Dla prawidłowego wzrostu i rozwoju kukurydzy, szczególnie uprawianej na ziarno, ważne jest optymalne zaopatrzenie jej w fosfor. Właściwe odżywienie kukurydzy fosforem już na początkowym etapie wzrostu i rozwoju stymuluje rozwój systemu korzeniowego, uodpornia ją na niską temperaturę występującą podczas chłodnej wiosny oraz łagodzi ujemne skutki suszy rolniczej. Natomiast w późniejszym okresie wpływa na dobre zawiązywanie i zaziarnienie kolb, a także dostatecznie długi okres nalewania ziarna, co zapewnia wysokie plony. Dla wytworzenia 1 tony ziarna (łącznie ze słomą) kukurydza musi pobrać 10–12 kg fosforu, co przy uprawie na kiszonkę odpowiada około 5 kg fosforu na 1 tonę suchej masy.
Fosfor pobierany jest przez kukurydzę z gleby już na początku okresu wegetacji, ponieważ dwa tygodnie od skiełkowania, zapasy fosforu w ziarnie ulegają wyczerpaniu. Stąd krytycznym momentem w rozwoju kukurydzy jest okres po wschodach, kiedy kukurydza przestawia się z odżywiania z ziarniaka na odżywianie przez system korzeniowy. Problem z dostępnością fosforu ujawnia się szczególnie chłodną wiosną, przypadającą na początek wzrostu i rozwoju systemu korzeniowego kukurydzy, gdy temperatura gleby spada poniżej 10–12°C. W sytuacji tak niskiej temperatury gleby zmniejsza się tempo mineralizacji materii organicznej, uwalniania fosforu z fazy stałej do roztworu glebowego oraz aktywność korzeni kukurydzy. Z tych powodów podczas chłodnej wiosny obserwuje się zahamowanie wzrostu młodych roślin kukurydzy i występowanie na nich objawów niedoboru fosforu. Niedobór fosforu, obserwowany w fazie 6.–8. Liścia objawia się purpurowymi przebarwieniami, postępującymi od brzegów liści. Czerwonawe zabarwienie liści kukurydzy dotyczy w pierwszej kolejności starszych liści.
Niedobory fosforu występujące już na początku wegetacji kukurydzy powodują znaczny spadek potencjału plonowania tej rośliny, który jest budowany już w fazie 6 liści. Na skutek tego dochodzi do opóźnienia kwitnienia, słabego wykształcenia kolb i ich deformacji. Kolby stają się małe, bardzo często skręcone, z niedorozwiniętymi ziarniakami na wierzchołku. Tym niekorzystnym zjawiskom można przeciwdziałać zwiększając koncentrację składników pokarmowych w roztworze glebowym. Jednym ze sposobów zwiększania dostępności fosforu jest nawożenie rzędowe kukurydzy, zlokalizowane w bezpośredniej bliskości korzeni, zwane startowym, jeśli stosowane jest łącznie z siewem nasion. W kukurydzy sianej w szerokie rzędy główna masa korzeni rozwija się bezpośrednio pod rzędami roślin, natomiast rozwój korzeni w środkowej części międzyrzędzi jest mniejszy i stosunkowo późny. Stąd też, przy rzutowym stosowaniu nawozów, rozwijający się system korzeniowy nie znajduje wystarczająco dużo fosforu, a rośliny tracą energię, przeszukując glebę w poszukiwania tego pierwiastka, co niekorzystnie odbija się na ich tempie wzrostu, a w konsekwencji na poziomie plonowania. Dlatego też, znacznie lepszym sposobem zwiększania dostępności fosforu jest nawożenie rzędowe, a brak tego typu nawożenia należy uznać za błąd agrotechniczny, który przyczynia się do wzrostu kosztów uprawy. Zlokalizowane nawożenie fosforem pozwala zwiększyć efektywność nawożenia tym pierwiastkiem o około 40%. Należy pamiętać, że nawożenie zlokalizowane nie zastępuje nawożenia podstawowego, a tylko je uzupełnia.
W późniejszych fazach wzrostu kukurydzy pobieranie fosforu wzrasta i trwa aż do momentu dojrzałości pełnej ziarna.
Krytyczne fazy/okresy zapotrzebowania na ten składnik pokarmowy występują od kiełkowania do fazy 6–8 liści oraz w okresie dojrzewania.
Wskazane jest, aby fosfor w podawanych nawozach był w formach dobrze rozpuszczalnych w roztworze glebowym, co zapewnia lepszą jego dostępność dla roślin w okresach krytycznych. Szczególnie dobre efekty daje zlokalizowane nawożenie kukurydzy nawozami wieloskładnikowymi, które oprócz fosforu zawierają azot w formie amonowej (N-NH4), sprzyjający pobraniu fosforu. Przykładem takich nawozów jest Amofoska® CORN, LUBOFOS® CORN, Polimag® S, które oprócz fosforu zawierają także ważne mikroelementy dla kukurydzy, w tym cynk. Nawożenie kukurydzy nawozami wieloskładnikowymi (zawierającymi m.in. fosfor) na glebach średnich i ciężkich najlepiej jest wykonać jesienią pod orkę przedzimową, a na glebach lżejszych – pod wiosenne uprawki przedsiewne, 7–14 dni przed siewem nasion. Dawkę fosforu stosowaną w uprawie kukurydzy można podzielić również na dwie części: przedsiewną aplikowaną jesienią i startową stosowaną podczas siewu nasion.
Przy uprawie kukurydzy na glebach o niskiej zawartości fosforu, niepokrywającej potrzeb pokarmowych tej rośliny, należy w fazie do 6. liścia uzupełnić deficyt pierwiastka, poprzez dokarmianie dolistne. Jest to faza, w której pojawiają się już zawiązki kolb wewnątrz roślin, a niedobór fosforu w tej fazie skutkuje obniżką plonu ziarna.
wrp
