Glifosat na ściernisko

Skuteczna eliminacja chwastów w ściernisku jest jednym z pierwszych zabiegów, jakie należy wykonać tuż po zbiorze rośliny głównej, które warunkują dobry start rośliny następczej. W tym celu stosuje się glifosat. Podpowiadamy, jak przedstawia się oferta handlowa i jak poprawić skuteczność działania glifosatu.

Po zbiorze rośliny głównej pozostaje ściernisko, które należy poddać odpowiedniej pielęgnacji. Najczęściej plantator ma do dyspozycji dwa warianty: pierwszy polega na wykonaniu płytkiej podorywki i bronowania, a następnie po upływie kilkunastu dni przeprowadzany jest zabieg opryskiwania herbicydem nieselektywnym. Natomiast drugi wariant polega na zastosowaniu w ściernisku jedynie jednego zabiegu chemicznego herbicydem nieselektywnym. Oba warianty mają za zadanie zniszczyć już występujące chwasty lub(i) dopiero co kiełkujące gatunki chwastów. Wybór metody zależy tak naprawdę od sposobu uprawy gleba, ale zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku, zasadniczym elementem, który jest wykorzystany do walki z chwastami jest glifosat.

Wybór wariantu pielęgnacji

Wybór wariantu pielęgnacji zależy od składu jakościowego i ilościowego występujących gatunków chwastów w ściernisku (co jest oczywiście powiązane ze sposobem uprawy gleby – siew bezpośredni/uprawa zerowa lub uprawa tradycyjna z wykorzystaniem pługa), od terminu pielęgnacji ścierniska (optymalny termin – czyli możliwie szybko po żniwach czy może opóźniony termin –  późnojesienny), od przebiegu warunków pogodowych oraz od sytuacji logistyczno-ekonomicznej gospodarstwa.

Jednak najważniejszym czynnikiem od którego zależy podjęcie decyzji, co do metody postępowania ze ścierniskiem jest jego ocena pod kątem stanu i stopnia zachwaszczenia. Jest to o tyle istotny etap, gdyż decyduje o tym, czy zabieg przy użyciu herbicydów zawierających glifosat, będzie niezbędny czy może będzie najpierw konieczna uprawa mechaniczna po której zostanie wykonany zabieg herbicydowy.

Wysoka presja chwastów

Jeżeli presja chwastów (a jest to głównie problem pól na których stosuje się siew bezpośredni/uprawę zerowa) dotyczy głównie gatunków ruderalnych, wieloletnich, rozłogowych, głęboko korzeniących się, tj. perz właściwy, mietlice, ostrożeń polny, powój polny, nawłocie, ślazy, podbiał pospolity, szczawie, wrotycz pospolity, krwawnik pospolity czy bylica pospolita jest duża, to zazwyczaj plantator decyduje się na zastosowanie herbicydów nieselektywnych zawierających w swoim składzie s.cz. glifosat, które dość skutecznie eliminują tego typu zachwaszczenie.

Typowe zachwaszczenie pola

Jeżeli natomiast w ściernisku, występuje typowe zachwaszczenie chwastami segetalnymi (dotyczy to zazwyczaj pól uprawianych w sposób tradycyjny z wykorzystaniem pługa), głównie gatunkami rocznymi, tj. chwastnica jednostronna, włośnice, komosa biała, żółtlica drobnokwiatowa, jasnoty, fiołki, rumianowate, przetaczniki, gwiazdnica pospolita, przymiotno kanadyjskie, maki, bodziszki, chaber bławatek, dymnica pospolita, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołki polne oraz samosiewy rzepaku, to najczęściej przeprowadza się najpierw podorywkę, następnie wykonuje się bronowanie, po którym następują intensywne wschody chwastów, czyli obserwuje się tzw. zazielenienie się pola. Kiedy chwasty osiągną fazę 4-6 liści, należy wykonać zabieg herbicydem zawierającym glifolsat. Dodatkową zaleta tego typu zabiegu jest możliwość wyeliminowania części nasion chwastów a przez to w pewnym zakresie oczywiście, zubożenie glebowego banku nasion, który jest odpowiedzialny za pojawienie się w kolejnych latach poszczególnych gatunków chwastów.

Co to jest glifosat?

Z chemicznego punktu widzenia jest to pochodna kwasu fosfonowego, połączonego z glicyną. Jest to związek organiczny z grupy fosfonianów, stosowany zwykle w postaci soli amonowej lub sodowej, jako s.cz. herbicydów nieselektywnych. Glifosat jest inhibitorem działania enzymu syntazy EPSPS (syntaza 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanowa), który jest kluczowym enzymem na szlaku metabolicznym kwasu szikimowego, związanego z biosyntezą aminokwasów aromatycznych.

Działanie glifosatu w roślinie

W roślinie glifosat powoduje hamowanie syntezy białek niezbędnych do jej wzrostu. Pobierany jest głównie przez zielone części roślin, tj. liście, zielone pędy oraz częściowo przez niezdrewniałą korę. Następnie jest rozprowadzany w całej roślinie (części nadziemne) oraz do części podziemnych, tj. korzenie, rozłogi, kłącza, cebule, itp.). Efektem jego działania w roślinie jest jej przedwczesne zamieranie. Pierwsze objawy działania glifosatu w postaci przebarwień (żółknięcia), więdnięcia, zasychania i w końcowym etapie zamierania, widoczne są już po upływie 7-10 dni od momentu zastosowania. Całkowite zamieranie roślin następuje po około 14-21 dniach. Czynnikami, które wyraźnie przyspieszają działanie glifosatu w roślinie są wysoka temperatura i wilgotność powietrza oraz silne nasłonecznienie.

Jak poprawić skuteczność glifosatu

W celu zwiększenia skuteczności działania glifosatu stosuje się różne modyfikacje jego cząsteczki. Występuje on w postaci kwasu, soli amonowej, sodowej, potasowej oraz soli izopropyloaminowej. Ta ostatnia forma glifosatu jest najbardziej popularną postacią, znajdującą się w herbicydach dostępnych w handlu. Ponadto chcąc przyspieszyć efekt działania, a tym samym nieco skrócić czas od zastosowania glifosatu do rozpoczęcia uprawy następczej, można do cieczy użytkowej dodać 4-5 kg/ha siarczanu amonu (w szczególności gdy w gospodarstwie dysponujemy jedynie tzw. twardą wodą zawierającą znaczne ilości soli wapnia, magnezu, żelaza, manganu, sodu czy cynku) lub gotowy adiuwant (np. AS 500 SL, Efectan 650 SL), wspomagający działanie glifosatu a przy okazji pozwalający ograniczyć jego zużycie o około 25-30%.

Jak się przedstawia oferta handlowa?

Herbicydów stosowanych w ściernisku po sprzęcie rośliny głównej, zawierających w swoim składzie glifosat i występujących pod różnymi nazwami handlowymi jest obecnie 42. Różnica pomiędzy nimi nie ogranicza się jedynie do nazwy handlowej, ale przede wszystkim do zawartości s.cz. oraz jej formulacji.

Najmniejsza dostępna w handlu zawartość glifosatu w herbicydzie, wynosi 180 g s.cz. i znajduje się jedynie w trzech środkach, tj. BGT, Hadican oraz Halvetic.

Natomiast większość herbicydów, która jest dostępna w sprzedaży, zawiera 360 g s.cz. w jednostce objętości środka. Przykłady takich herbicydów: Boom Efekt 360 SL, Dominator Clean 360 SL, Gallup 360-K, Glifocyd 360 SL, Glifoherb 360 SL, Glifopol 360 SL, Glyfoflash Super 360 SL, Glyphomax Clean 360 SL, Hopper Clean 360 SL, Huragan Nowy 360 SL,  Klinik Duo 360 SL, Klinik Duo Free 360 SL, Klinik Free 360 SL, Klinik Up 360 SL, Klinik Up Trans 360 SL, Koyote 360 SL, Landmaster Clean 360 SL, Monosate G, Resolva Total, Rosate Clean 360 SL, Roundup 360 Plus, Roundup Active 360, Shyfo, Singlif 360 SL, Sniper SL).

Zdecydowanie mniejszy procent w asortymencie stanowią herbicydy zawierające większą ilość glifosatu, taką jak: 450 g s.cz. (np. Barclay Barbarian Xtra 450 SL, Envision 450 SL, Glyphoflash Xtra 450 SL, Roundup TransEnergy 450 SL, Trustee Xtra 450 SL) czy 480 g s.cz. (np. Cayenne HL 480 SL, Dominator HL 480 SL, Highland HL 480 SL, Roundup Flex 480).

Natomiast najwięcej s.cz. zawierają jedynie trzy herbicydy: 540 g (np. Klinik Xtreme 540 SL, Krypt 540) oraz 720 g (np. Roundup PowerMax 720).

Warto również wspomnieć, że w tej całej gamie „identycznych” preparatów zawierających różne formulacje i stężenia glifosatu, istnieje jeden wyjątek, czyli herbicyd Kileo 400 SL, który w swoim składzie, oprócz glifosatu (240 g) zawiera jeszcze dodatkowo syntetyczny regulator wzrostu 2,4-D (160 g). Środek ten stosuje się podobnie jak wszystkie pozostałe herbicydy zawierające glifosat. Jednak niewątpliwą zaletą tego herbicydu jest jego szybsze działanie, gdyż pierwsze efekty chwastobójcze (deformacje liści i pędów), widoczne są już po kilku dniach (najczęściej 2-4 dniach), a po upływie kolejnych 7-10 dni, rośliny zaczynają szybko żółknąć, więdnąć i w końcu zamierają.

Pamiętajmy!

Niższe dawki glifosatu, wykorzystuje się w ściernisku, do zwalczania gatunków chwastów rocznych, natomiast maksymalne dawki, stosuje się do ograniczania chwastów wieloletnich, rozłogowych, głęboko korzeniących się.

Ponadto herbicydy te stosuje się najczęściej od połowy sierpnia do późnej jesieni ale nie później jak do wystąpienia pierwszych przymrozków chyba, że w instrukcji stosowania podany jest inny termin. Ponieważ są to preparaty nalistne ważne jest, aby nie były stosowane bezpośrednio po zbiorze rośliny głównej, ale dopiero po wzejściu chwastów (tzw. zazielenieniu się ścierniska) i osiągnięciu przez nie odpowiedniej, fazy rozwojowej, która pozwoli na skuteczne ich wyeliminowanie.

Należy też jasno powiedzieć, że zabieg w ściernisku z wykorzystaniem glifosatu, oprócz niewątpliwych zalet, posiada również pewne mankamenty, wynikające np. z faktu poniesienia dodatkowych kosztów przez plantatora, związanych z zakupem herbicydu oraz adiuwanta i wykonania zabiegu opryskiwania. Ponadto w skrajnych przypadkach istnieje ryzyko wystąpienia pozostałości s.cz. w momencie jej niewłaściwego (niezgodnego z instrukcją stosowania) wykorzystania. Dlatego należy jasno powiedzieć, że glifosat plantatorzy powinni stosować tylko w sytuacjach wyjątkowych (np. gdy występuje bardzo silne zachwaszczenie gatunkami uciążliwymi, przedłużający się okres niesprzyjającej pogody po żniwach uniemożliwiający wykonanie zabiegów mechanicznych czy bardzo późny zbiór rośliny głównej), z zachowaniem środków ostrożności zapisanych w karcie charakterystyki, a nie jako coroczną praktykę!