Pierwszy zabieg dokarmiania dolistnego, należy przeprowadzić w fazie 5-6 liści kukurydzy, drugi i trzeci 10-14 dni po wcześniejszym oprysku. Jakie składniki są niezbędne w kukurydzę, w jakich dawkach?
Kukurydza, ze względu na wysoki potencjał plonowania, wykazuje duże potrzeby pokarmowe. W przeliczeniu na plon 8-12 t/ha suchego ziarna wykorzystuje w okresie wegetacji 200-300 kg N, 96-144 kg P2O5, 224-336 kg K2O, 80-120 kg CaO, 60-90 kg MgO i 32-48 kg S, 560-840 g Zn, 800-1200 g Mn, 80-120 g Cu, 96-144 g B i 7,2-10,8 g Mo. Podane górne dawki mogą być zawyżone o 10-20 proc., gdyż proporcjonalne przeliczanie pobranych składników (prognozowany plon x jednostkowe pobranie) obarczone jest pewnym błędem. Wynika to z faktu, że ze wzrostem plonu pobranie składników w przeliczeniu na jednostkę plonu maleje.
Przy ustalaniu dawek nawozów, należy brać pod uwagę także odczyn i zasobność gleby w przyswajalne składniki oraz przedplon. Wprawdzie kukurydza uważana jest za roślinę tolerancyjną na kwaśny odczyn, jednak przy pH poniżej 5,0 (gleby lżejsze) lub 5,6 (zwięźlejsze) wskazane jest zwapnowanie pola. Lekko kwaśny lub obojętny odczyn, w zakresie pH 5,6-7,2 można uznać za optymalny, a jednocześnie gwarantujący dobrą przyswajalność większości składników.
W kukurydzy w mniejszym stopniu, niż w innych uprawach, wykonuje się dolistne dokarmianie roślin. Wynika to z ograniczonych możliwości technicznych (brak opryskiwaczy szczudłowych), a ściślej dokonania oprysku w późniejszych fazach wegetacji, na wyrośnięty łan roślin, kiedy rośliny wykazują największe potrzeby pokarmowe. Niemniej obecnie możliwości takiego oprysku w niektórych gospodarstwach są większe zwłaszcza, że dokarmianie dolistne można połączyć ze zwalczaniem szkodników.
Jaki nawóz mikroelementowy wybrać?
Na ogół łączne stosowanie chemikaliów (nawozu i środka owadobójczego) daje lepsze wyniki niż oddzielny oprysk, choć wcześniej należy się upewnić czy nie ma przeciwwskazań do ich łączenia. Przy wyborze nawozu dolistnego pod kukurydzę w okresie wiosennym, należy zwracać uwagę na podwyższoną w nich zawartość fosforu i cynku, a w czasie intensywnego wzrostu: boru i manganu. Do sporządzanego roztworu można też dodać mocznik (stężenie do 6 proc.) oraz jedno- lub 7-owodny siarczan magnezu (odpowiednio w stężeniu do 3 lub 5 proc.).
Kukurydza lubi cynk
Spośród mikroelementów kukurydza jest szczególnie wrażliwa na niedobór cynku i na ogół korzystnie reaguje na dolistne dokarmianie tym składnikiem. Dotyczy to nie tylko gleb o niskiej, ale też średniej zasobności, szczególnie w przypadku wysokiej zasobności gleby w fosfor, który blokuje pobieranie cynku. Uwidacznia się to zwłaszcza na glebach z wysokim, ale też niskim pH. Optymalne pH gleby dla dobrej przyswajalności cynku zawiera się w przedziale 5,6-6,8. Także chłód oraz wilgotna pogoda w okresie wegetacji ograniczają pobieranie cynku przez rośliny.
Objawy niedoboru cynku
Objawy jego niedoboru cynku na roślinach kukurydzy występują często już we wczesnych fazach wzrostu (po wschodach), kiedy wierzchołki siewek bieleją, zaś na liściach pomiędzy nerwami pojawiają się bielejące smugi, które z czasem (przy dużym deficycie) mogą zamierać i wykruszać się. W późniejszym okresie objawy niedoboru widoczne są w postaci jasnych pasów po obu stronach nerwu głównego, dolnej części liścia.
Przy większym deficycie następuje także skrócenie międzywęźli, w wyniku czego rośliny karłowacieją, gdyż niedobór cynku ogranicza metabolizm azotowy oraz syntezę auksyn (fitohormonów wzrostu). Następuje przy tym gromadzenie w roślinach nieprzetworzonych w białko aminokwasów i amid, co zwiększa ich wrażliwość na choroby grzybowe. Mogą także nastąpić zaburzenia w rozwoju generatywnym, co skutkuje opóźnieniem terminu wyrzucania wiech i kwitnienia, zaś nasiona przyjmują kolor białawo-szary.
Dawka nawożenia nawozem z cynkiem
Dobre zaopatrzenie roślin w cynk stymuluje wzrost podłużny komórek, a tym samym pędu głównego oraz korzeni bocznych i przybyszowych. Dawka schelatowanej formy Zn w ilości 0,5-1,2 kg/ha (w 2-3 opryskach) powinna zaspokoić wymagania pokarmowe tej rośliny. Przy jego doglebowym wnoszeniu, dawkę Zn należy zwiększyć 5-10 krotnie.
Bor także w kukurydzę
Niedoborowym mikroelementem na plantacjach kukurydzy jest też często bor (pierwiastek młodości). Jego najlepsza przyswajalność występuje w podobnym zakresie pH jak cynku i maleje na glebach kwaśnych i alkalicznych. Poza tym deficyt boru występuje często w okresach suszy oraz w warunkach dużego usłonecznienia. Jego niedobór objawia się zamieraniem lub zniekształceniem stożków wzrostu i najmłodszych liści oraz korzeni włośnikowych, które śluzowacieją. W późniejszym okresie odpowiada za żywotność pyłku, co przekłada się na prawidłowe tworzenie organów generatywnych, w tym nasion.
W odróżnieniu od cynku, którego niedobór występuje częściej w początkowym okresie wzrostu, największe zapotrzebowanie na bor notuje się, na 2-3 tygodnie przed kwitnieniem wiech, a także w późniejszym okresie, choć przy dużym deficycie również wcześniej. Przy dolistnej aplikacji zaleca się w 2-3 opryskach od 0,25 do 0,5 kg B/ha.
Efektywne opryskiwanie
Lepsze efekty plonotwórcze uzyskuje się w wyniku naniesienia roztworu nawozów również na dolną stronę liścia, dzięki czemu wzrasta przyswajalność składników. W tym celu wskazany jest opryskiwacz z rękawem powietrznym, zwłaszcza w późniejszej fazie wegetacji, przy wyrośniętych roślinach. Ważna jest też dawka roztworu nanoszonego na rośliny, bowiem nadmiar cieczy jest szczególnie niewskazany, gdyż spływa z powierzchni liścia do lejka pomiędzy łodygą a nasadą liścia, co może powodować poparzenia roślin.
Pierwszy oprysk należy przeprowadzić w fazie 5-6 liści, drugi po 10-14 dniach oraz trzeci łącznie z preparatem owadobójczym. W wyniku dodatkowego wniesienia w okresie wegetacji (w 2-3 opryskach) N, P, Mg, S, Zn, B, niekiedy też Mn (na glebach o pH powyżej 6,5) i Mo (na glebach o pH poniżej 6) można liczyć na wzrost plonów w zakresie 8-15 proc. Przy zauważalnych niedoborach składników i ich dostarczeniu w miarę wcześnie oraz odpowiednich dawkach, efekt plonotwórczy powinien być większy.
