Dolistne dokarmianie buraka cukrowego – kiedy, jakie nawozy zastosować?

Obok doglebowych dawek składników, korzystny wpływ na plony korzeni wywiera dolistne dokarmianie. Burak ze względu na słabiej wykształconą substancję woskową na liściach oraz ich dużą powierzchnię, szczególnie dobrze wykorzystuje wnoszone w ten sposób składniki.

Z makroelementów zaleca się azot (N) w postaci mocznika, magnez (Mg) i siarkę (S) w jedno- lub 7-wodnym siarczanie magnezu oraz sód (Na) w specjalistycznych nawozach, zawierających dodatkowo ten składnik. Z mikroelementów głównie: bor (B), mangan (Mn) i molibden (Mo) w postaci jedno- lub wieloskładnikowych nawozów dolistnych.

Bor ważny w buraku

Bor jest najbardziej deficytowym mikroelementem w polskich glebach. Obornik zawiera go zbyt mało (przeciętnie 175 g B w 35 t), by zaspokoić wysokie potrzeby pokarmowe buraka. Bor łącznie z potasem i sodem wpływa korzystnie na gospodarkę wodną, bierze udział w tworzeniu i przemieszczaniu cukrów, a także przemianach azotu.

Bor jest też niezbędny w tworzeniu i funkcjonowaniu tkanek asymilacyjnych, przewodzących oraz tworzących stożki wzrostu i włośniki korzeni. Nazywany jest „pierwiastkiem młodości”, gdyż objawy jego niedoboru pojawiają się na najmłodszych częściach rośliny. W burakach zamierają najmłodsze liście i tworzą się sczerniałe wgłębienia w główce korzenia.

Niedobór boru w roślinach buraka spotykany jest najczęściej

• na glebach obojętnych (pH 6,6-7,2), a zwłaszcza alkalicznych (> 7,2),
• przy wysokich dawkach nawozów Ca, K i N,
• przy rzadkim stosowaniu nawozów naturalnych i organicznych,
• w okresach posusznych oraz wysokich temperatur i usłonecznienia,
• na glebach oraz w okresach wilgotnych (łatwe wymywanie) i chłodnych.

Łączna dawka boru do 750 g/ha w 2-3 opryskach powinna zaspokoić potrzeby pokarmowe roślin buraka w ten składnik. W młodszych fazach rozwojowych (6–8 liści) jednorazowa dawka nie powinna przekraczać 200 g B, zaś w późniejszym okresie do 300 g.

Na gleby o wysokim pH wskazany jest Mn, w kwaśnych Mo

Deficytowy na plantacjach buraka jest często mangan, pobierany (obok żelaza) w największych dawkach. Występuje on na ogół w dużych ilościach w glebie i oborniku. Problem tkwi w jego przyswajalności. Z gleb o pH powyżej 6,5 jest trudno dostępny i wówczas konieczny jest dodatek do sporządzanego roztworu schelatowanej formy Mn, jednorazowo w dawce do 300 g/ha.

Na glebach kwaśnych (pH poniżej 6) brakuje zazwyczaj przyswajalnych form molibdenu. Składnik ten odpowiada m.in. za przemiany azotanów w białko, decydując o efektywności plonotwórczej azotu. Burak na tle innych roślin pobiera stosunkowo dużo Mo. Jego niedobór  powoduje gromadzenie w korzeniach buraka azotu alfa-aminowego, który utrudnia pozyskiwanie cukru. By zaspokoić potrzeby pokarmowe buraka wystarczy wnieść w 2-3 opryskach  20-30 g Mo/ha.

Korzystny wpływ na dobre wykorzystanie N w tworzeniu plonu wywiera także magnez i siarka. Dlatego do sporządzanego roztworu warto dodać siarczan magnezu. Często też potas i sód, gdyż burak jest rośliną potaso- i sodolubną. Sodem można zastąpić, nawet w 25 proc. potas, z korzyścią dla gospodarki wodnej roślin i produkcji cukru.

Termin dokarmiana buraka

I – po wytworzeniu 6- 8 liści właściwych,

II – po kolejnych 10-15 dniach,

III – przed zakryciem międzyrzędzi lub podczas oprysków przeciwko chwościkowi.

Względy ekonomiczne oraz na ogół wyższa skuteczność stosowanych preparatów przemawiają za łącznym stosowaniem nawozów dolistnych i ś.o.r. Niektóre składniki, głównie: Cu, Zn, Mn i S ograniczają porażenie liści buraka patogenem chwościka.

Zawartość składników w wybranych nawozach dolistnych (w % wagowych) pod burak

¹ – zawiera też Na;  ²– zawiera też Co, ^{3 –} zawiera też Na i Ti