fbpx

DTR – brunatna plamistość liści – choroba coraz częściej obecna w uprawie zbóż

W uprawie pszenicy, ale też w życie i pszenżycie już w fazie krzewienia pojawia się brunatna plamistość liści. Choroba ta często określana jest jako DTR od liter sprawcy choroby st. konidialnego Drechslera tritici-repentis.

Grzyb, powodujący brunatną plamistość liści Pyrenophora tritici-repentis stadium konidialne Drechslera tritici-repentis należy do grupy patogenów termofilnych, czyli takich, którym wyższa temperatura sprzyja infekcji i rozwojowi. Objawy wywoływane przez grzyb początkowo mogą być mylone z septoriozą paskowaną na liściach pszenicy, ponieważ początkowe objawy septoriozy to chlorotyczna niewielka plama lub plama z niewielką nekrozą otoczona chlorotyczne obwódką, ale to jedyne wspólne objawy tych chorób. Można do tego dołożyć jeszcze fazę rozwojową, w której obserwuje się wystąpienie choroby – w wyższym nasileniu w fazie krzewienia. Różnicą zasadniczą jest to, że wprawdzie incydentalnie septorioza paskowana liści może być obecna na liściach żyta lub pszenżyta, ale obecność tej choroby jest krótka i bez znaczenia.

Baner Syngenta

Wracając do brunatnej plamistości liści (DTR) sprawca choroby może być już na polu w powierzchniowej warstwie gleby w postaci resztek pożniwnych, na których znajdują się owocniki grzyba wytwarzające zarodniki, które są pierwotnym źródłem zakażenia będących  w początkowych fazach rozwoju. Grzyb również przenosi się z ziarnem używanym jako materiał siewny.

Objawy DTR

Gdy rusza wiosenna wegetacja, objawy powodowane przez sprawcę DTR pojawiają się masowo. Szczególnie jest to widoczne na uprawianych odmianach, bo nie mają one genów odporności na porażenie przez patogena powodującego chorobę. Początkowo pojawiają się na starszych liściach małe brunatne nekrotyczne plamy, a wkrótce wokół plamek nekrotycznych pojawia się chlorotyczna, żółta obwódka. Plamy się powiększają i łączą się ze sobą tworząc duże rozległe nekrozy zajmujące znaczną część powierzchni porażonego liścia.

Choroba występować też może w postaci chlorotycznej – nie ma wówczas brunatnej nekrozy, jedynie na powierzchni liści zainfekowanych widoczne są chlorotyczne  plamy, początkowo małe owalne, a z czasem wyraźnie się powiększają i powodują, że całe liście żółkną. Wyglądają tak, jakby roślinom brakowało azotu. Nie zwalczany sprawca choroby może powodować straty w plonie pszenicy (przy korzystnych warunkach rozwoju grzyba) sięgające 30% potencjalnego plonu. W celu skutecznego zwalczania DTR-ki zaleca się lustracje pszenicy. Szczególnie dotyczy to w pierwszej kolejności dobrze rozkrzewionych plantacji w gospodarstwach, w których udział zbóż w płodozmianie stanowi więcej niż 50%.

Zwalczanie DTR

Zwalczanie sprawcy DTR podejmuje się wykonując zabieg w terminie T-2. Jednak w związku z tym, że objawy choroby pojawiają się wcześniej (zwłaszcza, gdy został osiągnięty próg szkodliwości) rozsądek nakazuje, aby zadziałać już przy zabiegu T-1. Zastosować taki fungicyd, który zawiera substancje czynne zwalczające choroby podstawy źdźbła i innych sprawców chorób, w tym DTR. Jednak zasadnicza i ostateczna walka z DTR, jak wspomniano to zastosowanie  właściwego środka  grzybobójczego w terminie T-2.

Dla wczesnego zabiegu (T-1) i dla zabiegu w terminie T-2 próg szkodliwości to 5% liści badanych roślin z pierwszymi objawami choroby, w późniejszych fazach rozwojowych, ten niewielki procent roślin porażonych nadal obowiązuje. Rozwojowi choroby sprzyja ciepła pogoda z opadami deszczu. Zakres temperatury do rozwoju sprawcy chorób to temperatura powyżej 10°C. Optimum dla szybkiego zakażenia to temperatura 21-23°C, wtedy do infekcji dochodzi przez 6 do 48 godzin przy zwilżonej blaszce liściowej, a objawy w postaci plam widoczne są po 3-4 dniach, a po 6-8 dniach tworzą się pierwsze zarodniki Drechslera tritici-repentis. Warto też wiedzieć, że grzyb po zakażeniu ma kilkudniowy (6-7 dni) okres rozwoju utajonego.

Przykładowe fungicydy zarejestrowane do zwalczania brunatnej plamistości liści (DTR) w terminie T-2 w pszenicy ozimej

Substancja czynna 

Przykładowe preparaty 

azoksystrobina Amistar 250 SC
difenokonazol Greteg
fluksapyroksad Imbrex XE
pentiopyrad Areva 200 EC
piraklostrobina Bushi
prochloraz Mirage 450 EC
proquinazid Halny 200 EC
protiokonazol Basior 300 EC
tebukonazol Tebu 250 EW
azoksystrobina, cyprokonazol Blizzard Xtra 280 SC
azoksystrobina, tebukonazol Lerak 200 EC
benzowindyflupyr, protiokonazol Elatus Era
biksafen, protiokonazol Aviator Xpro 225 EC
biksafen, tebukonazol Zantara 216 EC
fluksapyroksad, mefentriflukonazol Alonty
fluksapyroksad, metkonazol Librax
piraklostrobina, fluksapyroksad Harviga
protiokonazol, fluoksastrobina Fandango 200 EC
protiokonazol, spiroksamina Hint
protiokonazol, tebukonazol AsPik 250 EC
protiokonazol, trifloksystrobina Delaro 325 SC
biksafen, fluopyram, protiokonazol Ascra Xpro 260 EC
biksafen, protiokonazol, fluoksastrobina Apron-X 190 EC
biksafen, protiokonazol,  spiroksamina Boogie Xpro 400 EC
biksafen, spiroksamina, trifloksystrobina Cayunis
proquinazid, prochloraz, tebukonazol Wirtuoz 520 EC
proquinazid, protiokonazol, spiroksamina Input Triple
protiokonazol, spiroksamina, tebukonazol Hutton

Opryskiwanie fungicydem

Sukces wysokiej skuteczności zwalczania zależy od prawidłowego rozpoznania choroby i wykonania zabiegu w terminie, kiedy został osiągnięty próg szkodliwości. Praktyka dowodzi, że wiele substancji czynnych z różnych grup chemicznych można zastosować do walki ze sprawcą brunatnej plamistości liści. Przykładami s.cz., które można zastosować do walki chemicznej są s.cz. należące do takich grup chemicznych jak: strobiluryny, triazole, karboksyamidy. Mieszanina s.cz. z tych grup chemicznych wykazywała wysoką skuteczność walki z DTR. Działanie środka, który zawierał tylko s.cz. z grupy chemicznej karboksyamidy było słabsze. Substancje czynne z grupy strobiluryn stosować należy przy pierwszym pojawieniu się objawów, bo ich działanie jest powierzchniowe lub quasi-systemiczne. Przy walce z DTR nie należy redukować dawek zalecanych w etykiecie środka. Opryskiwanie fungicydami może mieć charakter profilaktyczny i leczniczy, bo wtedy można odnieść sukces walki z grzybem powodującym chorobę. Po zastosowaniu fungicydu we właściwym czasie żółknące od obecności choroby rośliny po 2-3 tygodniach odzyskują zieleń i właściwie są wolne od choroby.

Ryzyko zakażenia DTR

Zwiększone ryzyko wystąpienia choroby powoduje pozostawianie resztek pożniwnych z patogenem. Uprawa bezorkowa lub z minimalną uprawą powoduje wzrost zagrożenia obecności choroby. Uprawa pszenicy po pszenicy (jara, ozima) zwiększa ryzyko również wybór odmian, stwarza możliwość zakażenia roślin przez patogena. Materiał siewny zaprawiony zmniejsza ryzyko, a siew ziarna niekwalifikowanego niezaprawionego to ryzyko zwiększa.

Prof. dr hab. Marek Korbas, dr inż. Joanna Horoszkiewicz-Janka, IOR – PIB Poznań

Artykuł ukazał się w kwietniowym wydaniu Wiadomości Rolniczych Polska

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.