Po wprowadzeniu przez KOWR zarządzenia nr 54 mali rolnicy, którzy liczyli na możliwość powiększenia swoich gospodarstw, mogą o tym zapomnieć. W praktyce nowe przepisy oznaczają koncentrację ziemi w rękach dużych graczy i dalsze ograniczenie szans dla gospodarstw rodzinnych.
20 lat to dużo dla pięćdziesięcioletniego rolnika
Zarządzenie nr 54/2024/Z z 3 października 2024 r. umożliwia przedłużanie dzierżaw nawet na 20 lat. Dotyczy to głównie dużych spółek rolniczych oraz gospodarstw wielkoobszarowych. Wcześniejsze przepisy, wprowadzone zarządzeniem nr 104/2023, pozwalały na przedłużenie umów maksymalnie o 8 lat – taki okres dawał nadzieję, że część gruntów trafi w ręce lokalnych rolników, ale 20 lat praktycznie nie daje tej szansy większości obecnych rolników – ponad połowa z nich skończyła już 50 lat. Oczywiste jest też, że 20 lat to wieczność w realiach współczesnego rolnictwa.
Gospodarstwa rodzinne na straconej pozycji
Zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego, gospodarstwo rodzinne to takie, które jest prowadzone przez rolnika indywidualnego i nie przekracza 300 ha. W praktyce takie gospodarstwa coraz częściej przegrywają w walce o dostęp do ziemi z dużymi podmiotami, które dysponują lepszymi zasobami i mogą z łatwością spełniać warunki długoterminowych dzierżaw.
Nowe zarządzenie promuje tworzenie tzw. Ośrodków Produkcji Rolniczej (OPR), które opierają się na dużych kompleksach ziemskich. Polityka ta, według krytyków, sprzyja koncentracji ziemi w rękach wielkich spółek rolnych i wyklucza mniejszych rolników.
Koncentracja zamiast parcelacji
Jeszcze kilka lat temu polityka KOWR zakładała stopniowe wyłączanie gruntów z dzierżaw wielkoobszarowych na rzecz gospodarstw rodzinnych. Obecne zarządzenia wyraźnie zmieniają kurs. Długoterminowe dzierżawy i preferencje dla dużych gospodarstw mają zapewnić stabilność ekonomiczną i efektywność. Jednak zdaniem organizacji rolniczych, takie działania marginalizują małych rolników.
Protesty i narastające napięcia
Rolnicy indywidualni nie kryją frustracji. Ich zdaniem tworzy się model rolnictwa, w którym mały rolnik może co najwyżej zostać pracownikiem w wielkim majątku. To nomen omen (zarządzenie wydane w październiku) swoista “rewolucja październikowa” na odwrót. Nowe zasady budzą kontrowersje również dlatego, że ignorują postulaty zrównoważonego rozwoju, który powinien uwzględniać wsparcie dla małych gospodarstw.
Dokąd zmierza polityka rolna?
Zmiany wprowadzane przez KOWR wpisują się w szerszy kontekst polityki rolnej Unii Europejskiej, w tym negocjacji dotyczących przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej. Tworzenie wielkich gospodarstw produkcyjnych może być odpowiedzią na globalne wyzwania, ale czy kosztem małych gospodarstw rodzinnych?
Czy polityka koncentracji ziemi w rękach dużych podmiotów przyniesie korzyści, czy tylko pogłębi przepaść między wielkimi a małymi rolnikami? To pytanie pozostaje otwarte.
Kto rządzi w tym kraju ? Rolnicy powinni powiedzieć stop i koniec my chcemy tą ziemię a nie ktoś wymyślił w Brukseli każe Polaczkowi a ten wykonuje ich głupoty ziemi powinna być dla rolników
Politykom jest łatwiej rozmawiać z kilkoma przedstawicielami ogromnych agrokorpo niż kilkunasto tysięcznym zorganizowanym tłumem kompetentnych, wykształconych ludzi,którzy bronią swojej ziemi. Którzy już nie jedno dla niej poświęcili i jeszcze są w stanie o Nią zawalczyć.
Brawo Pani Iwono brawo !