Czy rolnicy wreszcie otrzymają odszkodowania za straty wyrządzane przez ptaki?

Rolnicy są bezbronni wobec szkód wyrządzanych w uprawach rolnych oraz stawach hodowlanych przez ptactwo chronione. Występują one szczególnie w miejscach, na których odpoczywają podczas sezonowych przelotów oraz w miejscach lęgowych.

Za straty wyrządzane w uprawach przez ptaki producentom rolnym nie należą się żadne odszkodowania. Być może wkrótce to się zmieni, ponieważ z inicjatywy posła Zbigniewa Ziejewskiego powstał projekt nowelizacji ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody dający rolnikom korzystanie z mechanizmu rekompensaty za ponoszone straty w uprawach i stawach hodowlanych spowodowane szkodliwą działalnością ptactwa prawnie chronionego, tj. kormoranów, żurawi, dzikich gęsi, łabędzi oraz krukowatych.

– Aktualnie normy prawne obciążające Skarb Państwa lub dzierżawcę bądź zarządcę obwodu łowieckiego w zakresie odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta będące pod ochroną, zostały zawarte w art. 126 ust. I pkt 1-5 ustawy o ochronie przyrody oraz w art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 (Dz. U. 1995 Nr 147 poz. 713). Obowiązujące przepisy odnoszą się jedynie do żubrów, wilków, rysi, niedźwiedzi i bobrów – zawartych w art. 126 ust. I ustawy o ochronie przyrody oraz do dzików, łosi, jeleni, danieli i saren zakwalifikowanych w ustawie Prawo Łowieckie, nie uwzględniając ptactwa. Dodanie do art. 126 ust. I punktów 6-10 ustawy o ochronie przyrody, umożliwi rolnikom korzystanie z mechanizmu rekompensaty za ponoszone straty w uprawach i stawach hodowlanych spowodowane szkodliwą działalnością ptactwa prawnie chronionego – mówi Zbigniew Ziejewski.

W ostatnim czasie rolnicy coraz częściej borykają się z problem szkód wyrządzonych w uprawach rolnych i stawach hodowlanych przez ptaki prawnie chronione, których populacja stale rośnie, ponosząc liczne straty, za które nie przysługuje im żadne odszkodowanie z uwagi na brak uwzględnienia ptactwa będącego pod ochroną, jako gatunku za który odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa.

Ptaki osiadając na uprawianych gruntach doszczętnie wyniszczają uprawę wydziobując zasiane ziarno bądź wybierając młode rośliny po wschodach. Stado ptaków może liczyć nawet kilkaset osobników, w efekcie ich wizyty na polu wiążą się najczęściej z potrzebą dokonywania nowych zasiewów i ponoszeniem po raz drugi nakładów na nasiona i związane z tym prace polowe. Sytuacja powtarza się w przypadku strat powodowanych przez kormorany w stawach hodowlanych. Dodatkowo, nawet jeśli rolnik odsieje zniszczoną uprawę lub posieje gatunek inny niż uszkodzony przez ptaki, często plon z takiej uprawy jest niższy, co w rezultacie powoduje dalsze straty gospodarza.

Co roku przylatuje do Polski około 60 tysięcy kormoranów, które zakładają tu gniazda, a w każdym w nich wykluwają się średnio dwa pisklęta. To oznacza, że pod koniec sezonu lęgowego czyli około lipca mamy w Polsce około 120 tysięcy ptaków.

Instytut Rybactwa Śródlądowego wyliczył, że kormorany żerujące na jeziorach północno-wschodniej Polski zjadają łącznie co roku blisko 1,2 tys. ton ryb. Na kormorany przypada ok. 80 proc. ryb zjadanych przez wszystkie zwierzęta drapieżne. To więcej niż odławiają na tym terenie zawodowi rybacy (ok. 1 tys. ton).

– Na dzień dzisiejszy jedynym, jednocześnie mało skutecznym sposobem próby ochrony plonów przed szkodami jest odstraszanie, na przykład metodą hukową, albo przez puszczanie nagrań odgłosów naturalnych wrogów ptaków, na co jednak wymagane jest zezwolenie w przypadku chronionych ptaków. Mając na uwadze, ciężką pracę rolników, którzy utrzymują bezpieczeństwo żywnościowe w kraju, zasadne jest wprowadzenie regulacji, umożliwiającej wypłaty rekompensaty za szkody powodowane przez ptactwo prawnie chronione, tak aby rolnik nie ponosił kosztów utrzymania zwierząt dziko żyjących, żerujących na jego uprawach i stawach hodowlanych – uzasadnia poseł Ziejewski.

Obecnie projekt ustawy  jest trakcie konsultacji ze wszystkimi wojewódzkimi izbami rolniczymi i innymi organizacjami rolniczymi. Jak podkreślają izbowi działacze środowisko rolnicze oczekuje zmian w polskim systemie prawnym, wprowadzających gwarancję odszkodowania dla tej grupy społecznej za ponoszone straty w uprawach i stawach hodowlanych wyrządzone przez wymienione  w ustawie gatunki prawnie chronione.

O tym, że konieczne jest uregulowanie kwestii odszkodowań za szkody spowodowane przez ptactwo chronione nikt nie powinien mieć wątpliwości. Poszkodowanym rolnikom powinny należeć się przecież odszkodowania za poniesione straty. Jak będzie – czas pokaże. Wszystko w tej kwestii zależeć będzie od dobrej woli naszych parlamentarzystów.