Agresja militarna Rosji na Ukrainę znacząco zakłóciła światowe rynki rolne. Spowodowało to większą niepewność co do przyszłej dostępności zbóż i nasion oleistych na i tak już będących w pewnym napięciu rynkach. Tu i ówdzie słychać coraz głośniejsze wypowiedzi, że na skutek wojny i problemów ukraińskich rolników z przeprowadzeniem zabiegów agrotechnicznych, wiosennych zasiewów odczujemy negatywne efekty na europejskim rynku żywności, że tej zacznie nam po prostu brakować. Kwestie te stanowią podstawę wiosennej edycji raportu Komisji Europejskiej, który obala niepokojące insynuacje.
UE jest w dużej mierze samowystarczalna pod względem żywności, z ogromną nadwyżką w handlu produktami rolno-spożywczymi, a jednolity rynek UE kolejny raz może udowodnić swoją zdolność do znoszenia niekorzystnych sytuacji. Istnieją jednak pewne obawy dotyczące przystępności cenowej ze względu na wysokie ceny rynkowe i trendy inflacyjne. Opublikowany przez Komisję Europejską 5.04.br raport przedstawia szczegółowy przegląd najnowszych trendów i perspektyw dla szeregu sektorów rolno-spożywczych, przytaczamy wybrane jego obszary.
Produkcja zbóż i oleistych
Raport informuje, że proponowane środki mające na celu zwiększenie produkcji roślin uprawnych w UE umożliwią rolnikom zwiększenie powierzchni zasiewów kukurydzy, słonecznika i roślin wysokobiałkowych. W rezultacie zbiory w 2022 r. w UE mogą być bardzo dobre dla zbóż i roślin oleistych, o ile będą przeważać normalne warunki pogodowe. Przewiduje się, że produkcja zbóż w UE osiągnie 297,7 mln ton (zbiory w 2022 r.), co oznacza ponad 4% wzrost rok do roku, przy prognozowanej produkcji pszenicy miękkiej na poziomie 131,3 mln ton. Wraz ze zmniejszonym popytem na pasze z powodu mniejszej produkcji wieprzowiny i mniejszego wykorzystania zbóż do produkcji biopaliw może to pomóc złagodzić wpływ, jaki na rynki światowe może mieć oczekiwany brak eksportu zbóż z Ukrainy.
Eksport zbóż
Oczekuje się, że eksport zbóż wzrośnie o 14% w tym roku gospodarczym (do końca czerwca), głównie dzięki dodatkowym 5,6 mln ton pszenicy miękkiej w porównaniu z poprzednim sezonem. Może jeszcze wzrosnąć po letnich żniwach br., przy czym eksport netto zbóż z UE może potencjalnie wzrosnąć o prawie 40% do 41,4 mln ton od lipca 2022 do czerwca 2023 r. (rok gospodarczy 2022/23).
Ceny oleistych
Ceny nasion oleistych poszybowały w górę od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę, a ceny nasion rzepaku i słonecznika sięgają 1000 euro za tonę. Jednak produkcja nasion oleistych nie stanowi problemu. Szacuje się, że wzrośnie o 6,5% do 30,2 miliona ton w bieżącym roku gospodarczym i do 32,2 miliona ton (11,2 mln ton nasion słonecznika) w nadchodzącym roku gospodarczym.
Produkcja cukru
Gwałtowne odbicie w produkcji buraków cukrowych we Francji oznacza, że produkcja cukru w UE ma wzrosnąć o 14% na 2021/22, do 16,6 mln ton. Spodziewany jest wzrost konsumpcji, ale pod koniec kampanii zapasy nadal będą wyższe.
Jabłka
Produkcja jabłek pozostaje wysoka i wynosi blisko 12 mln ton. Zmniejszenie eksportu jabłek świeżych wraz z wysokimi zapasami powoduje wzrost udziału jabłek kierowanych do przetwórstwa. Pandemia wywołała pozytywny (przejściowy) efekt konsumpcyjny jabłek.
Mleko i produkty mleczne
Tendencja sezonowa zwykle obserwowana w cenach surowego mleka w UE nie pojawiła się w 2021 r., a cena rosła przez cały rok. Mimo to dostawy mleka spadły o 0,4%, po raz pierwszy od 2009 roku. Rosnące koszty spowolniły wzrost wydajności mleka i przyczyniły się do silniejszego niż oczekiwano zmniejszenia pogłowia mlecznego o 1,5%.
Rosnąca inflacja i koszty nakładów prawdopodobnie wywrą również większą presję na ceny konsumpcyjne produktów mlecznych. Chociaż spożycie sera i masła może nadal nieznacznie wzrosnąć to oczekuje się, że wykorzystanie mleka w proszku w przetwórstwie spadnie.
Ogólnie rzecz biorąc, strumień produkcji sera i serwatki może nadal być preferowaną opcją, podczas gdy spodziewane jest pewne ożywienie w produkcji odtłuszczonego mleka w proszku, prawdopodobnie wsparte wzrostem eksportu.
Produkty mięsne
Oczekuje się, że produkcja wołowiny spadnie w 2022 r. pomimo wysokich cen. Wynika to głównie z dostosowań strukturalnych w sektorze wołowiny i mleka. Eksport powinien nieznacznie wzrosnąć dzięki niedawno zawartym umowom handlowym, ale jest ograniczany przez ograniczoną podaż krajową i tarcia handlowe z Wielką Brytanią.
Wysokie koszty i trwałe skutki afrykańskiego pomoru świń (ASF) oznaczają, że produkcja wieprzowiny spadnie w 2022 r., pomimo silnego wzrostu cen w ostatnich tygodniach. Eksport prawdopodobnie również spadnie z powodu ASF, pomimo ożywienia eksportu do Wielkiej Brytanii i poprawy udziałów w rynku w niektórych innych miejscach docelowych.
Oczekuje się, że produkcja drobiu nieznacznie wzrośnie w 2022 r., a ptasia grypa (AI) nadal będzie głównym czynnikiem ograniczającym. Wysokie ceny rekompensowały dotychczas wysokie koszty. Pomimo ograniczeń handlowych związanych ze sztuczną inteligencją i militarną agresją Rosji na Ukrainę, eksport nadal powinien zacząć się ożywiać. Dodatkowy import z Wielkiej Brytanii, Brazylii, Tajlandii i Chin może zastąpić import z Ukrainy.
Oczekuje się, że historycznie niskie stado owiec i kóz w UE spowoduje spadek produkcji o 2% w 2022 r. Handel pozostanie na stosunkowo niskim poziomie, co prawdopodobnie doprowadzi do utrzymania wysokich cen krajowych. Tarcia handlowe z Wielką Brytanią nadal powodują niepewność zarówno w imporcie, jak i eksporcie
