Przy ustalaniu gatunku uprawianej rośliny oraz strategii nawożenia bardzo ważne jest uwzględnienie aktualnego odczynu gleby oraz zastosowanego zabiegu jej wapnowania.
Roślinami silnie reagującymi na zakwaszenie gleby, w przypadku których optymalne pH wynosi od 6,0 do 7,5 są: pszenica ozima i jara, jęczmień, kukurydza, rzepak, gorczyca, buraki cukrowe i pastewne, bobik, lucerna, koniczyna, wyka oraz soja. W grupie roślin mniej wrażliwych na zakwaszenie, dla których optymalne pH gleby mieści się w przedziale od 5,0 do 6,5 występuje między innymi żyto, owies i len. Natomiast do roślin mało wrażliwych na zakwaszenie, dla których optymalne pH wynosi poniżej 5,0 należy gryka, łubin żółty, seradela oraz tytoń.
Uprawa roślin na glebach o pH niższym w stosunku do ich potrzeb najczęściej wiąże się z uzyskaniem niższych plonów. Z kolei optymalizacja odczynu poprzez aplikację nawozów odkwaszających skutkuje wzrostem plonowania roślin. W przypadku buraka cukrowego, kukurydzy, lucerny oraz koniczyny pod wpływem wapnowania stwierdza się około 25% zwyżkę plonu, a w przypadku pszenicy, jęczmienia i rzepaku zwyżka plonu wynosi średnio około 15%. Żyto, owies, len, łubin żółty i seradela reagują na wapnowanie gleb średnio około 7-procentową zwyżką plonu użytkowego.
Należy przy tym pamiętać, że rośliny uprawne wykazują różną wrażliwość na wapnowanie gleb. Największą wrażliwością na zabieg wapnowania charakteryzuje się kukurydza i burak cukrowy, a następnie jęczmień i pszenica, oraz owies i żyto, a w dalszej kolejności ziemniak. W przypadku tych roślin ich reakcja na wapnowanie zależy przede wszystkim od odczynu gleby.
Na stanowiskach bardzo kwaśnych (pH do 4,5) rośliny mało wrażliwe na zakwaszenie gleby wykazują niską reakcję na wapnowanie. Natomiast rośliny wrażliwe w bardzo dużym stopniu reagują na ten zabieg. W zmianowaniu z doborem roślin bardzo wrażliwych i wrażliwych na odczyn gleby nawozy do odkwaszania można stosować praktycznie pod każdą roślinę, najczęściej jednak te nawozy aplikuje się pod rośliny najbardziej wrażliwe, takie jak burak cukrowy oraz lucerna. Najlepsze rezultaty daje jednak zastosowanie zabiegu wapnowania pod przedplony tych roślin.
