Staraj się ograniczać zbędne straty wody z gleby oraz pomóż w jej efektywnym wykorzystaniu. Jak to zrobić? Wyjaśniamy.
Przede wszystkim zachowaj racjonalną strukturę upraw w swoim gospodarstwie. Chodzi głównie o to by pola były możliwie długo zajęte przez rośliny uprawne, najlepiej z różnych grup botanicznych, w tym oziminy oraz międzyplony uprawiane na nawóz zielony. Wpływa to korzystnie na właściwości fizyczne i biologiczne gleby, sprzyja tworzeniu gruzełkowatej struktury, zapobiega erozji wodnej i wietrznej oraz zapewnia rozwój pożądanych próchnico- i strukturotwórczych mikroorganizmów,
Staraj się uzyskać gruzełkowatą strukturę gleby
- gruzełkowata struktura zapewnia korzystne stosunki powietrzno-wodne i cieplne, sprzyja gromadzeniu wód opadowych, zmniejsza erozję gleb, jak też ich opór podczas wykonywanych uprawek, zwłaszcza energochłonnej orki.
- oddziałuje także korzystnie na właściwości sorpcyjne gleby, czyli zatrzymywanie i przyswajalność wnoszonych w nawozach składników pokarmowych,
- gruzełkowatą strukturę gleb łatwiej uzyskasz po ich doprowadzeniu do optymalnego pH, poczynając od 5,2-5,5 na glebach bardzo lekkich do 6,8-7,2 na ciężkich-zwięzłych,
- staraj się także utrzymać na wysokim poziomie zawartość substancji organicznej w glebie, która chłonie i zatrzymuje znacznie większe ilości wody (3-5 krotnie), niż mineralna frakcja. W tym celu systematycznie stosuj nawozy naturalne i organiczne,
- utrzymuj w glebie co najmniej średnią zasobność w składniki pokarmowe, w tym potas i sód, które optymalizują gospodarkę wodną roślin. Ułatwiają pobieranie i przepływ wody przez komórki korzenia i jej transport w wiązkach przewodzących,
- rośliny wykazują wówczas niższy współczynnik transpiracji, zużywają mniej wody na wyprodukowanie jednostki suchej masy. Lepiej przetrzymują okresy suszy, dłużej w ciągu dnia utrzymują turgor, co przejawia się większą aktywnością fotosyntezy. W efekcie wzrasta plon i zawartość materiałów zapasowych: białek, tłuszczy i cukrów.
Zabiegi uprawowe ograniczające straty wody
- stabilną strukturę gruzełkowatą gleb łatwiej utrzymać ograniczając zabiegi uprawowe do niezbędnego minimum, głównie głębokie orki oraz uprawki narzędziami aktywnymi, które prowadzą do nadmiernego rozpylania gleby,
- przy ich wykonywaniu należy się kierować zasadą „powinno ich być tak dużo, jak jest to konieczne, a jednocześnie tak mało jak to możliwe”, z myślą o uzyskaniu, przy możliwie małych kosztach, satysfakcjonujących plonów.
- poza tym uprawki staraj się wykonywać przy optymalnej wilgotności gleby, co zmniejsza także jej opór i wydatek energetyczny na glebach zwięzłych,
- istotne w ograniczaniu strat wody z gleby jest także zmniejszenie powierzchni jej parowania, np. poprzez natychmiastowe zabronowanie roli po wykonanej orce. Poza tym płytkie spulchnianie wierzchniej warstwy gleby, przerywające podsiąk kapilarny wody do strefy powierzchniowej, skąd szybko i bezproduktywnie wyparowuje,
- przed wysiewem nasion spulchnij glebę jedynie na głębokość ich siewu, by je następnie umieścić na wilgotnym podłożu, ułatwiającym podsiąk wody do nasion. Przed wysadzaniem rozsady głębiej, by umożliwić jej prawidłowe wysadzenie i przyjęcie,
- powstające po opadach zaskorupienie gleby (zwykle nadmiernie rozpylonej, np. podczas rozbijania brył), staraj się jak najszybciej zlikwidować przy użyciu brony, wału kolczastego (typu Cambridge lub Crosskil), bądź pielnika,
- w okresach z nadmiarem wody spulchnij głębszą warstwę gleby, np. kultywatorem i broną, pielnikiem lub agregatem. Chodzi o to by ją rozluźnić i napowietrzyć, odparować nadmiar wody i poprawić jej bilans cieplny.
Także nawożenie wpływa na gospodarkę wodną roślin
- nawozy fosforowo–potasowe wysiewaj głębiej (5-10 cm pod zboża oraz 10-20 cm pod inne uprawy), pod orkę lub agregat. Umożliwi to ich lepsze wykorzystanie, z uwagi na bardziej sprzyjające warunki wodne oraz rozrost korzeni, które w poszukiwaniu pokarmów i wody rozbudowują się i penetrują głębsze warstwy gleby,
- korzystnie na zaopatrzenie roślin w wodę, dzięki rozbudowie korzeni bocznych i przybyszowych, wpływa także aplikowany w początkowym okresie wegetacji, amonowy octan cynku, zawarty w niektórych nawozach dolistnych.
- celowe jest też stosowanie specjalistycznych preparatów doglebowych „hydrożeli”, które chłoną duże ilości wody, a następnie oddają ją roślinom w okresie jej niedoboru. Oddziałują one w wieloletnim, przeciętnie 5-letnim okresie od wniesienia do gleby.