Grosz do grosza, a i tak nie kupisz nowego ciągnika. Czyli dlaczego rolnik w Indiach ma lepiej niż w Polsce

Żniwa jeszcze w toku. Gdy tylko pogoda pozwoli na to, by uszczknąć coś z pola maszyny i ludzie pracują pełną parą, telefony firm wynajmujących kombajny jak i te w serwisach maszyn to teraz prawdziwie gorące linie, a wszystko po to by już niebawem móc podliczyć zyski…

Dobrze, nie zagalopowujmy się tak z tymi zyskami, wszak w pierwszej kolejności wielu musi spłacić tak bieżące jak i zaległe zobowiązania finansowe. Do tego trzeba zbilansować wszystko z wydatkami i podjąć decyzję, czy i ile ziarna zostawić na przetrzymaniu. Sytuacja w rolnictwie już od jakiegoś czasu była rozchwiana, a w ostatnich latach można powiedzieć, że jest kompletnie wybita z położenia równowagi i wielu wieszczy, że powrót do niej może być niemożliwy. Nie ma więc mowy o beztroskim liczeniu pieniędzy i planowaniu kolejnych zakupów, bo i jak je planować?

Na rodzimym podwórku

Przeciętne gospodarstwo w Polsce ma około 11,42 ha gruntów ornych – dane z 2023, zaś przeciętny plon pszenicy to 5,2-5,3 t/ha, co przy aktualnych cenach skupu (od 1000 zł/t w portach do 740-800 zł/t) daje niecałe 4 tys. zł z hektara i 45 tys. zł przy założeniu, że na całej powierzchni byłaby uprawiana tylko pszenica.

Co można za to kupić? Cóż, aktualnie całkiem przyzwoitego Zetora, tylko że… 40-letniego – 5211, pierwsze dwa ogłoszenia. Nie ma absolutnie szans, by za odpowiednik przeciętnego plonu kupić nowy ciągnik, zdolny do pracy w polu przy uprawie tegoż plonu. Owoc pracy całego sezonu nie wystarczy nawet na połowę nowego ciągnika! W przypadku najniżej wycenianych propozycji z Indii czy Chin, będzie to kwota odpowiadająca 1/3 ceny ciągnika (pułap 120-140 tys. zł), zaś w przypadku maszyn europejskich, jak chociażby Deutz-Fahr serii 5 Keyline, ledwie 1/5 (pułap 208 tys. zł).

A mowa tu przecież wcale nie o kilkusetkonnych gospodarczych lokomotywach, a nieco mocniejszych i współczesnych wersjach poczciwej sześćdziesiątki. Ciągnikach skrojonych na miarę mniejszych gospodarstw, które powinny przecież być w zasięgu ręki takiego rolnika, bo kto jak nie on miałby być adresatem oferty? Okazuje się jednak, że nawet najbardziej budżetowe i najsłabsze maszyny, które wciąż można kategoryzować jako polowe, są znacznie poza zasięgiem portfela, nawet zasilonego po żniwach.

Tam gdzie nas nie ma

Indie to od niedawna najludniejszy kraj świata. Kraj, w którym przynajmniej z punktu widzenia produkcji żywności nie ma z nią problemów, bowiem indyjskie rolnictwo zapewnia krajowi samowystarczalność na przyzwoitym poziomie. Owe rolnictwo ma bardzo ciekawą strukturę, bowiem statystyczny Hindus gospodarzy na areale około 1 hektara – tak, nie ma tutaj pomyłki, na dziesięciokrotnie mniejszej ilości ziemi niż statystyczny polski rolnik, i to pomimo ogromu powierzchni Indii.

Rozdrobnienie gospodarstw trwa tam nieprzerwanie od lat 70., kiedy to przeciętny areał wynosił około 2,2 ha, lecz w wyniku wzrostu populacji gospodarstw przybywa, czego niestety nie można powiedzieć o ziemi; trzeba ją dzielić. Mimo to zwykło się mówić, że każdy rolnik w Indiach ma ciągnik. Bajka? Nie, praktycznie w każdej rozmowie z przedstawicielami hinduskich firm wątek ten jest potwierdzany. Jak to jest możliwe? I jak to jest, że pomimo kurczącego się areału indywidualnego gospodarstwa trend wcale się nie odwraca, a Indie wciąż produkują najwięcej i spora część tego co wyprodukują, konsumowana jest wewnętrznie?

Według danych za rok ubiegły, przeciętny plon pszenicy w Indiach to około 3,5 t/ha, wynik ten po raz pierwszy został osiągnięty w roku 2019, zaś już od 2014 plon trzyma się na poziome ponad 3 t/ha. Aktualna cena tony pszenicy, w zależności od stanu, waha się w granicach 17500-25140 rupii za tonę, to jest około 820-1200 zł/t. Warto w tym miejscu dodać, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Indiach (doświadczony pracownik w dużym mieście) wynosi około 2272 zł.

Jeżeli chodzi o pensje minimalną, to jest to trudniejsze do jednoznacznego określenia; wciąż są regiony kraju, gdzie zarabia się nawet 250 zł miesięcznie.

Oznacza to, że jednorazowy plon z gospodarstwa wart jest około 75 tys. rupii, czyli jakieś 3,5 zł, ale “jednorazowy” jest tutaj kluczem, bowiem w Indiach okres wegetacji trwa cały rok, a niektóre rośliny można zbierać dwa, a nawet trzy razy do roku. Oczywiście nie ma mowy o trzykrotnym sianiu pod rząd tego samego, niemniej należy przyjąć, że okazji do zarobku jest więcej niż u nas. A jak to się ma do cen maszyn, chociażby ciągników?

Zaczynając od marek topowych, podobnie jak u nas, za John Deera 5310 o mocy 55 KM, oczywiście jest to ciągnik mechaniczny, prosty i pozbawiony elektronicznych wspomagaczy, należy zapłacić około 1100000 rupii, czyli 53 tys. zł, siedemnastokrotność przeciętnego plonu, choć pamiętajmy, że może ich być 3 w roku, co zmienia przelicznik plonów, a nie ma co ukrywać, traktor z jelonkiem na masce jest marzeniem nie tylko u nas.

Kto szybciej będzie je mógł zrealizować? Jeżeli do szczęścia wystarczy europejski rodowód, New Holland 3630 TX Super oferowany jest za niecałe 40 tys. zł (820000 rupii) – moc 49,5 konia i równie imponująco prosta konstrukcja i klasyczny wygląd. Przechodząc do propozycji lokalnie patriotycznych, choć niemal wszystkie ciągniki oferowane w Indiach są wytwarzane w kraju przez firmy lokalne lub joint-venture, ciągnik Swaraj 855FE o mocy 52 KM można dostać za 37 tys. zł (780000 rupii) jesteśmy więc na poziomie 1/3-1/4 wartości ciągnika z rocznego plonu.

Tutaj trzeba podkreślić, że traktor o mocy 50-60 KM jest uznawany w Indiach za dość mocny. Nie ma się co dziwić; jeden hektar dla maszyny będącej w zasadzie odzwierciedleniem C-360 to ledwie rozgrzewka, dlatego za uniwersalne i wystarczające uznawane są ciągniki z przedziału 25-35 KM, ważne aby miały polowe rozmiary i masę w okolicy tony.

Cenowo schodzimy zatem do poziomu 26,5 tys. zł (559000 rupii) jakie trzeba by zapłacić za Mahindrę 275 DI Eco – 35 KM lub 18 tys. zł (383000 rupii) na ile wyceniony jest Eicher 241 XTRAC o mocy 25 KM. Zatem nietrudno policzyć, że kupujący w Indiach ciągnik, skrojony na miarę swoich potrzeb i oczekiwań, musi przygotować ekwiwalent zysków z raptem dwuletnich zbiorów! I owszem, można powiedzieć, że w stosunku do chociażby Zetora 5211, z kabiną, jest to znaczny regres i w naszych realiach kompletnie by to nie miało sensu, pamiętajmy jednak, że mowa o tamtejszym rynku, który pomimo kilku kryzysów związanych z rozchwianymi rynkami światowymi, wciąż tworzy dla rolników w miarę normalne otoczenie z maszynami, których potrzebują, w cenach jakie są w stanie zaakceptować, czyli dokładnie to czego i my chcielibyśmy uświadczyć znów na rodzimym rynku.