Ważną rolę w bezpieczeństwie żywnościowym grają banki genów. Ukraiński na skutek wojny jest zdewastowany. Po raz pierwszy przy wsparciu społeczności międzynarodowej przyjęto strategię odbudowy dla banku genów.
Ukraina jako jeden z ważniejszych dostawców żywności, szczyci się bogactwem różnorodności roślin rolniczych. Rosyjska inwazja na Ukrainę w 2022 r. zadała poważny cios krajowemu systemowi banku genów, który ma zadnie chronić tysiące unikalnych odmian roślin.
Zdjąć sobie sprawę z powagi sytuacji, jaką jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, co wiąże się z zachowanie i dostępem do materiałów genetycznych roślin, środowiska międzynarodowe zaczęły szukać rozwiązania. W efekcie przyjęto kompleksową strategię mającą wspomóc rozwój ukraińskiego systemu banku genów. Taka inicjatywa jest pierwszą tego typu w historii.
– To wielki sukces, że strategia została już sfinalizowana i nie możemy się doczekać, aby ją wdrożyć. Jesteśmy pewni, że jej wdrożenie doprowadzi do zwiększonej współpracy międzynarodowej, bliższych więzi z europejską społecznością zasobów genetycznych roślin i wyższego poziomu bezpieczeństwa ukraińskich zasobów genetycznych roślin. Widzimy również, że ta strategia jest ważnym krokiem w kierunku stania się przez Ukrainę równoprawnym członkiem Unii Europejskiej – mówi Mykola Roik, wiceprezes Narodowej Akademii Nauk Rolniczych Ukrainy.
W komunikacie prasowym Crop Trust czytamy, że strategia składa się z zestawu celów, zadań i wskaźników rozwoju ukraińskiego systemu zasobów genetycznych roślin w ciągu najbliższych czterech lat. Jednym z najpilniejszych zadań jest zagwarantowanie bezpieczeństwa kolekcji, co nie jest łatwe w czasie wojny. Niemniej jednak sprzęt zostanie zmodernizowany, laboratoria nasion i magazyny zostaną zaktualizowane, a także przyjęty zostanie nowy system zarządzania danymi.
– Bank genów Ukrainy jest jednym z największych na świecie pod względem objętości i różnorodności przechowywanych w nim próbek nasion. Zbiory pszenicy, jęczmienia, grochu, ciecierzycy, pszenżyta, jabłek i roślin pastewnych mają znaczenie światowe. Dzięki środkom określonym w strategii będziemy w stanie zabezpieczyć nasze zbiory dla przyszłych pokoleń -mówi Viktor Riabchun, szef Narodowego Centrum Zasobów Genetycznych Roślin Ukrainy w Charkowie.
Od czasu eskalacji inwazji w 2022 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) ściśle współpracuje z NordGen, Crop Trust, Delegacją Unii Europejskiej na Ukrainie i europejską siecią banków genów ECPGR, aby zapewnić wskazówki i wsparcie.
Strategia ma również na celu wzmocnienie współpracy międzynarodowej poprzez wspieranie członkostwa i aktywnego uczestnictwa w ECPGR i Komisji FAO ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa, a także poprzez dążenie do ratyfikacji Międzynarodowego Traktatu o Zasobach Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa (ITPGRFA).
NordGen, bank genów krajów nordyckich i centrum wiedzy o zasobach genetycznych, zapewniło również wsparcie techniczne i finansowe. Dzięki funduszom z duńskiego funduszu Novo Nordisk, NordGen był w stanie pomóc w finansowaniu wynagrodzeń, a także w wysyłaniu sprzętu i zapewnianiu szkoleń personelu.
