Jak zaznacza resort rolnictw opracowywanie planu nawożenia azotem jest jednym z działań mających na celu ograniczenie zanieczyszczenia wód azotanami ze źródeł rolniczych, a tym samym pozwalającym rolnikowi na racjonalne nawożenie azotem.
Zgodnie z art. 105a. ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, obowiązane do opracowania planu nawożenia azotem są podmioty które:
– prowadzą chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior (tzw. podmioty wielkopowierzchniowe),
– posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, uprawiają uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha lub utrzymują obsadę większą niż 60 dużych jednostek przeliczeniowych (DJP), według stanu średniorocznego,
– nabywają nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny do bezpośredniego rolniczego wykorzystania w celu nawożenia lub poprawy właściwości gleby od podmiotu importującego nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny z terytoriów państw trzecich lub od podmiotu prowadzącego działalność, o której mowa w pkt 1.
Należy podkreślić, że ww. przepisy nie nakładają obowiązku corocznego opracowywania planów nawożenia azotem.
Ponadto art. 105a. ust. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne wskazuje wyłączenie, zgodnie z którym podmioty prowadzące działalność, o której mowa pkt 1 i 2, które nie stosują nawozów naturalnych lub produktów pofermentacyjnych na działkach rolnych, których są posiadaczami, nie opracowują planu nawożenia azotem. W przypadku gospodarstw, które zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne nie są obowiązane do opracowania planu nawożenia azotem, stosują nawozy w dawkach nieprzekraczających maksymalnych dawek nawozów azotowych (określonych w programie azotanowym) dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem i stosowania integrowanej ochrony roślin.
Producenci rolni, którzy prowadzą działalność na powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych lub utrzymujący zwierzęta gospodarskie w liczbie większej lub równej 10 DJP według stanu średniorocznego powinni posiadać plan nawożenia azotem albo obliczenia maksymalnych dawek azotu, a także powinni prowadzić ewidencję zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem.
Jak podaje MRiRW, zapisy te nie wprowadzają obowiązku ewidencjonowania „nie stosowania nawozów”. Według resortu rolnictwa posiadanie planu nawożenia azotem pozwala zachować porządek czynności przewidzianych do wykonania w gospodarstwie, co w znacznym stopniu umożliwia rolnikom sprawne podejmowanie decyzji związane ze stosowaniem nawozów zawierających azot. Aby osiągnąć wysokie, dobre jakościowo plony i utrzymać żyzność gleby, roślinom należy dostarczyć odpowiednią ilość składników odżywczych – plan nawożenia azotem to narzędzie umożliwiające dostarczanie optymalnej dawki nawozów dla upraw w gospodarstwie rolnym. Zastosowanie nawozów w ilości przekraczającej zapotrzebowanie upraw, to dodatkowe koszty ekonomiczne i ekologiczne. Nadmiar składników odżywczych nie zostaje przyswojony przez rośliny i często ulega wymywaniu, powodując zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. Dla rolnika są to niepotrzebnie koszty, które nie mają żadnego przełożenia na wysokość plonów.
– Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku nawozowym, opracowywanie planu nawożenia azotem, jest jednym ze sposób zoptymalizowania dawek stosowanych nawozów, a tym samym pozwala obniżyć koszty produkcji roślinnej. Należy również zwrócić uwagę, że dobrze opracowany plan nawożenia azotem opiera się na właściwym oszacowaniu potrzeb pokarmowych roślin i zasobności gleby w poszczególne składniki. W celu ustalenia ilości i wielkości dawek azotu ze wszystkich źródeł (nie tylko z nawozów naturalnych) przed rozpoczęciem produkcji (uprawy), a tym samym w celu optymalizacji nawożenia roślin azotem, zaleca się wykonanie badania gleby wiosną na zawartość Nmin. Wynik Nmin jest wskaźnikiem ilości azotu dostępnego dla roślin w glebie w warunkach konkretnego gospodarstwa i pola, co daje możliwość uwzględnienia dokładnej wartości azotu w glebie, a tym samy opracowanie planu nawożenia azotem w oparciu o dokładnie wyniki analiz glebowych. Warto również podkreślić, że nawożenie nawozami naturalnymi jest bardzo cenne zarówno ze względu na obecne ceny nawozów mineralnych, jak i na gleby występujące w Polsce, szczególnie te o małej ilości próchnicy. Dlatego stosowanie nawozów naturalnych, w tym obornika ma duże znaczenie w kontekście nawożenia, dbania o żyzność gleby, jak i wykorzystywania posiadanych zasobów – wyjaśnia MRiRW.
