Burak jest rośliną o bardzo dużych wymaganiach pokarmowych. Obok doglebowych dawek składników, korzystny wpływ na plony i jakość korzeni wywiera dolistne dokarmianie tej rośliny. Burak ze względu na słabiej wykształconą substancję woskową na liściach oraz ich dużą powierzchnię, szczególnie dobrze wykorzystuje wnoszone dolistnie składniki.
W przeliczeniu na plon 60 t korzeni z odpowiednią masą liści, burak pobiera przeciętnie: 240 kg N, 108 kg P2O5, 270 kg K2O, 90 kg MgO, 60 kg Na2O i 42 kg S, z mikroelementów: 600 g B, 1500 g Mn, 720 g Zn, 150 g Cu i 21 g Mo. Jeśli stosowany jest obornik, można liczyć na zaspokojenie 30–50 proc. jego potrzeb pokarmowych, w największym stopniu w potas i mikroelementy.
Bor – deficytowy składnik
Podczas aplikacji składników pokarmowych należy zwracać szczególną uwagę na dobre zaopatrzenie roślin w bor, będący najbardziej deficytowym mikroelementem w polskich glebach. Obornik zawiera zbyt mało boru (przeciętnie 175 g w 35 t) dla zaspokojenia wysokich potrzeb buraka w ten składnik. Bor łącznie z potasem i sodem wpływa korzystnie na gospodarkę wodną roślin, bierze udział w tworzeniu cukrów, a także w przemianach azotu. Jest też niezbędny w prawidłowym funkcjonowaniu tkanek asymilacyjnych, przewodzących i merystemów wierzchołkowych (stożków wzrostu i włośników korzeni). Typowym objawem jego niedoboru jest zamieranie najmłodszych liści i tworzenie sczerniałych wgłębień w główce korzenia. Niedobór boru spotykany jest najczęściej w glebach obojętnych i alkalicznych (także kwaśnych), przy rzadkim stosowaniu obornika, wysokich dawkach wapnia, potasu, azotu oraz w okresach wysokich temperatur i dużego usłonecznienia, a także wilgotnych i chłodnych.
Dawka boru
W młodszych fazach rozwojowych (6-8 liści) jednorazowa dawka boru nie powinna przekraczać 200 g/ha , zaś w późniejszym okresie do 300 g/ha, a więc łącznie do 500-800 B g/ha w trzech opryskach.
Mangan i molibden
Deficytowy na plantacjach buraka jest też zwykle mangan, choć występuje on na ogół w dużych ilościach w glebie i oborniku. Problem tkwi w jego przyswajalności. Z gleb o pH powyżej 6,5 jest trudnodostępny i wówczas konieczny jest dodatek do sporządzanego roztworu schelatowanej formy manganu, jednorazowo 200-300 Mn g/ha. Na glebach lekko-kwaśnych, a zwłaszcza kwaśnych oraz rzadkim stosowaniu obornika, brakuje często przyswajalnych form molibdenu. Składnik ten odpowiada m.in. za przemiany azotu w białko, a w konsekwencji decyduje o efektywności plonotwórczej azotu. Ponieważ burak na tle innych roślin pobiera stosunkowo duże ilości molibdenu, a przy tym jest rośliną azotolubną, niedobór molibdenu może prowadzić do gromadzenia w korzeniach azotu alfa-aminowego, który utrudnia pozyskiwanie cukru. W konsekwencji obniża plon i jakość korzeni. By zaspokoić potrzeby pokarmowe buraka w molibden wystarczy wnieść w 2-3 opryskach do 30 g/ha Mo.
Magnez i siarka
Korzystny wpływ na dobre wykorzystanie N w tworzeniu plonu wywiera też magnez i siarka. Dlatego do sporządzanego roztworu warto dodać 1- lub 7-wodny siarczan magnezu (jednowodny ociepli roztwór), a także (przy widocznym niedoborze azotu) mocznik w 6 proc. stężeniu. Mając na uwadze fakt, iż burak jest rośliną sodolubną, warto też uwzględnić sód. Pierwiastek ten może zastąpić w 20-25 proc. potas, z korzyścią dla gospodarki wodnej roślin i produkcji cukru.
Terminy dokarmiania dolistne buraka
I – po wytworzeniu 6- 8 liści właściwych;
II – po kolejnych 2- 3 tygodniach;
III – przed zakryciem międzyrzędzi lub podczas oprysków na chwościka.
Względy ekonomiczne oraz na ogół wyższa skuteczność stosowanych preparatów przemawiają za łącznym stosowaniem nawozów dolistnych i środków ochrony roślin. Niektóre składniki (Cu, Zn, Mn i S) ograniczają porażenie liści buraka patogenem chwościka, pod warunkiem, że opryskiwanie jest tuż przed lub w początkowej fazie rozwoju choroby.
Zawartość składników w wybranych nawozach dolistnych (w % wagowych) pod buraki
| Nawozy | N | MgO | S | B | Cu | Zn | Mn | Fe | Mo |
|
Actiplon Buraki Actimag Buraki AminoPawer Burak Boron Forte1 Dr Green Burak2 Insol 4 Ekosol B Mag-Sód Buraki2 Multi Flora Buraki3 Plonvit B4 YaraVita Betatrel2 |
7,4 – 3,22 3 – – 15 – – 15 1,2 |
9,1 21,6 10 – 4 6,6 2 16 – 2 16,6 |
7,4 17,2 13,4 – 10,4 – – 19,6 – 0,7 6,8 |
1 0,13 1,79 21 3 0,5 0,65 – 4 0,5 4 |
1 0,13 1,73 – 0,2 0,1 0,12 – 0,25 0,2 – |
1 0,13 1,73 – 2 0,35 0,3 0,1 2,5 0,5 – |
1,8 0,23 3,21 – 4 0,65 0,75 0,14 6,8 0,65 4 |
1,1 0,14 3,26 – 6 0,35 0,35 – 7 0,2 – |
0,01 0,013 0,016 – 0,05 0,005 0,004 – 0,08 0,005 – |
zawierają też: 1– potas; 2 – sód; 3 – kobalt; 4 – tytan
