Uprawa zbóż ciągle zajmuje znaczącą powierzchnię uprawy. Wszystkie gatunki uprawiane niezależni od formy (jara, ozima) porażane mogą być przez wiele grzybów powodujących choroby. W zbożach jarych ilość stosowanych fungicydów jest ograniczona do jednego lub w niektórych przypadkach do dwóch zabiegów. Z kolei zboża ozime, a zwłaszcza pszenica ozima wymaga nawet trzech zabiegów, w których używać powinno się środków grzybobójczych.
W jęczmionach wykonuje się dość często dwa zabiegi opryskiwania podobne w intensywnie uprawianym pszenżycie.
W życie jest to jeden zabieg, a w szczególnych przypadkach dwa opryskiwania.
Z tego wynika, że ilość stosowanych środków uzależniona będzie od intensywności uprawy. Im bardziej intensywna uprawa i większe dążenie do maksymalizacji plonu, tym zabiegów planowanych może być więcej. Najczęściej dotyczy to pszenicy ozimej.
Czyli związane jest to z gatunkiem uprawianego zboża. Najwięcej zabiegów fungicydowych wykonuje się w pszenicy ozimej. Jednym z powodów jest to, że uprawiane odmiany są odmianami, które tego wymagają. Powodem tego jest konieczność zapewnienia bezpiecznego rozwoju rośliny i jej poszczególnych części. Przed porażeniem przez grzyby chronić trzeba podstawę źdźbła i korzenie oraz liście.
W tym celu wykonuje się zabieg w fazie strzelania w źdźbło BBCH-30 albo w fazie pierwszego najpóźniej drugiego kolanka BBCH-31-32. Gdy pszenica zaczyna się kłosić, albo gdy nabrzmiewa pochwa liściowa, co oznacza, że niebawem ukaże się kłos, już widoczny jest języczek liścia flagowego – oznacza to, że wiele grzybów w tym czasie może porazić pszenicę lub inny gatunek zboża i gdy rośliny nie są zabezpieczone ma to najczęściej miejsce. Sprzyjać temu będzie korzystny przebieg pogody (opady, umiarkowana temperatura). Wykonując zabieg w tym terminie (przykładowo BBCH 49-50) chronimy przed porażeniem liście i pochwy liściowe, zapewniając w ten sposób funkcjonowanie całej powierzchni asymilacyjnej. Ten termin (drugi) określany jest jako T-2. Na plantacjach, zwłaszcza tych uprawianych na bardzo dobrych lub dobrych glebach, na których nie brakuje wilgoci w wykłoszonych łanach pszenicy przeprowadza się na kłos" trzeci zabieg opryskiwania T-3 z użyciem fungicydu. Ma on ochronić przed porażeniem liść podflagowy F-1, flagowy F oraz kłosy pszenicy lub innego gatunku.
Istniejące na rynku firmy produkujące i posiadające środki chemiczne przeznaczone do walki z chorobami w zbożach polecają różnorodne programy. W programach tych kompleksowo można zwalczyć grzyby powodujące choroby praktycznie na wszystkich gatunkach zbóż. Na przykładzie pszenicy ozimej można porównać ich charakter, oraz przydatność w tej uprawie. W tabeli podano niektóre z wariantów zastosowania fungicydów, które można zastosować do ochrony przed grzybami. W każdym sezonie program ten może być odmienny lub przez kilka lat będzie się powtarzał. Niektóre firmy proponują nie jeden, a kilka wariantów (programów) stosowania fungicydów. W niniejszym artykule przedstawione będą programy, które najczęściej stosuje się lub stosowało w ubiegłym sezonie.
Tabela 1. Przykładowe programy fungicydowi wybranych firm.
Programy |
Firmy |
Fungicydy |
Substancje aktywne g/ha |
Grupa chemiczna |
Faza BBCH |
Dawka l/ha |
|
I |
Bayer |
Input 460 EC
|
spiroksamina 500 |
Ketoaminy |
31 |
1,0 |
|
ppotiokonazol 125 |
Triazole |
||||||
Fandango 200 S.C. |
protiokonazol 100 |
Triazole |
61 |
1,0 |
|||
fluoksastrobina 100 |
Strobiluryny |
||||||
II |
BASF |
Capalo 337,5 SE |
fenpropimorf 200 |
Morfoliny |
31 |
1,5 |
|
epoksykonazol 62,5 |
Triazole |
||||||
Metrafenon 75 |
Difenylowe |
||||||
Duett Ultra 497 SC |
tiofanat metylu 310 |
Benzimidazole |
61 |
0,6 |
|||
epoksykonazol 187 |
Triazole |
||||||
III |
Du Pont |
Alert 375 SC
+Talius 200 EC |
karbendazym 250 |
Benzimidazole |
31 |
0,8 |
|
flusilazol 125 |
Triazole |
||||||
0,15 |
|||||||
proquinazid 200 |
Quinozoliny |
||||||
Charisma 207 EC |
flusilazol 106,7 |
Triazole |
61 |
1,5 |
|||
famoksat 100 |
Oksazolidyny |
Środki podane w Tabeli 1 zalecane są do walki ze sprawcami chorób podstawy źdźbła (łamliwość źdźbła, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni) oraz do zwalczania chorób liści i kłosa. Zabieg wykonany w fazie BBCH – 31, czyli w fazie pierwszego kolanka traktować należy jako T-1, a zabieg w fazie BBCH – 61 (początek fazy kwitnienia), gdy jest to drugi i ostatni zabieg uważać można za T-2.
Gdyby po T-1 wykonano jeszcze zabieg w fazie BBCH – 49 (nabrzmiewanie pochwy liściowej), to ten zabieg określa się jako T-2, a zabieg ""na kłos"" to zabieg T-3.
Standardem w polskim rolnictwie jest wykonywanie dwóch zabiegów, ale w rejonach o dobrych glebach, na których pszenica plonuje wysoko np. Żuławy Gdańskie wykonuje się w czasie wegetacji trzy zabiegi mające na celu zwalczanie chorób. W lata ""wilgotne"" o dużej ilości opadów na intensywnie uprawianych zbożach też wykonuje się trzy zabiegi, ponieważ w takich latach rozwój grzybów jest silny i zagrożenie przez choroby jest wysokie.