Ciężkie gleby ilaste i gliniaste cechuje większa pojemność wodna i sorpcyjna oraz zawartość związków próchnicznych. Ich główna wadą jest niedobór powietrza (tlenu), w okresach z nadmiarem wilgoci, a przede wszystkim duża zwięzłość gleby i jej opór podczas wykonywanych uprawek, zarówno przy niedoborze, jak i nadmiarze wody.
Podczas ich uprawy (najlepiej przy optymalnej wilgotności gleby) należy się kierować następującymi zasadami:
- po zbiorze przedplonu, zwłaszcza w okresach posusznych, celowe jest natychmiastowe „zerwanie” wierzchniej warstwy gleby, np. broną talerzową, by ograniczyć podsiąk i straty wody z głębszych warstw oraz przykryć lub wymieszać z glebą resztki pożniwne. Wcześniej – na glebach kwaśnych (pH w KCl poniżej 6), wysiej tlenkową formę nawozów wapniowych, w przeciętnej dawce 2 t/ha CaO.
- następnie pod rośliny jare wskazany jest wysiew międzyplonów, najlepiej mieszanki nasion, pochodzących z różnych grup botanicznych, na przyoranie orką zimową. Można je też pozostawić na zimę bez przykrycia, a następnie wiosną płytko wymieszać z glebą i wysiać nasiona w wytworzony z nich mulcz. W takim przypadku znaczną dawkę nawozów mineralnych, zwłaszcza P-K, można wysiać pod przedplon, pozostałe wczesna wiosną przed pierwszymi uprawkami.
- orka zimowa powinna być wykonana późną jesienią (X – XI), w miarę głęboko (na 20-30 cm, płycej pod zboża), z zachowaniem dobrego wysztorcowania skib, o czym decyduje w dużym stopniu stosunek głębokości do szerokości odkładanych skib (optimum 1:1,3). Przed jej wykonaniem wskazany jest wysiew nawozów fosforowych, dobrze rozpuszczalnych w wodzie (np. superfosfatu lub fosforanu amonu) i potasowych, ewentualnie także obornika. Wprawdzie nawozy naturalne i organiczne powinny być wnoszone w płytsze warstwy gleb ciężkich (do 15 cm), co też gwarantuje w części orka zimowa. Skiby podczas jej wykonywania nie są bowiem w pełni odwracane lecz także przesuwane.
- wczesną wiosną, kiedy możliwe jest wejście w pole należy wyrównać, rozluźnić i ocieplić wierzchnią warstwę gleby, by zapobiec stratom wody z głębszych warstw. Pierwszym wiosennym narzędziem powinna być włóka, następnie brona, bądź kultywator i brona, ewentualnie odpowiedni agregat, po czym wysiew nasion. Wcześniej można wysiać zaplanowaną dawkę nawozów azotowych oraz magnezowych i siarkowych, np. kizerytu.
- podczas głębszych uprawek należy bezpośrednio po ich wykonaniu rozkruszyć broną lub innym narzędziem tę warstwę gleby, gdyż późniejsze zabiegi są mniej skuteczne oraz bardziej energo- i pracochłonne.
