Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom środowiska rolniczego co do wsparcia rolników przy zbiorach owoców i warzyw w okresie największej kumulacji tych prac, ministerstwo rolnictwa przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw, który ma na celu uregulowanie kwestii związanych z zabezpieczeniem społecznym pomocników rolnika przy zbiorach w gospodarstwie rolnym poprzez określenie nowego rodzaju umowy cywilno-prawnej o pomocy przy zbiorach w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Sadownictwo i ogrodnictwo to działy rolnictwa, w których największy nakład pracy przypada na okres zbiorów, tj. od maja do listopada. Dotyczy to szczególnie gatunków, których owoce dojrzewają jednocześnie w krótkim okresie i muszą być zbierane ręcznie z uwagi na ich przeznaczenie – na rynek produktów świeżych. Produkty takie muszą się charakteryzować wysoką jakością. Większość owoców i warzyw to produkty delikatne i nietrwałe, dlatego nie mogą być zbierane mechanicznie. Zbiór ręczny jest bardzo pracochłonny. Koszty zbioru ręcznego stanowią, w zależności od gatunku rośliny, od 70% do nawet 85% nakładów ponoszonych w całym cyklu produkcji. Korzystanie dotychczas z umów kodeksowych jak i cywilnoprawnych związane było z ponoszeniem przez rolnika kosztów pochodnych od wynagrodzeń oraz biurokracji związanej z ich miesięcznym naliczaniem i odprowadzaniem, szczególnie w czasie prowadzenia intensywnych prac w okresie zbiorów.
Projektowa ustawa zakłada, że podstawą świadczenia pomocy będzie umowa o pomocy przy zbiorach zawarta pomiędzy rolnikiem prowadzącym gospodarstwo rolne a osobą świadczącą pomoc przy zbiorach, zwaną pomocnikiem. Zakłada się, że świadczenie pomocy przy zbiorach będzie odpłatne. Umowa o pomocy przy zbiorach będzie stosowana w przypadku pomocy świadczonej przy zbiorach, która obejmuje czynności bezpośrednio związane ze zbiorem owoców i warzyw jak i późniejszym ich sortowaniem i przygotowaniem do sprzedaży, a także wykonywanie innych czynności związanych z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów Umowa o pomocy przy zbiorach na wyżej wymienione czynności może trwać przez okres nie dłuższy niż 120 dni w ciągu roku kalendarzowego.
Przyjęto ryczałtową formę oskładkowania, co pozwoli przede wszystkim na obniżenie kosztów pracy oraz znaczne ograniczenie obowiązków rolnika o charakterze administracyjnym, w porównaniu do funkcjonującej umowy zlecenia. Rolnik, w którego gospodarstwie pomocnik będzie wykonywał czynności określone w umowie o pomocy przy zbiorach, będzie płacił za niego składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie (na poziomie obowiązującej składki w systemie ubezpieczenia społecznego rolników, która w 2017 roku wynosi 42 złote) oraz zdrowotne (na poziomie składki dla domownika w działach specjalnych produkcji rolnej, która w 2017 r. wynosiła 132 zł ). Razem wysokość przyjętych w ten sposób obu składek (ryczałtu) wynosiłaby w 2017 r. 174 zł miesięcznie.
Pomocnik rolnika będzie uprawniony do bezpłatnej opieki zdrowotnej, jak również, w razie wypadku, do otrzymania jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2016 r., poz. 277 z późn. zm.).
Źródło: MRiRW
