fbpx

Jesienna uprawa gleby pod zboża. Jak to robić?

Przełom lata i jesieni jest tradycyjnie czasem przygotowań do kolejnego sezonu uprawy zbóż ozimych. W tym okresie warto skupić wysiłki na starannym przygotowaniu gleby pod zasiew, wcześniej zaś zaplanowaniu sprzętu do uprawy. Sztuce planowania sprzętu sprzyja szeroka gama agregatów uprawowych dostępnych na rynku.

Technologia uprawy zbóż ozimych tak naprawdę rozpoczyna się wraz z zejściem przedplonu z pola. Pole po przedplonie wymaga zagospodarowania odpowiednio do tego, jaka wcześniej była uprawiana roślina. Prawidłowe przygotowanie pola pod zboża ozime będzie tym łatwiejsze, im z większą dokładnością zostaną wykonane zabiegi po zbiorze przedplonu. Jednym z takich zabiegów jest uprawa ścierniska.

Baner Syngenta

Zacznijmy od uprawy pola, w tym ścierniska po przedplonie

Uprawę ścierniska planuje się w możliwie krótkim okresie po sprzęcie ziarna i zebraniu słomy. Jeśli uprawę pożniwną odsunie się w czasie, to dochodzi do nadmiernego zachwaszczenia, porastania samosiewami, a nawet zadarnienia pola, co utrudnia dalszą uprawę. Wykonana w odpowiednim momencie uprawa ścierniska ogranicza parowanie i utratę wody. Przyoranie słomy inicjuje jej wcześniejszy rozkład i pobudzenie życia biologicznego w glebie, co nie jest bez znaczenia dla uprawy kolejnej rośliny na danym polu.

Uprawę ścierniska przeprowadza się metodami konwencjonalnymi i w sposób uproszczony. Jeszcze do niedawna w uprawie pożniwnej dominowało zastosowanie pługów podorywkowych. Alternatywą jest wykorzystanie agregatów bazujących na kultywatorach (gruberach) ze sztywnymi lub sprężystymi łapami (zębami), a także bronach talerzowych. W tej uproszczonej metodzie uprawy, obok sekcyjnych bron talerzowych (z talerzami pełnymi lub z wycięciami na krawędzi tnącej) stosuje się także wały strunowe i obrotowe spulchniacze. Grubery, czyli zestawy złożone z kultywatora (z 2-4 rzędami sztywnych zębów), bocznych lemieszy, sekcji talerzy i wału (pojedynczego lub podwójnego) mogą być dodatkowo wyposażane w sprężyste zgrzebło odpowiedzialne za rozprowadzanie resztek pożniwnych. Alternatywnym rozwiązaniem dla kultywatorów i bron talerzowych w uprawie pożniwnej są maszyny z aktywnymi zespołami roboczymi.

Aby przyspieszyć osiadanie gleby po uprawie przedsiewnej, pług łączy się z wałem ugniatającym, fot. M. Gaworski

Dzięki działaniu zespołów roboczych na głębokości ok. 8-10 cm dochodzi do wymieszania gleby i przykrycia ok. 70% pozostałości po zbiorze zbóż. W efekcie, gleba traci mniej wilgoci, i – co jest szczególnie ważne – stawia niższe opory przy późniejszych, jesiennych zabiegach uprawowych.

Jeśli planuje się wdrożenie technologii siewu w mulcz, uprawę ściernisk prowadzi się przy wykorzystaniu kultywatorów podorywkowych z wielorzędowym zestawem zębów, co pozwala na lepsze (w porównaniu ze standardowymi gruberami) wymieszanie resztek pożniwnych z glebą. W technologii z uprawą mulczową stosuje się również rozwiązania, które łączą płytkie wymieszanie resztek pożniwnych z głębokim spulchnianiem (specjalnie dobrami zębami) zagęszczonej warstwy gleby na głębokości do 40 cm.

Zespół uprawek przedsiewnych na polu pod zboża ozime

Wobec zespołu uprawek przedsiewnych stawia się konkretne cele. Przede wszystkim jest to nadanie glebie struktury gruzełkowatej, a to w efekcie jej odpowiedniego rozdrobnienia i zagęszczenia. Ponadto, uprawa przedsiewna ma za zadanie stworzyć odpowiednie warunki wilgotnościowe do kiełkowania ziarna, zniszczyć możliwie jak najwięcej chwastów i wymieszać nawozy mineralne z glebą.

Przygotowanie roli pod zasiew roślin ozimych na ogół rozpoczyna się orką siewną, którą zaleca się wykonać na około 3-4 tygodnie przed siewem roślin. W przypadku późnego zejścia z pola przedplonu orkę siewną przeprowadza się bezpośrednio przed siewem roślin ozimych. Wymaga to użycia bezpośrednio po orce wałów przyspieszających osiadanie gleby, np. wału Campbella.

Przykładowo pod żyto, orkę siewną zaleca się wykonać na głębokość ok. 18-20 cm. Zaplanowanie orki odpowiednio wcześnie przed siewem zbóż ozimych sprzyja odleżeniu roli, co w późniejszym czasie korzystnie wpływa na warunki rozwoju systemu korzeniowego roślin i lepsze przygotowanie zboża do przezimowania. Siew ziarna w rolę, która nie jest odleżała zwiększa ryzyko przerywania korzeni i uszkodzenia węzła krzewienia na skutek osiadania gleby. Długość okresu między wykonaniem orki a terminem siewu zależy od wielu czynników, w tym zwięzłości gleby. Gleby zwięzłe osiadają wolniej, dlatego wymagają dłuższego czasu na ten proces. Skutkom zbyt późnego wykonania orki przeciwdziała się stosując za pługiem wał wgłębny (Campbella), który przyspiesza osiadanie gleby. Zespół doprawiający może zostać również uzupełniony o wał kolczatkę lub wał kruszący.

Jedną z tendencji w przedsiewnej uprawie gleby są uproszczenia. Do uprawy uproszczonej proponuje się wykorzystanie zestawu ciężkiego kultywatora połączonego z broną rotacyjną lub wirnikową. Jedną z opcji jest zamontowanie zębów kultywatora bezpośrednio na ramie brony rotacyjnej i jej połączenie z wałem krusząco-ugniatającym.

Przykładem jeszcze dalej posuniętych uproszczeń jest całkowite lub częściowe wyeliminowanie zabiegów uprawy i przeprowadzenie tzw. siewu bezpośredniego. Polega on na umieszczeniu ziarna w glebie, która nie została wcześniej uprawiona. Do tego celu służy specjalny siewnik wyposażony w odpowiednio dobrane redlice talerzowe lub urządzenia pasmowo-gryzujące powierzchnię gleby. W metodzie siewu bezpośredniego, mającej również zastosowanie w uprawie zbóż ozimych, ziarno jest wprowadzane w wycięte redlicami szczeliny w ścierni lub powierzchni zmulczowanej.

Wdrażanie uproszczonej metody uprawy roli jest szczególnie uzasadnione w przypadku gleb w dobrej kulturze, zasobnych w substancje organiczne oraz wapń. Siew bezpośredni bez uprawy mechanicznej nie powinien być wykonywany na glebach zlewnych i nieprzepuszczalnych, jak również bardzo lekkich glebach piaszczystych.

Zadania związane z uprawą gleby można połączyć z równoczesnym siewem zbóż. Praca agregatów uprawowo-siewnych wiąże się z licznymi korzyściami, w tym ekonomicznymi, co stanowi o rozpowszechnieniu łączenia uprawy z siewem.

 Agregaty do uprawy przesiewnej: jest w czym wybierać

Producenci rolni, zainteresowani wyposażeniem gospodarstw w nowoczesny sprzęt do uprawy gleby mają w czym wybierać. Bogata oferta rynkowa krajowych i zagranicznych firm obejmuje agregaty uprawowe o różnym stopniu złożoności konstrukcyjnej, funkcjonalności użytkowania i wydajności pracy.

W ofercie Amazone znajdują się różne modele pługów o liczbie korpusów od 2 do 8, co oczywiście narzuca dobór ciągnika o dostatecznej mocy silnika. Do przygotowania podłoża przed siewem dostępne są agregaty z kultywatorem, broną talerzową i wałami. Urządzenia są przystosowane do pracy w zróżnicowanych warunkach glebowych.

Kultywator do uprawy przedsiewnej w technologii uproszczonej oraz doprawiania gleby jest proponowany przez firmę Kuhn. Prolander jest produkowany w opcjach o szerokości roboczej 6 m i 7,5 m. Wymienne redliczki dwóch typów na zębach kultywatora, a także wyposażenie w tylny wał ugniatająco-wyrównujący podnoszą uniwersalność pracy tego zestawu. Drugą grupę stanowią kultywatory przystosowane do agregatowania z siewnikami.

Dużą różnorodnością rozwiązań cechują się agregaty uprawowe i uprawowo-siewne firmy Lemken. Są to urządzenia do uprawy gleby z grupy aktywnych (napędzanych) i biernych. Przykładowo, rozwiązanie Kompaktor jest wyposażone w przedni wał uprawowy spulchniający glebę, wyrównującą szynę tnącą, dwa rzędy zębów kultywatora z gęsiostopkami i tylny wał uprawowy. Jest to odpowiednio dobrane zestawienie elementów roboczych, które za jednym przejazdem, jednym agregatem pozwalają przygotować uprawianą glebę do kolejnego etapu, tj. siewu.

W ofercie firmy Maschio Gaspardo znajdują się trzy typy kultywatorów: ścierniskowe, kombinowane i przedsiewne. Kultywator przedsiewny Grator jest dostępny w wersjach o szerokościach roboczych od 3 do12 m. Natomiast kultywator sprężynowy Sandokan, o szerokości pracy od 4 do 6 m obejmuje w swojej konstrukcji również dwa tylne wały Crosskill do rozbijania brył i ugniatania gleby.

Agregat do uprawy przedsiewnej SGX firmy New Holland jest dostępny w trzech przyczepianych wersjach, zróżnicowanych pod względem szerokości roboczej (5,4 m, 6,2 m i 7,9 m). W uprawę gleby są zaangażowane następujące sekcje robocze agregatu: spulchniacze śladów kół, elastycznie zamocowana belka, przedni wał, zestaw zębów uprawowych (rozmieszczonych w pięciu rzędach), tylna belka wyrównująca i wałki doprawiające (zamontowane w układzie tandem), o działaniu rozkruszająco-ugniatającym. Konstrukcję uzupełniają koła jezdne wraz z układem hydraulicznym do sterowania ich położenia.

Bogatą gamą sprzętu do uprawy przedsiewnej dysponuje Unia. Są to agregaty uprawowe z dominującym udziałem zespołów typu zębowego, uzupełnionych o odpowiednio dobrane pod względem funkcji roboczych wały. Przykładowo, agregat zębowy Max jest wyposażony w przedni wał strunowy, czterorzędową sekcję zębów SV, listwę wyrównującą i podwójny wał strunowy. W agregacie Max CS, zamiast ostatniego z wymienionych zespołów jest montowany podwójny wał Crosskill – struna, zaś w modelu Max CC – naprzemienny wał Crosskill – Crosskill. Możliwość doboru sekcji roboczych znacznie ułatwia dostosowanie agregatu do specyficznych warunków glebowych w czasie uprawy przedsiewnej.

Marek Gaworski, SGGW w Warszawie

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.