Rolnik wnioskujący o płatność nie ma obowiązku bezpośredniej pracy na gruntach, nie musi stosownych czynności agrotechnicznych wykonywać osobiście. W zależności od możliwości władanie gruntem może polegać także na zlecaniu osobom trzecim dokonania stosownych zabiegów, jednak istotne jest to, by rolnik posiadał decyzyjność co do zleconych prac polowych.
Tego rodzaju prace nie mogą też mieć charakteru jedynie sporadycznego, muszą trwać przez cały rok kalendarzowy – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku.
W sprawie rozpoznanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 21 września 2022 r., sygn. akt I SA/Bk 258/22 rolniczka złożyła wniosek o przyznanie płatności na 2021 r., w którym ubiegała się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności za zazielenienie do działek rolnych o powierzchni łącznej 21,83 ha, płatności redystrybucyjnej i płatności do krów.
Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odmówił przyznania jednolitej płatności obszarowej, płatności za zazielenienie oraz płatności redystrybucyjnej, nałożył również sankcje oraz przyznając płatność do krów w pomniejszonej wysokości. Rolniczka złożyła odwołanie. Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR wskazał, że jednym z warunków przyznania płatności jest wymóg posiadania gruntów zadeklarowanych do płatności w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tych płatności. Ponadto stwierdził, że dla uzyskania płatności bezpośrednich nie wystarczy być posiadaczem działek rolnych w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ale należy je rolniczo użytkować. Według organu odwoławczego zainteresowana nie była w 2021 r. posiadaczem działek ewidencyjnych i nie wykonywała żadnych zabiegów na deklarowanych działkach takich jak siew, nawożenie, koszenie, zbiór i pożytkowanie plonów, nie poniosła żadnych kosztów z tym związanych. Koszenia i zbioru zboża dokonał inny producent rolny, który wykonał też koszenie i belowanie traw. Zainteresowana nie pozwoliła zabrać bel siana, a sama też ich nie wykorzystała, co potwierdziła w piśmie odwoławczym. W ocenie dyrektora ARiMR wykonywanie prac podkaszarką spalinową nie świadczy o prowadzeniu produkcji rolnej, niewiarygodne jest wykonanie koszenia 21,83 ha użytków tego rodzaju sprzętem, zwłaszcza że praktyką jest dwu- lub trzykrotne koszenie łąk.
Ponadto zainteresowana jest jedną z trzech spadkobierców po zmarłym mężu, co oznacza, że nie były one w jej wyłącznej dyspozycji. Zdaniem dyrektora ARiMR ubiegając się o płatność, powinna wraz z wnioskiem złożyć zgodę pozostałych współwłaścicieli, spadkobierców.
Wnioskodawczyni złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, który ją oddalił. Zdaniem sądu nie jest sporne przyznanie płatności do krów w zmniejszonej wysokości. Wniosek został złożony przez zainteresowaną po terminie.
W ocenie sądu urzędnicy słusznie zinterpretowali art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 1775, z późn. zm.). Istotą płatności obszarowych jest przyznanie ich osobie, która jest faktycznym użytkownikiem gruntów, która rzeczywiście je uprawia, tzn. decyduje, co uprawiać i dokonuje swobodnie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych oraz zbiera plony. Dla uzyskania płatności bezpośrednich nie wystarczy być posiadaczem działek rolnych w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, ale ponadto należy je rolniczo użytkować, co oznacza, że prawo do płatności przysługuje podmiotowi, który faktycznie użytkuje działkę rolną. Rolnik wnioskujący o płatność nie ma obowiązku bezpośredniej pracy na gruntach, tzn. nie musi stosownych czynności agrotechnicznych wykonywać osobiście. W zależności od możliwości władanie gruntem może polegać także na zlecaniu osobom trzecim dokonania stosownych zabiegów, jednak istotne jest to, by rolnik posiadał decyzyjność co do zleconych prac polowych. Tego rodzaju prace nie mogą też mieć charakteru jedynie sporadycznego, muszą trwać przez cały rok kalendarzowy.
Zatem zainteresowanej słusznie odmówiono płatności. Wnioskodawczyni nie wykazała, że w 2021 r. użytkowała rolniczo grunty zgłoszone we wniosku o płatności bezpośrednie. Z zeznań świadków wynika, że pojawiła się w gospodarstwie rolnym dopiero po śmierci męża w maju 2021 r. Jej działania po śmierci męża sprowadzały się do koszenia oraz zbioru trawy i to jedynie w zakresie potrzebnym do karmienia posiadanych krów. Nie wykazała, by wykonywała regularne (a nie jedynie doraźne) zabiegi polegające na kilkukrotnym koszeniu całego obszaru łąk. Nie zebrała z łąki bel z sianem. Sąd uznał, że nie użytkowała rolniczo gruntów.
Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniach mają obowiązek przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Udowodnienie przesłanki faktycznego użytkowania rolniczego spornych działek należało więc do zainteresowanej. Wnioskodawczyni nie przedstawiła dowodów, by użytkowała grunty w pełnym zakresie, a w oparciu o jej twierdzenia można stwierdzić, że dokonywane przez nią czynności na gruntach sprowadzały się wyłącznie do koszenia i zbioru trawy dla krów.
