Rolniczej Paweł Augustyn w swojej wypowiedzi podkreślił konieczność zwracania uwagi w trakcie konstruowania aktów prawnych regulujących politykę rolną państwa na dużą liczbę niewielkich gospodarstw rolnych o niskiej podaży surowców na rynek, jakie dominują w południowej części kraju. Przedstawiciele podmiotów przetwórstwa zbóż zwracali ponadto uwagę na konieczność prawidłowego zagospodarowania ziarna po zbiorze, co w sposób bezpośredni wpływa na możliwość jego wykorzystania, a więc i cenę, a także jakość produktów.
Wśród najistotniejszych idei rozwiązań obecnej sytuacji w sektorze zbóż, jakie zapadły w trakcie debaty, a których realizacja możliwa jest z punktu widzenia resortu rolnictwa, minister Marek Sawicki w swoim podsumowaniu forum wymienił następujące wnioski:
zwiększenie udziału wykorzystania zbóż na cele energetyczne w kontekście ich certyfikacji jako biomasy podlegającej dopłatom z tytułu zużycia w sektorze energii odnawialnej,
przyspieszenie wypłat płatności obszarowych: realizacja płatności ONW od połowy października i wypłata co najmniej 60% środków w ramach dopłat bezpośrednich już w grudniu br., poszerzenie możliwości inwestycyjnych przedsiębiorstw związanych z sektorem oraz grup producentów zbóż, udrożnienie programu budowy biogazowni rolniczych,
uruchomienie programu wsparcia produkcji roślin strączkowych, co miałoby wpłynąć na częściową zmianę struktury zasiewów oraz zwiększyć znaczenie krajowych źródeł białka paszowego ograniczając jednocześnie import soi i innych komponentów proteinowych pasz,
wsparcie finansowe rozwoju infrastruktury portowej poprzez dofinansowanie tego typu przedsięwzięć w ramach pomocy na organizację centów dystrybucji, która udrożnić miałaby eksport zbóż drogą morską.
