Efektywność stosowania środków ochrony roślin

Stosowanie różnych środków ochrony roślin jest stały elementem technologii uprawy wszystkich roślin rolniczych, warzywniczych i sadowniczych – tylko prawidłowo i terminowo przeprowadzone zabiegi środkami ochrony roślin przybliżają do wysokiego plonu o bardzo dobrych parametrach jakościowych.

Lista zarejestrowanych środków ochrony roślin w Polsce jest stosunkowo długa, profesjonalni użytkownicy mogą wybierać z blisko 2000 produktów – herbicydów, fungicydów, regulatorów wzrostu i insektycydów. Pomimo stosunkowo dużej liczby zarejestrowanych produktów rolnicy każdorazowo muszą odpowiedzieć na bardzo trudne pytanie: który produkt będzie najlepszy? Pytanie to należałoby jednak zadać inaczej – który produkt lub mieszanina zbiornikowa będzie najbardziej efektywna?

Środki ochrony roślin powinny charakteryzować się przede wszystkim bezpieczeństwem dla rośliny uprawnej oraz bardzo wysoką skutecznością w stosunku do agrofagów. Przy wyborze środków ochrony roślin oprócz dwóch powyższych kryteriów brany jest pod uwagę również koszt zakupu – bardzo często jest stawiany na pierwszym miejscu. Podświadomie każdy zabieg analizowany jest pod kątem efektywności, czyli wielkości nakładów w stosunku do efektu biologicznego. W przypadku rolnictwa możemy ocenić skuteczność chwastobójczą, jakość ochrony fungicydowej i insektycydowej czy też zmiany pokroju i wysokości łanu.

Kryterium wyboru: cena, dotyczy głównie tzw. produktów generycznych – najtańszy nie zawsze jest najbardziej efektywny.

O ile środki ochrony roślin zarejestrowane do stosowania w rolnictwie muszą wykazywać całkowite bezpieczeństwo w stosunku do rośliny uprawnej to mogą różnić się miedzy sobą skutecznością, nawet jeżeli zawierają takie same substancje aktywne – dotyczy to tzw. produktów generycznych. W tej grupie znajdują się produkty o identycznym składzie i różniące się tylko nazwą handlową – posiadające tego samego właściciela oraz produkty posiadające różnych właścicieli, czyli różniących się nazwą handlową, a przed wszystkim składem produktu. Wynika z tego, że środki ochrony roślin zawierające taką samą ilość substancji aktywnej mogą różnić się skutecznością biologiczną (efektem działania). Związane jest to z różną zawartością koformulantów – substancji wchodzących w skład produktu, ale nie wywołujących bezpośrednio efektu biologicznego. Odpowiedni dobór koformulantów w momencie formułowania produktu zwiększa skuteczność biologiczną substancji aktywnej przez co możliwe jest zmniejszenie rekomendowanej dawki lub rozszerzenie spektrum zwalczanych agrofagów. W związku z tym produkt ten bardzo często jest droższy w porównaniu do swojego odpowiednika i pomimo tego charakteryzuje się wyższą efektywnością.

„Tank mix” – łączenia zabiegów w trakcie jednego przejazdu

Przygotowanie mieszaniny opryskowej należy rozpatrywać w trzech kategoriach.

Pierwszą z nich stanowi łączenie zabiegów w kierunku zwalczania różnych grup agrofagów z opcjonalnym stosowaniem nawożenia dolistnego np. „tank mix”, w którego skład wchodzi insektycyd i fungicydy. Jeżeli mieszanina opryskowa zostanie prawidłowo wykonana wówczas możemy mówić o wzroście efektywności zabiegu, ponieważ zamiast 2-3 zabiegów wykonujemy jeden.

Drugą grupę stanowią mieszaniny zbiornikowe wykonywane z jednej grupy produktów np. herbicydów.  Na podstawie lustracji polowej lub historii pola stwierdzamy, że na plantacji występuje chwast nie zwalczany przed wybrany produkt podstawowy wówczas zasadne jest rozszerzenie spektrum zwalczanych chwastów np. dodatek produktów zawierających chlorotoluron w kierunku zwalczania miotły zbożowej do herbicydów zwalczających tylko chwasty dwuliścienne. W takiej sytuacji również możemy mówić o wzroście efektywności zabiegu.

Ostatnią grupę stanowi sporządzenie „tank mix” mające na celu odwzorowanie produktu będącego mieszaniną formulacyjną poprzez zmieszanie produktów zawierających pojedyncze substancje aktywne. Takie działanie może nie przynieść oczekiwanych rezultatów, ponieważ w produkcie gotowym wykorzystano dedykowane koformulanty do wybranych substancji aktywnych oraz do konkretnej formy użytkowej. W takiej sytuacji możemy nie uzyskać wzrostu efektywności stosowania środków ochrony roślin.

Dodatek adiuwantów a wzrost efektywności

Adiuwanty zewnętrzne czyli niewbudowane do formulacji, a dodawane w trakcie przygotowywania cieczy opryskowej do zbiornika opryskiwacza, z reguły wpływają pozytywnie na aktywność biologiczna substancji aktywnych zwartych w produktach. Jest to szczególnie widoczne w przypadku produktów, które w swoim składnie nie zawierają odpowiedniej ilości adiuwantów wewnętrznych. Stosując adiuwant zewnętrzne musimy pamiętać o tym, że należy je stosować zgodnie z zaleceniami najlepiej potwierdzonymi wynikami badań oraz dobierać je odpowiednio do substancji aktywnej.

*opracowanie CIECH Sarzyna na podstawie etykiet stosowania

Bartosz Waniorek, Product Manager, CIECH Sarzyna S.A.