Od 1 stycznia 2025 r. będzie można składać wnioski o wypłatę renty wdowiej. Dotyczy to także osób ubezpieczonych w KRUS. Warto wiedzieć komu będzie przysługiwać nowe świadczenie i jakie będą zasady jego wypłaty.
Chodzi o uchwaloną 26 lipca 2024 r. nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2025 r., poz. 1243). Jej celem jest wprowadzenie w systemie ZUS, rolniczym w KRUS oraz mundurowym nowych zasad zbiegu prawa do renty rodzinnej nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem z uprawnieniami do innych świadczeń emerytalno-rentowych.
Ile wyniesie renta rodzinna?
W przypadku zbiegu prawa do świadczeń z rentą rodzinną, jedno – wybrane świadczenie – będzie wypłacane w całości, a drugie w wysokości 25%. Osoba uprawniona będzie miała prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu na nowych zasadach w przypadku:
- osiągnięcia wieku emerytalnego, określonego w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
- nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Wypłata świadczeń ustanie z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną. Wysokość sumy świadczeń wypłacanych w zbiegu, nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury.
Do limitu ustalonych świadczeń w zbiegu będą wliczane wskazane w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe.
Przepisy o rencie wdowiej nie będą miały zastosowania do:
- emerytury lub renty przyznanej przez prezesa Rady Ministrów, o ile z decyzji przyznającej to świadczenie wynika, że emerytura lub renta jest wypłacana niezależnie od wypłaty innych świadczeń,
- emerytury lub renty przyznanej przez Prezesa Zakładu. Chodzi tu o przypadek wypłaty świadczenia osobie ubezpieczonej oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy na skutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania. W takim wypadku prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
- świadczenia honorowego przyznanego w związku z ukończeniem wieku 100 lat.
Ustalenie zbiegu świadczeń
Ustalenie zbiegu świadczeń oraz ich wypłata nastąpią na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek będzie można złożyć w formie elektronicznej. Wzór wniosku o ustalenie prawa do renty wdowiej opublikuje ZUS na stronie.
Przekroczenie limitu
W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury świadczenia ulegną pomniejszeniu o kwotę przekroczenia.
Ustalenie zbiegu świadczeń oraz ich wypłata nastąpią na wniosek osoby uprawnionej.
Znowelizowane przepisy zawierają przepisy przejściowe, chodzi między innymi o stopniowe wprowadzenie świadczeń w zbiegu na poziomie 15% w okresie od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. i 25% od dnia 1 stycznia 2027 r.
Kiedy będzie można składać wnioski o przyznanie renty wdowiej?
Przepisy o rencie wdowiej wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. Przy czym prawo do świadczeń w zbiegu i ich wypłaty powstanie nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r.
Osoby, które spełniają warunki do wypłaty świadczeń będą mogły składać wnioski o ustalenie zbiegu świadczeń od dnia 1 stycznia 2025 r. W przypadku wniosków złożonych do dnia 30 czerwca 2025 r., prawo do wypłaty świadczeń w tym zbiegu powstanie z dniem 1 lipca 2025 r.
