Podczas planowania nawożenia upraw ziemniaka należy uwzględnić zasobność gleby w podstawowe składniki, wniesioną dawkę obornika oraz prognozowany plon, by na tej podstawie ustalić racjonalne dawki nawozów.
Obornik zaspokoi przeciętnie 40 proc. potrzeb pokarmowych ziemniaka, dlatego niezbędne jest dodatkowe nawożenie mineralne. W przeliczeniu na 1 tonę bulw ziemniak pobiera średnio (w kg): 4 azotu (N), 1,5 fosforu (P2O5), 6 potasu (K2O), 1 wapnia (CaO), 0,7 magnezu (MgO) i 0,6 siarki (S). Szczególną uwagę należy zwrócić na dobre zaopatrzenie w azot i potas. Ważne w uprawie ziemniaka jest również odpowiednie pH gleby, najlepiej w przedziale 5,6-6,5, gdyż gwarantuje dobrą przyswajalność większości składników.
Racjonalna dawka azotu gwarantuje wysoki plon i dobrą jakość bulw ziemniaka
Większe wymagania pokarmowe w przeliczeniu na 1t plonu bulw mają odmiany bardzo wczesne i wczesne, zbierane przed zakończeniem okresu wegetacji, a więc uprawiane na wczesny zbiór. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że nie dadzą one tak wysokich plonów, jak późniejsze, stąd niewskazane są zbyt wysokie dawki poszczególnych składników, zwłaszcza azotu i potasu.
Składniki te pobierane są bowiem luksusowo (ponad potrzeby pokarmowe roślin) i w skróconym okresie wegetacji nie zostaną „przetworzone” w pełnowartościowy plon. Poza tym zbyt duże dawki azotu opóźniają zawiązywanie bulw oraz powodują wzrost zawartości azotanów, a więc pogarszają jakość spożywczą bulw. Niemniej azot wywiera największy wpływ na plony i jakość bulw, w tym ich zdrowotność.
Zobacz także: Powschodowe odchwaszczanie ziemniaka. Co na chwasty jedno- i dwuliścienne?
Podział dawki azotu – przed i po wysadzeniu ziemniaka
Dawki tego składnika przy uprawie odmian bardzo wczesnych (zbieranych do końca czerwca), nie powinny przekraczać 60 kg/ha N, zaś nieco późniejszych (zbiór do połowy lipca) 80 kg/ha N.
W przypadku uprawy późnych odmian ziemniaka oraz sadzeniaków, jak też przy prognozowanych wysokich plonach bulw, dawka N może dochodzić do 150 kg/ha, choć na ogół kształtuje się w zakresie 90 – 120 kg/ha.
Na lepszych glebach i stanowiskach dawki N należy obniżyć, gdyż nadmiar powoduje nadmierny rozwój części nadziemnych, kosztem podziemnych. Poza tym wzrasta wówczas podatność roślin, na porażenie przez patogena zarazy ziemniaka.
Przy dawkach dochodzących do 80 kg/ha N, całość można zastosować jednorazowo wiosną, przed wysadzeniem bulw. Wyższe dawki należy podzielić w proporcji: 60-70 proc. przed sadzeniem + 30-40 proc. przed drugim obredlaniem plantacji, np. 80 + 40 kg/ha N.
Przy widocznych objawach niedoboru lub nadmiaru azotu, drugą dawkę należy skorygować i ewentualnie wnieść ją dolistnie w postaci mocznika. W uprawach ziemniaka zaleca się 6-8 proc. stężenie tego nawozu, czyli jednorazowo do 20 kg mocznika w 250 l/ha wody.
Inne składniki stosowane pogłównie
Opryski roztworem mocznika, najlepiej łącznie z siarczanem magnezu i mikroelementami, powinny być wykonywane w godzinach wieczornych, przy niższych temperaturach. Pogłówne doglebowe stosowanie innych składników (P, K, Mg, S, Ca) nie jest na ogół praktykowane. Niemniej, jeśli nie wniesiono ich wcześniej, bądź w niedostatecznej ilości, można je wysiać w niewielkiej dawce, przed obredlaniem plantacji.
Z nawozów fosforowych – superfosfat wzbogacony lub fosforan amonu, z potasowych (niewskazana sól potasowa) – siarczan potasu lub saletrę potasową, z magnezowo-siarkowych – kizeryt lub doglebową formę siarczanu magnezu, zaś z wapniowych (nie mieszać z innymi) – do 500 kg/ha kredy.
